Forè, ki kouvri prèske yon tyè nan sifas Latè a, yo enpòtan anpil pou balans ekolojik planèt la ak lakay yo nan yon varyete imans nan espès.
Espas Fertile sa yo non sèlman sipòte divèsite biyolojik, men tou jwe yon wòl enpòtan nan kenbe ekosistèm mondyal la. Sepandan, mach inplakabl debwazman, ki te kondwi sitou pa endistri agrikilti a, poze yon gwo menas pou sanctuaire natirèl sa yo. Atik sa a fouye nan enpak agrikilti souvan neglije sou debwazman, eksplore limit pèt forè yo, kòz prensipal yo, ak konsekans terib pou anviwònman nou an. Soti nan gwo forè twopikal Amazon yo rive nan politik ki ka ede bese destriksyon sa a, nou egzamine kijan pratik agrikòl yo ap remode mond nou an ak sa ki ka fè pou kanpe tandans alarmant sa a. Forè, ki kouvri prèske yon tyè nan sifas Latè, yo enpòtan anpil pou balans ekolojik planèt la ak lakay yo nan yon varyete imans nan espès yo. Espas abondan sa yo non sèlman sipòte divèsite biyolojik, men tou jwe yon wòl enpòtan nan kenbe ekosistèm mondyal la. Sepandan, mach inplakabl debwazman, ki te dirije sitou pa endistri agrikilti a, reprezante yon gwo menas pou sanctuaire natirèl sa yo. Atik sa a fouye nan enpak agrikilti souvan neglije sou debwazman, eksplore limit pèt forè yo, kòz prensipal yo, ak konsekans terib pou anviwònman nou an. Soti nan gwo forè twopikal Amazon yo rive nan politik ki ka ede bese destriksyon sa a, nou egzamine kijan pratik agrikòl yo ap remode mond nou an ak sa ki ka fè pou anpeche tandans alarmant sa a.
Forè yo se kèk nan kote ki pi biyolojik divès, ekolojik ki pi enpòtan sou Latè. Kouvri prèske yon tyè nan sifas planèt la, forè yo se lakay yo nan dè santèn de milye espès, epi yo jwe plizyè wòl enpòtan nan kenbe ekosistèm Latè a . endistri agrikilti a detwi forè yo sistematikman , e debwazman sa a ap an danje pou lavi plant , bèt ak moun.
Kisa Debwazman ye?
Debwazman se demolisyon entansyonèl, pèmanan nan tè ki gen forè. Moun, gouvènman ak kòporasyon yo deforestasyon pou plizyè rezon; Anjeneral, se swa pou reutilize tè a pou lòt itilizasyon, tankou devlopman agrikòl oswa lojman, oswa pou retire bwa ak lòt resous.
Moun yo te netwaye forè yo depi plizyè milye ane, men pousantaj debwazman an te monte nan dènye syèk yo: kantite tè ki te pèdi nan dènye syèk lan egal a kantite ki te pèdi ant 8,000 BC ak 1900, ak nan dènye syèk lan. 300 dènye ane yo, 1.5 milya ekta forè te detwi - yon zòn ki pi gwo pase tout Etazini.
Yon konsèp ki sanble ak debwazman se degradasyon forè. Sa a tou refere a netwaye pyebwa ki soti nan tè forè; diferans lan se ke lè yon forè degrade, kèk nan pye bwa yo rete kanpe, ak tè a li menm yo pa repurposed pou nenpòt ki lòt itilizasyon. Forè ki degrade yo souvan repouse sou tan, alòske tè deforestasyon pa fè sa.
Ki jan debwazman komen?
Menmsi pousantaj yo te osile sou tan, Nasyonzini rapòte ke moun detwi anviwon 10 milyon ekta nan forè , oswa 15.3 milya pye bwa , chak ane. Depi nan fen dènye Laj Glas la, apeprè 10,000 ane de sa, anviwon yon tyè nan tout tè ki te deja fore sou planèt la te deforestasyon.
Ki kote debwazman pi komen?
Istorikman, forè tanpere nan Emisfè Nò a te sibi plis debwazman pase tokay twopikal yo; sepandan, tandans sa a te ranvèse tèt li nenpòt moman nan kòmansman 20yèm syèk la, epi pandan dènye santèn ane ki sot pase yo, majorite tè debwaze te twopikal, pa tanpere.
Kòm nan 2019, anviwon 95 pousan nan debwazman rive nan twopik yo, ak yon tyè nan li rive nan Brezil . Yon lòt 19 pousan nan debwazman fèt nan Endonezi, ki vle di ke kolektivman, Brezil ak Endonezi responsab pou majorite debwazman nan mond lan. Lòt kontribitè enpòtan yo enkli peyi nan Amerik yo ki pa Meksik ak Brezil, ki kolektivman reprezante anviwon 20 pousan debwazman mondyal, ak kontinan Afrik la, ki konte pou 17 pousan.
Ki sa ki lakòz debwazman?
Tè rakbwa yo pafwa netwaye pa loger, oswa pou fè plas pou ekspansyon iben oswa pwojè enèji. Sepandan, agrikilti se pi gwo chofè nan debwazman pa franchi ak limit. Kantite a pa menm fèmen: Prèske 99 pousan nan tout tè ki te debwaze pandan 10,000 dènye ane yo te konvèti nan agrikilti. Sèjousi, ekspansyon tè agrikòl yo responsab pou "sèlman" 88 pousan debwazman atravè mond lan.
Ki wòl agrikilti bèt yo jwe nan debwazman?
Yon gwo. Majorite tè debwaze yo itilize pou agrikilti bèt, swa dirèkteman oswa endirèkteman, epi endistri vyann bèf la se sèl pi gwo chofè debwazman .
An jeneral, tè agrikòl yo itilize pou youn nan de rezon: kiltivasyon oswa patiraj bèt. Nan tout tè ki te debwaze ak konvèti nan agrikilti ant 2010 ak 2018, anviwon 49 pousan te itilize pou rekòt ak anviwon 38 pousan te itilize pou bèt.
Men, si n ap mande ki jan gwo wòl agrikilti bèt jwe nan debwazman , dekonpozisyon ki anwo a se yon ti jan twonpe. Pandan ke se vre ke pifò tè agrikòl deforestasyon yo itilize pou rekòt, pa manje bèt yo, anpil nan rekòt sa yo yo grandi sèlman pou manje bèt k ap manje sou lòt tè deforestasyon. Si nou mete rekòt sa yo nan konte nou, lè sa a pati nan tè deforestasyon ki itilize pou agrikilti bèt yo tire jiska 77 pousan.
Endistri vyann bèf la an patikilye se yon gwo chofè debwazman. Agrikilti bèt reprezante 80 pousan nan tout tè debwaze atravè Amazon an, ak 41 pousan nan tout debwazman twopikal atravè lemond .
Poukisa Debwazman Move?
Debwazman gen yon kantite konsekans terib. Men kèk.
Ogmantasyon emisyon gaz lakòz efè tèmik
Forè plivye yo - espesyalman pye bwa yo, plant yo ak tè ki ladan yo - pèlen gwo kantite gaz kabonik ki soti nan lè a. Sa bon, kòm CO2 se youn nan pi gwo chofè rechofman planèt la. Men, lè forè sa yo netwaye, prèske tout CO2 sa yo lage tounen nan atmosfè a.
Forè plivye Amazon an se yon bon, si depresyon, ilistrasyon sa a. Tradisyonèlman, li te youn nan pi gwo "lavabo kabòn" nan mond lan, sa vle di ke li pyèj plis CO2 pase li degaje. Men, debwazman rampant te pouse li nan bò gwo a nan vin tounen yon emetè kabòn pito; 17 pousan nan Amazon an te deja debwaze, e syantis yo predi ke si debwazman rive nan 20 pousan, forè plivye a pral tounen yon emetè nèt nan kabòn pito.
Pèt divèsite biyolojik
Forè yo se kèk nan ekosistèm ki pi divès biyolojik sou Latè. Forè plivye Amazon an pou kont li gen plis pase 3 milyon espès , ki gen ladan 427 mamifè, 378 reptil, 400 anfibyen ak 1,300 espès pye bwa . Kenz pousan nan tout espès zwazo ak papiyon sou Latè ap viv nan Amazon an, ak plis pase yon douzèn bèt nan Amazon an , tankou Dolphin nan larivyè Lefrat woz ak makak Titi San Martin, pa viv okenn lòt kote.
Evidamman di, lè forè plivye yo detwi, se konsa kay bèt sa yo. Chak jou, apeprè 135 espès plant, bèt ak ensèk yo pèdi akòz debwazman . Yon etid 2021 te jwenn ke plis pase 10,000 espès plant ak bèt nan Amazon an fè fas a disparisyon akòz debwazman , ki gen ladan malfini arpi a, orangutan Sumatra ak anviwon 2,800 lòt bèt.
Pèt an mas nan plant ak bèt lavi ase move pou kont li, men pèt sa a nan divèsite biyolojik poze yon risk pou moun tou. Latè se yon ekosistèm konplèks, ki byen mare, epi aksè nou nan manje, dlo ak lè pwòp depann sou ekosistèm sa a kenbe yon degre ekilib . Mass die-off kòm rezilta debwazman menase ekilib sa a.
Dezòd sik dlo yo
Sik idrolojik la, ke yo rele tou sik dlo, se pwosesis kote dlo sikile ant planèt la ak atmosfè a. Dlo sou Latè evapore , kondanse nan syèl la pou fòme nyaj, epi finalman lapli oswa nèj tounen sou Latè.
Pye bwa yo se entegral nan sik sa a, menm jan yo absòbe dlo nan tè a epi yo lage li nan lè a atravè fèy yo, yon pwosesis ke yo rekonèt kòm transpirasyon. Debwazman deranje pwosesis sa a lè yo redwi kantite pye bwa ki disponib pou fasilite transpirasyon, epi ak yon sèten tan, sa ka mennen nan sechrès.
Èske Politik Piblik Yo Kapab Enplimante Pou Diminye Debwazman?
Fason ki pi dirèk pou konbat debwazman se a) aplike politik ki entèdi oswa limite li legalman epi b) asire w ke lwa sa yo ap aplike. Dezyèm pati sa a enpòtan; li estime ke jiska 90 pousan nan debwazman nan Brezil te fèt ilegalman , ki kondui lakay enpòtans ki genyen nan non sèlman pase, men tou fè respekte, pwoteksyon anviwònman an.
Ki sa nou ka aprann sou politik anviwònman an nan men Brezil
Erezman, Brezil te wè yon rediksyon dramatik nan debwazman depi 2019, lè Luiz Inacio Lula da Silva te pran prezidans la. Nou ka gade nan Lula ak Brezil pou yon egzanp sou sa ki efikas politik anti-debwazman sanble.
Yon ti tan apre li fin pran biwo, Lula te triple bidjè ajans ki fè respekte anviwònman an nan peyi a. Li te ogmante siveyans nan Amazon an pou trape debwazè ilegal, te lanse atak sou operasyon debwazman ilegal ak sezi bèt ki soti nan tè ilegalman debwaze. Anplis politik sa yo - tout sa yo se esansyèlman mekanis ranfòsman - li te fè yon pak ant uit peyi pou diminye debwazman nan jiridiksyon respektif yo.
Règleman sa yo te travay. Nan premye sis mwa prezidans Lula a, debwazman te tonbe nan yon tyè , epi nan 2023, li te frape yon ba nèf ane .
Ki jan yo ede konbat debwazman
Paske agrikilti bèt se sèl pi gwo chofè debwazman, rechèch sijere pi bon fason pou moun yo diminye kontribisyon yo nan debwazman se manje mwens pwodwi bèt , espesyalman vyann bèf, paske endistri vyann bèf la responsab pou yon pati disproporsyone nan debwazman.
Yon fason pwisan pou ede ranvèse efè debwazman yo se atravè sa yo rele rwilding, ki vle di pèmèt tè a retounen nan jan li te sanble anvan kiltivasyon, tankou plant ak bèt sovaj. Yon etid te jwenn rwilding 30 pousan nan tè planèt la ta absòbe mwatye nan tout emisyon CO2.
Liy anba a
Malgre pwogrè ki sot pase a nan Brezil, debwazman toujou yon menas grav . Men, li toujou posib pou sispann debwazman epi ranvèse tandans 100 dènye ane yo . Chak moun ki sispann manje vyann bèf, plante yon pye bwa oswa vote pou reprezantan ki gen politik sipòte anviwònman an ap ede fè pati yo. Si nou aji kounye a, toujou gen espwa pou yon avni ki ranpli ak forè ki an sante, fò ki gen anpil lavi ak abondans.
Avi: sa a te kontni okòmansman pibliye sou SantientMedia.org epi yo ka pa nesesèman reflete opinyon yo nan Humane Foundation.
