I le sosaiete i aso nei, o le mataupu i suiga o le tau ma lona aafiaga i le siosiomaga ua avea ma popolega tele. A'o fa'aauau pea ona si'itia le vevela o le lalolagi ma fa'ateleina fa'alavelave fa'alenatura, e tatau ona tatou faia ni gaioiga e fa'aitiitia ai lo tatou tulagavae kaponi. E ui e tele auala e fa'aitiitia ai a tatou kaponi, ae tasi le vaifofo aoga o le fa'aaogaina lea o mea'ai e fa'atatau i la'au. E ala i le suia o a tatou mea'ai mai mea'ai mai manu ma aga'i atu i isi mea e fa'atatau i la'au, e mafai ona fa'aitiitia ai a tatou tulagavae kaponi ma saofagā i se lumana'i gafataulimaina. O lenei tusiga o le a suʻesuʻeina auala eseese e mafai ai e se meaʻai e faʻavae i laʻau ona fesoasoani e faʻaitiitia ai suiga o le tau, faʻapea foʻi ma faʻamanuiaga aoga mo lo tatou soifua maloloina ma le siosiomaga. E le gata i lea, o le a tatou su'esu'e i faiga ma faiga ua mafua ai le fa'atupula'ia o taumafa e fa'atatau i la'au, ma tu'uina atu fautuaga ma alagā'oa mo i latou o lo'o taumafai e fai le suiga. Faatasi ai ma se leo faʻapolofesa, o lenei tusiga e faʻamoemoe e aʻoaʻoina ma faʻaosofia le au faitau e faia ni suiga laiti i a latou meaʻai e mafai ona i ai se aafiaga tele i luga o le paneta.
O mea'ai fa'atatau i la'au e fa'aolaina ai le ola gafataulimaina
E ala i le fa'aaogaina o mea'ai e fa'atatau i la'au, e maua ai e tagata ta'ito'atasi le avanoa e matua'i saofagā ai i tu ma aga fa'aauau. O mea'ai e fa'atatau i la'au e masani lava ona aofia ai fuala'au 'aina, fualaau faisua, leki, fatu atoa, ma nati, e maualalo le a'afiaga o le si'osi'omaga pe a fa'atusatusa i oloa fa'atatau i manu. O le gaosiga o mea'ai e fa'atatau i la'au e mana'omia ai le itiiti ifo o le eleele, vai, ma isi punaoa, ma fa'aitiitia ai le fa'alavelave i le fa'alapotopotoga o meaola faanatura o lo tatou paneta. E le gata i lea, o le pisinisi lafumanu o se sao tele i le kasa oona, faʻaleagaina o vaomatua, ma le faʻaleagaina o le vai. E ala i le filifilia o mea e fa'atatau i la'au, e mafai ai e tagata ta'ito'atasi ona fesoasoani e fa'aitiitia nei fa'afitauli tau le si'osi'omaga ma galulue mo se lumana'i gafataulimaina. O le a'afiaga lelei o le fa'aogaina o mea'ai e fa'atatau i la'au e fa'alautele atu i tua atu o le soifua maloloina o le tagata lava ia, aua e saofagā i le fa'asaoina o puna'oa fa'alenatura ma le fa'asaoina o lo tatou paneta ma'ale'ale mo tupulaga o le lumana'i.
Fa'aitiitia a'afiaga mai le gaosiga o aano o manufasi
O le gaosiga o aano o manufasi, aemaise lava mai lafumanu, ua iloa o se sao taua i le kasa oona. E mafua lenei mea ona o mea eseese, e aofia ai le methane na tuʻuina atu i le taimi o le faʻafefeteina i totonu o manu faʻamaʻi ma le kaponi carbon dioxide e fesoʻotaʻi ma suiga o le faʻaogaina o eleele, e pei o le faʻaleagaina o vaomatua mo le faʻalauteleina o vao. E le gata i lea, o le faʻaaogaina malosi o suauʻu faʻasolosolo i le gaosiga o meaʻai, felauaiga, ma le faʻagaioiina o loʻo fesoasoani atili i le tulagavae o le gaosiga o aano o manufasi. E ala i le suiga i mea'ai e fa'atatau i la'au, e mafai ai e tagata ta'ito'atasi ona faia se sao taua i le fa'aitiitia o a'afiaga mai le gaosiga o aano o manufasi ma fa'aitiitia ai suiga o le tau. O le fa'ato'againa o mea'ai e fa'atatau i la'au e mana'omia ai le fa'aitiitia o alagaoa ma fa'aitiitia le kasa oona e fa'atusa i le gaosiga o lafumanu, ma avea ai ma filifiliga gafataulimaina ma fa'alelei le si'osi'omaga.
Fa'amanuiaga ile soifua maloloina ole 'ai e fa'atatau i la'au
O mea'ai fa'avae e maua ai le tele o fa'amanuiaga fa'alesoifua maloloina e mafai ona saofagā i le soifua manuia lautele. O suʻesuʻega ua faʻaalia ai o meaʻai faʻavae, e tele i fualaau 'aina, fualaau faisua, fatu atoa, leki, ma nati, e fesoʻotaʻi ma le faʻaitiitia o le lamatiaga o faʻamaʻi faʻamaʻi e pei o le puta, maʻi fatu, maʻisuka ituaiga 2, ma nisi ituaiga o kanesa. E mafua ona o le tele o meaʻai ma le maualuga o le fiber o loʻo i totonu o meaʻai faʻavae, lea e mafai ona fesoasoani e faʻatonutonu le maualuga o le suka toto, faʻaleleia le gaogao, ma lagolagoina le mamafa maloloina. O mea'ai e fa'atatau i la'au e masani ona maualalo i ga'o tumu ma le cholesterol, lea e mafai ona fa'aleleia atili ai le soifua maloloina o le fatu. E le gata i lea, o le tuʻufaʻatasia o meaʻai eseese e faʻavae i laʻau e mafai ona maua ai vitamini taua, minerale, ma antioxidants, faʻamalosia atili le puipuiga ma lagolagoina le soifua maloloina lelei. E ala i le faʻaaogaina o meaʻai e faʻavae i laʻau, e mafai e tagata taʻitoʻatasi ona faʻaleleia lo latou soifua maloloina atoa aʻo fesoasoani foi i le faʻaitiitia o latou tulagavae kaponi.
Fa'aitiitia a'afiaga o le si'osi'omaga e ala i filifiliga o mea'ai
O se itu taua ae masani ona le amana'iaina o mea'ai e fa'atatau i la'au, o lo latou gafatia lea e fa'aitiitia ai le a'afiaga o le si'osi'omaga o a tatou filifiliga mea'ai. Fa'ato'aga manu, ae maise le gaosiga o aano o manufasi ma oloa susu, ua feso'ota'i atu i fa'afitauli eseese o le si'osi'omaga, e aofia ai le ta'atiaga o le vaomatua, fa'aleagaina o le vai, kasa oona, ma le leiloa o meaola eseese. I le isi itu, o mea'ai e fa'atatau i la'au e mana'omia ai le itiiti ifo o punaoa fa'anatura e pei o le eleele ma le vai, ma maua ai le fa'aitiitia o le kasa oona fa'atusatusa i mea'ai e maua i manu. E ala i le suia i se meaʻai faʻavae laau, e mafai e tagata taʻitoʻatasi ona faia se sao taua i le faʻaitiitia o nei luʻitau o le siosiomaga. E le gata i lea, o le lagolagoina o faiga fa'ato'aga gafataulimaina ma le filifilia o mea'ai fa'alenu'u, fua fa'aola e mafai ona fa'aititia atili ai le tulagavae o le kaponi e feso'ota'i ma le gaosiga o mea'ai ma felauaiga. O le faia o filifiliga mataalia e uiga i a tatou filifiliga taumafa e le gata ina manuia ai lo tatou lava soifua maloloina ae e saofagā foi i se lumanaʻi sili atu ona gafataulimaina ma le siosiomaga.
O polotini fa'avae i la'au e fa'alelei i le si'osi'omaga
O polotini e fa'atatau i la'au e ofoina atu ai se isi mea e fa'alelei i le si'osi'omaga nai lo mea e maua mai i meaola. O nei polotini e fa'atatau i la'au, e pei o legume, nati, fatu, ma tofu, e matua fa'aitiitia le a'afiaga o le si'osi'omaga pe a fa'atusatusa i mea e maua mai i meaola e pei o aano o manu ma susu. Latou te manaʻomia le itiiti ifo o punaoa faʻanatura, e pei o le eleele ma le vai, ma faʻaitiitia le faʻaosoina o kasa kasa i le taimi o gaosiga. E ala i le tu'ufa'atasia o polotini e fa'avae i la'au i totonu oa tatou mea'ai, e mafai ai ona tatou saofagā i le fa'aitiitia o tatou tulagavae kaponi ma fa'aitiitia le a'afiaga o le si'osi'omaga o a tatou filifiliga mea'ai. E le gata i lea, o le fa'ato'againa o polotini e fa'atatau i la'au e masani ona aofia ai faiga fa'ato'aga gafataulimaina, fa'alautele atili ai lo latou fa'ata'ita'iga fa'alelei. O le taliaina o polotini e fa'avae i la'au e le gata o se filifiliga maloloina ae o se la'asaga fa'atatau i le fausiaina o se lumana'i gafataulimaina.
Fa'aitiitia le vai ma le fa'aogaina o eleele
A'o tatou taumafai e fa'aitiitia a tatou tulagavae kaponi e ala i mea'ai fa'atatau i la'au, o se itu taua e tatau ona mafaufau i ai o le fa'aitiitia tele o le vai ma le fa'aogaina o fanua e feso'ota'i ma le gaosiga o porotini e fa'avae i la'au. O fa'ato'aga fa'aleaganu'u manu e fa'aaogaina le tele o vai ma e mana'omia ai le tele o punaoa o fanua, ma saofagā i le ta'atiaga o le vaomatua ma le utiuti o le vai. I se fa'afeagai, o puna o polotini e fa'avae i la'au e mana'omia ai le itiiti ifo o le vai ma le eleele, ma avea ai ma se filifiliga sili atu ona gafatia. E ala i le taliaina o mea'ai e fa'atatau i la'au, e mafai ai ona fa'aitiitia le fa'alavelave i o tatou fa'anatura, fa'asao puna'oa fa'alenatura, ma fa'aolaina le fa'aogaina lelei o a tatou vai ma fanua. O le faia o se taumafaiga toto'a e fa'aitiitia le fa'aogaina o le vai ma le lau'ele'ele e ala i mea'ai e fa'atatau i la'au, ose la'asaga taua lea i le fa'aitiitia o a'afiaga o le si'osi'omaga o a tatou mea'ai ma fa'atupuina se lumana'i gafataulimaina.
O mea'ai e fa'atatau i la'au e fa'afefe ai le fa'ato'aga
O le fa'aaogaina o mea'ai e fa'atatau i la'au e iai sona sao taua i le tetee atu i le ta'atiaga o le vaomatua, o se fa'afitauli faigata o le si'osi'omaga. O le gaosiga o mea'ai e fa'atatau i manu e mana'omia ai le tele o fanua mo le fa'ato'aga ma le fa'atupuina o mea'ai a manu, ma o'o atu ai i le ta'ape tele o vaomatua i le tele o itulagi. E ala i le si'i atu i mea'ai e fa'atatau i la'au, e mafai ai ona fa'aitiitia le mana'oga mo mea fa'amanu ma fa'aitiitia ai le mana'oga mo le tele o fa'aoga fanua. O lenei suiga e le gata ina fesoasoani i le fa'asaoina o meaola faanatura ma meaola eseese ae e fesoasoani foi i le fa'aitiitia o suiga o le tau, ona o le ta'atiaga o le vaomatua o se sao taua i le kasa oona. O le taliaina o mea'ai e fa'atatau i la'au, ose auala mamana e puipuia ai o tatou vaomatua ma fa'alauiloa faiga fa'atonutonu gafataulimaina o fanua, fa'amautinoaina se paneta soifua maloloina mo tupulaga o lo'o iai nei ma le lumana'i.
O le filifilia o mea e fa'atatau i la'au e fa'aitiitia ai otaota
O se tasi fa'amanuiaga fa'aopoopo o le filifilia o mea e fa'atatau i la'au, o le fa'aitiitia tele o otaota. O mea'ai e fa'atatau i la'au e masani ona aofia ai le taumafaina o mea'ai atoa e la'ititi le afifiina ma le fa'agaioiina pe a fa'atusatusa i oloa fa'atatau i manu. O lona uiga e itiiti le palasitika, pepa, ma isi mea o lo'o fa'aogaina i le gaosiga ma le afifiina o mea'ai e fa'atatau i la'au, ma fa'aitiitia ai le gaosiga o otaota. E le gata i lea, o le faamamafaina o fualaau aina, fualaau faisua, fatu, ma legumes e faʻamalosia ai le taumafaina o mea fou, faʻaitiitia ai le faʻalagolago i meaʻai ua uma ona faʻapipiʻiina ma faigofie e masani ona oʻo mai ma le tele o afifi. E ala i le faia o filifiliga fa'apitoa e fa'aopoopo atili ai la'au filifiliga i totonu oa tatou mea'ai, e mafai ai ona tatou saofagā i le fa'aitiitia o otaota ma fa'alauiloa se fa'anatura sili atu ona gafataulimaina.
I le faaiuga, o le faia o le suiga i se meaʻai e faʻavae i laʻau e le gata e manuia ai lo tatou soifua maloloina, ae faʻapea foi le soifua maloloina o lo tatou paneta. E ala i le fa'aitiitia o lo tatou taumafaina o mea fa'amanu, e mafai ai ona fa'aitiitia le tulaga o le carbon footprint ma fesoasoani i se lumana'i gafataulimaina. Atonu e foliga mai o se suiga laitiiti, ae o gaioiga uma e agai atu i se olaga lanu meamata e faia ai se eseesega. Ia faaauau pea ona tatou a'oa'oina i tatou lava ma fai filifiliga mataalia mo le manuia o lo tatou paneta. Faatasi, e mafai ona tatou faia se aafiaga lelei ma saunia le ala mo se lalolagi sili atu le siosiomaga-faauo.
FAQ
E fa'afefea ona fesoasoani mea'ai e fa'atatau i la'au i le fa'aitiitia o tulagavae kaponi?
O mea'ai e fa'atatau i la'au e saofagā i le fa'aitiitia o tulagavae kaponi ona latou te mana'omia le itiiti o alagaoa ma maua ai le fa'aitiitiga o kasa kasa fa'atusa pe a fa'atusatusa i mea'ai e aofia ai manu. O le totoina o laau mo meaai e manaomia ai le itiiti ifo o le eleele, vai, ma le malosi pe a faatusatusa i le tausiaina o manu mo aano o manufasi, susu, ma fuamoa. E le gata i lea, o fa'ato'aga manu ose puna taua o le methane, ose kasa vevela malosi, ma e saofagā i le ta'atiaga o vaomatua mo le fafaga ma le gaosiga o fafaga. E ala i le filifilia o meaʻai e faʻavae i laʻau, e mafai e tagata taʻitoʻatasi ona faʻaitiitia le latou tulagavae kaponi ma fesoasoani i le faʻaitiitia o suiga o le tau.
O a nisi o fa'ata'ita'iga o mea'ai e fa'atatau i la'au e maualalo lona tulagavae kaponi pe a fa'atusatusa i mea'ai fa'atatau i manu?
O nisi o fa'ata'ita'iga o mea'ai fa'atatau i la'au e maualalo le kaponi fa'atusatusa i mea'ai fa'atatau i manu e aofia ai fualaau 'aina, fualaau faisua, leki, fatu atoa, nati, ma fatu. O nei mea'ai e mana'omia ai le itiiti ifo o punaoa, e pei o le eleele ma le vai, e gaosia ma fa'auluina le fa'aitiitia o kasa kasa i le taimi o le gaosiga. O mea'ai e fa'atatau i la'au ua maua e i ai se tulaga maualalo o le carbon footprint, ua sili atu ai le gafataulimaina ma le si'osi'omaga filifiliga pe a fa'atusatusa i mea'ai e fa'alagolago tele i manu.
E mafai ona e tu'uina atu fa'amaumauga i le a'afiaga o le si'osi'omaga o le taumafaina o aano o manufasi ma pe fa'afefea ona fesoasoani mea'ai fa'atatau i la'au e fa'aitiitia ai?
O le taumafaina o aano o manufasi e iai sona aafiaga taua ile siosiomaga. O le gaosiga o lafumanu e saofagā i le ta'atiaga o vaomatua, kasa vevela, fa'aleagaina o le vai, ma le fa'aleagaina o meaola eseese. E tusa ai ma le Faalapotopotoga o Taumafa ma Faatoaga, o le vaega o lafumanu e maua ai le 14.5% o kasa oona i le lalolagi atoa. O mea'ai e fa'atatau i la'au e mafai ona fesoasoani e fa'aitiitia ai nei a'afiaga. Ua fa'aalia i su'esu'ega e fa'apea, o se suiga i mea'ai e fa'atatau i la'au, e mafai ona fa'aitiitia ai le kasa oona, fa'aogaina o le eleele ma le vai, ma le fa'aleagaina o vaomatua. O se suʻesuʻega i totonu o le tusi talaaga Saienisi e faʻatatau i le faʻaaogaina o se meaʻai vegan e mafai ona faʻaitiitia ai le kasa oona e aʻafia i meaʻai i le 70%. E ala i le filifilia o mea e fa'atatau i la'au, e mafai ai e tagata ta'ito'atasi ona saofagā i se faiga e sili atu ona gafataulimaina ma fa'alelei le si'osi'omaga.
E i ai ni lu'itau po'o ni pa puipui i le fa'aaogaina o se mea'ai e fa'atatau i la'au mo le fa'aitiitia o tulagavae kaponi?
Ioe, o lo'o i ai lu'itau ma pa puipui i le fa'aaogaina o se mea'ai e fa'atatau i la'au mo le fa'aitiitia o tulagavae kaponi. O nisi tagata atonu e faigata ona lafoai aano o manu ma isi manu ona o aganuu, agafesootai, po o mafuaaga patino. E le gata i lea, atonu e le o taimi uma e maua ai pe taugofie ni filifiliga e fa'atatau i la'au, aemaise lava i nisi itulagi po'o nu'u. O le le lava o le malamalama ma le aʻoaʻoga e uiga i aʻafiaga o le siosiomaga o faʻatoaga manu e mafai foi ona avea ma pa puipui. O le fa'ato'ilaloina o nei lu'itau e mana'omia ai le fa'alauiloaina o le fa'alauiloa, tu'uina atu avanoa fa'atatau i la'au, ma fa'atalanoa tu ma aga fa'ale-aganu'u e uiga i filifiliga o mea'ai.
O a ni fautuaga aoga po'o ni ta'iala mo tagata ta'ito'atasi o lo'o mana'o e sui i se mea'ai e fa'atatau i la'au e fa'aitiitia ai o latou tulagavae kaponi?
O nisi o fautuaga aoga mo le suiga i se meaʻai e faʻavae i laʻau e faʻaitiitia ai lou tulagavae kaponi e aofia ai le faʻaitiitia o aano o manufasi ma susu, suʻesuʻeina o fua fou e faʻavae i laʻau, faʻapipiʻi le tele o meaʻai atoa e pei o fualaau aina, fualaau faisua, legumes, ma fatu atoa i au taumafataga, filifili. mo fua fa'alotoifale ma vaitau, fa'aitiitia mea'ai otaota e ala i le fuafuaina o taumafataga ma le fa'aogaina o mea'ai, ma le lagolagoina o faiga fa'ato'aga gafataulimaina. E le gata i lea, o le aʻoaʻoina o oe lava e uiga i aʻafiaga o le siʻosiʻomaga o faʻatoʻaga manu ma fesoʻotaʻi ma tagata e tutusa o latou mafaufau poʻo nuʻu i luga ole laiga e mafai ona maua ai le faʻaosofia ma le lagolago i lau faigamalaga i se taumafataga sili atu ona gafatia.