Kurenga imipaka: Uburenganzira bwinyamaswa n’ibikomoka ku bimera bihuza imico
Humane Foundation
Uburenganzira bw’inyamaswa n’ibikomoka ku bimera birenga imipaka ya politiki, bihuza abantu bava mu mico itandukanye ndetse n’imiryango itandukanye mu butumwa basangiye bwo kurengera no guharanira imibereho y’inyamaswa. Iyi myumvire mpuzamahanga ku burenganzira bw’inyamaswa n’ibikomoka ku bimera iragaragaza inzira zitandukanye aho abantu n’abaturage bakorera hamwe kugira ngo bahangane n’imigenzo gakondo, umuco gakondo, na politiki.
Umuryango mpuzamahanga uharanira uburenganzira bw’inyamaswa n’ibikomoka ku bimera
Uburenganzira bwinyamanswa hamwe n’ibikomoka ku bimera birahujwe ariko bigenda bitandukanye. Mu gihe uburenganzira bw’inyamanswa bushimangira gutekereza ku myitwarire - guharanira uburenganzira bw’inyamaswa bwo kubaho butarangwamo imibabaro - ibikomoka ku bimera ni umuco wo kwirinda ibicuruzwa bikomoka ku nyamaswa mu mirire no mu mibereho nkuguhitamo imyitwarire. Izi ngendo zombi zashinze imizi mu kumva ko abantu bafite inshingano zo kugabanya ibibi no gukoreshwa.
Imyitwarire myiza
Igitekerezo cyimyitwarire yo kurwanya inyamaswa ziroroshye: inyamaswa ni ibiremwa bifite ubushobozi bushobora kubabara, umunezero, nububabare. Imikorere nko guhinga uruganda, gupima inyamaswa, no kubaga ntirenganya, kandi abaharanira uburenganzira bw’inyamaswa barahamagarira isi aho inyamaswa zubahwa nkabantu ku giti cyabo, atari ibicuruzwa.
Ingaruka ku bidukikije yo gushakisha inyamaswa
Kurenga ku myitwarire, ingaruka z’ibidukikije z’inganda n’inyama ntizihakana. Gutema amashyamba, imyanda y'amazi, ibyuka bihumanya ikirere, no gusenya ahantu nyaburanga bifitanye isano cyane n'ubuhinzi bw'amatungo mu nganda. Ibikomoka ku bimera bitanga igisubizo cyo kugabanya ibyangiritse ku bidukikije, biteza imbere kuramba ku isi yose.
Icyerekezo cyubuzima
Inyungu zubuzima bwimirire ishingiye ku bimera nayo yatumye inyamanswa zigenda zinyura mu mico. Ibimenyetso byerekana ko kugabanya cyangwa gukuraho inyama no kurya amata bishobora kugabanya ibyago byindwara zidakira nkindwara z'umutima, diyabete, na kanseri. Izi nyungu zubuzima zihuza ibikomoka ku bimera nintego rusange yo kubaho neza.
Hamwe na hamwe, izo mpungenge zishingiye ku myitwarire, ibidukikije, n’ubuzima zateje ibiganiro ku isi hose, uburenganzira bw’inyamaswa n’ibikomoka ku bimera bikaba impamvu ihuriweho ihuza abantu bava mu mico itandukanye, imibereho, n’ubukungu.
Hirya no hino ku isi, imiryango mpuzamahanga igira uruhare runini mu guteza imbere uburenganzira bw’inyamaswa. Amashyirahamwe nko kurengera inyamaswa ku isi, uburinganire bw’inyamanswa mpuzamahanga, n’umuryango mpuzamahanga wa Humane akora ubudacogora mu gukangurira abantu, gukora iperereza, no guharanira impinduka z’amategeko ku rwego rw’isi.
Iyi miryango imaze kugera ku ntsinzi igaragara, ishishikariza abaharanira uburenganzira bw’inyamaswa mu bihugu bitandukanye. Urugero, mu Buhinde, hashyizweho itegeko ribuza burundu kwipimisha inyamaswa hagamijwe kwisiga, ibyo bikaba ari intambwe igaragara yatewe mu mibereho y’inyamaswa. Mu buryo nk'ubwo, muri Kanada, hafunzwe iminyago ya dolphine na baleine muri parike y’insanganyamatsiko na aquarium, byerekana ingaruka mbi z’umuryango uharanira uburenganzira bw’inyamaswa.
Australiya kandi yagize uruhare mu kuzamura imibereho y’inyamaswa itangiza kamera za CCTV ziteganijwe mu ibagiro. Ibikorwa nkibi byerekana akamaro ko kwambuka imipaka mpuzamahanga no kwigira ku bukangurambaga bw’uburenganzira bw’inyamaswa mu bihugu bitandukanye.
Kimwe mu bintu bikomeye cyane byuburenganzira bwinyamaswa n’imigendere y’ibikomoka ku bimera ni ubushobozi bwabo bwo kurenga amacakubiri y’imiterere, indimi, n’umuco. Mu gihe imigenzo n'imigenzo akenshi bifitanye isano n'umurage ndangamuco, indangagaciro zisangiwe z'impuhwe, zirambye, hamwe n'inshingano mbonezamubano zitera guhuza ibiganiro n'ibikorwa.
Basangiye Imyizerere Yimyitwarire Mumuco
Imico itandukanye irashobora kwegera igitekerezo cyo guhitamo ibiryo byimyitwarire muburyo butandukanye, ariko benshi basangiye amahame shingiro. Impuhwe ku binyabuzima byose, kubaha ibidukikije, no gushaka kugabanya ibibi ni indangagaciro zishingiye ku migenzo ishingiye ku idini na filozofiya ku isi.
Idini ry'Abahindu n'Abayayini: Aya madini ya kera y'Abahinde ashimangira kudahohotera (Ahimsa) ku binyabuzima byose, ashishikariza ibiryo bikomoka ku bimera cyangwa ibimera nk'ikigaragaza impuhwe.
Budisime: Ababuda benshi bafata indyo ishingiye ku bimera kugira ngo bakurikize ihame ryo kwirinda kugirira nabi ibiremwa bifite imyumvire.
Ubwenge bw'Abasangwabutaka: Imico kavukire ishimangira ubwuzuzanye na kamere, yibanda ku mibanire irambye kandi y’imyitwarire hamwe n’ibidukikije ndetse n’ibinyabuzima.
Umuryango uharanira uburenganzira bw’inyamaswa zo mu Burengerazuba: Uhumishijwe na filozofiya y’imyitwarire nka utilitarianism hamwe n’ubushakashatsi bw’imibereho y’inyamaswa zigezweho, ingendo zo mu Burengerazuba ziharanira ubwisanzure bwo gukoreshwa binyuze mu mpinduka zishingiye kuri gahunda no kubaho ku bimera.
Guhindura umuco na politiki muburenganzira bwinyamaswa
Kuvura inyamaswa birashobora gutandukana cyane mumico bitewe n'imigenzo gakondo. Iri tandukaniro ryerekana imbogamizi zidasanzwe ziharanira uburenganzira bw’inyamaswa, bisaba kutita ku muco no kumva umuco.
Akarorero kamwe ni Ubushinwa butavugwaho rumwe na Yulin Dog Meat Festival, aho imbwa ibihumbi n'ibihumbi zicwa kugira ngo zikoreshwe buri mwaka. Abaharanira uburenganzira bw’inyamaswa ku isi bahagurukiye kurwanya iki gikorwa, bagaragaza ko hakenewe ibiganiro by’umuco n’uburezi kugira ngo bahangane n’imigenzo yashinze imizi.
Muri Espagne, umuco wo kurwanya ibimasa wateje impaka zikomeje ku bugome bw'inyamaswa. Nubwo kurwanya ibimasa byashinze imizi mu muco wa Esipanye, abarwanashyaka barushaho guhangana n’ukomeza kwayo, bigatuma abantu bahinduka mu bitekerezo bya rubanda ndetse no kwiyongera kw’imyidagaduro itandukanye itababajwe n’inyamaswa.
Hagati aho, Ubuyapani bwagiye bunengwa uburyo bwo guhiga dolphine mu mujyi wa Taiji. Nubwo igitutu mpuzamahanga, umuco urakomeje. Ibi birerekana imbogamizi zirangwa no guharanira uburenganzira bwinyamaswa mugihe ibikorwa byumuco bivuguruzanya numuco wisi.
Gahunda za politiki nazo zigira ingaruka ku mategeko agenga imibereho y’inyamaswa. Ibihugu bya demokarasi, akenshi bifite sosiyete sivile ikomeye hamwe n’amategeko akomeye yo kurengera inyamaswa, ayoboye inzira yo gushyira mu bikorwa impinduka zigenda zitera imbere. Ku rundi ruhande, ubutegetsi bwigenga bushobora guteza ibibazo abaharanira inyamaswa kubera uburenganzira n’ubwisanzure buke.
Ibikomoka ku bimera: Impinduramatwara mpuzamahanga
Ibikomoka ku bimera, byahoze bifatwa nkubuzima bwimbere, byagiye kwisi yose. Bitewe na documentaire nka "Cowspiracy" na "Niki Ubuzima," ibikomoka ku bimera byakwirakwiriye ku migabane yose, bikangurira abantu gutekereza ku guhitamo imirire.
Ikintu cyingenzi kigira uruhare mu mikurire y’ibikomoka ku bimera ni izamuka ry’ibindi binyabuzima bishingiye ku bimera ndetse no kwiyongera kwa resitora zangiza ibikomoka ku bimera ku isi. Kuva kuri foromaje y'ibikomoka ku bimera kugeza ku basimbuye inyama, icyifuzo cyo guhitamo ibiryo byimyitwarire kandi kirambye gikomeje kwiyongera.
Ariko rero, imihindagurikire y’umuco itanga imbogamizi zidasanzwe mugihe ziteza imbere ibikomoka ku bimera ku rwego mpuzamahanga. Indyo gakondo yashinze imizi mumico itandukanye irashobora gutuma abantu babona ibikomoka ku bimera nkabanyamahanga kandi batamenyereye. Gushakisha aho uhurira no kwerekana uburyo ibikomoka ku bimera bishobora kwinjizwa mu biryo gakondo bishobora gufasha guca icyuho cy’umuco.
Ibikomoka ku bimera nkururimi rusanzwe rwimpinduka
Ibikomoka ku bimera bitanga inzira ifatika kandi ihuriweho n'abantu ku giti cyabo ndetse na sosiyete kugira imyitwarire iboneye mu gihe bubahiriza imico itandukanye. Ikora nk "ururimi" ruhuza abantu kwemerera abantu gufata imirire batabangamiye imico yabo cyangwa imigenzo yabo.
Imico myinshi irimo gushakisha uburyo bwo guhanga ibiryo gakondo ukoresheje proteine zishingiye ku bimera, nk'ibinyomoro, tofu, tempeh, na soya.
“Fusion cuisine” yagaragaye, ivanga uburyohe gakondo nibintu bishingiye ku bimera, bitanga amahitamo mashya, yita ku muco, ndetse n’imyitwarire myiza.
Ubushobozi bwo kwishimira ibyokurya gakondo binyuze muburyo butandukanye bwibikomoka ku bimera byerekana uburyo ibikomoka ku bimera bishobora guhuza nibyifuzo byumuco aho kubihanagura, bigatera imyumvire isangiwe hamwe no guhitamo ibiryo.
Uburyo Ibikomoka ku bimera bishimangira ibikorwa by’umuco
Guharanira uburenganzira bw’inyamaswa no kunganira ibikomoka ku bimera byatumye habaho ingendo zerekeza ku migabane. Imbuga nkoranyambaga zongereye ubwo bufatanye bw’umuco uhuza abarwanashyaka ku isi. Binyuze kuri hashtags, ubukangurambaga, hamwe nuburere bwo kumurongo, ingendo nka #VeganForThePlanet cyangwa #AnimalRights zirimo gushiraho umuryango wisi yose.
Ubukangurambaga ku isi no gufatanya
Ubufatanye bw’umuco bugaragara binyuze mu bukangurambaga ku isi. Kuva mu mishinga yo mu nzego z'ibanze kugeza ku mashyirahamwe mpuzamahanga nk'Uburinganire bw'inyamaswa , Umuryango wa Vegan , n'imbabazi ku nyamaswa , iyi miryango iteza imbere ubufatanye hakurya y'umupaka kugira ngo ikemure ibibazo rusange.
Imyigaragambyo: Imyigaragambyo ku isi ihuza abarwanashyaka bo mu moko n'amadini atandukanye, basaba ko habaho ivugurura mu buhinzi bw’uruganda no kugabanya ikoreshwa ry’inyamaswa.
Uburezi: Urubuga rwa interineti hamwe n’ubukangurambaga mpuzamahanga byigisha abantu bava mu mico itandukanye ku bijyanye n’imyitwarire myiza, ibidukikije, n’ubuzima bijyanye n’ubuzima bushingiye ku bimera.
Impinduka za politiki: Guverinoma zitangiye guhangana n’igitutu cya rubanda binyuze mu mategeko ateza imbere ibiribwa bishingiye ku bimera, abuza uburyo bwo guhinga butemewe, kandi butanga ibikoresho byo kwimukira mu buhinzi burambye.
Uburenganzira bw’inyamaswa n’ibikomoka ku bimera bifite imbaraga zo kurenga imipaka ya politiki, imigenzo y’umuco, hamwe n’ibyo umuntu akunda. Mugukurikiza ibitekerezo mpuzamahanga ku mibereho y’inyamaswa, abantu n’abaturage barashobora kwishyira hamwe mu kurema isi yuzuye impuhwe kandi zirambye ku nyamaswa.
Ubufatanye hagati y’imiryango mpuzamahanga, kurwanya umuco, n’uburezi ni urufunguzo rwo guca inzitizi no guteza imbere impinduka. Hamwe nimbaraga zikomeje no kubimenya, turashobora gukorera hamwe kugirango uburenganzira bwinyamanswa n’ibikomoka ku bimera bitarenga imipaka ya politiki, bigira ingaruka ku mitima, mu bitekerezo, no ku bikorwa by’isi.