Debwazman, netwaye sistematik nan forè pou itilizasyon altènatif tè, se yon pati entegral nan devlopman imen pou milenè. Sepandan, rapid akselerasyon debwazman nan dènye ane yo te pote konsekans grav pou planèt nou an. Atik sa a fouye nan kòz konplike ak enpak byen lwen debwazman, fè limyè sou fason pratik sa a afekte anviwònman an, bèt sovaj, ak sosyete imen yo.
Pwosesis debwazman an se pa yon fenomèn roman; moun yo te netwaye forè pou rezon agrikòl ak pou fè ekstraksyon resous pou plizyè milye ane. Poutan, echèl la nan ki forè yo ap detwi jodi a se san parèy. Yon bagay alarmant, mwatye nan tout debwazman depi 8,000 BC te fèt nan dènye syèk la sèlman. Pèt rapid sa a nan tè rakbwa se pa sèlman alarmant, men tou pote gwo konsekans anviwònman an.
Debwazman fèt sitou pou fè plas pou agrikilti, ak pwodiksyon vyann bèf, soya, ak lwil palmis ki se chofè prensipal yo. Aktivite sa yo, sitou répandus nan rejyon twopikal tankou Brezil ak Endonezi, kontribye nan yon stupéfiants 90 pousan nan debwazman mondyal la. Konvèsyon forè yo nan tè agrikòl non sèlman degaje gaz kabonik ki estoke, sa ki agrave rechofman planèt la, men tou ki mennen nan pèt divèsite biyolojik ak degradasyon ekosistèm vital yo.
Enpak debwazman sou anviwonman yo pwofon. Soti nan kontribisyon nan chanjman klimatik atravè ogmante emisyon gaz lakòz efè tèmik, rive nan lakòz ewozyon tè ak polisyon dlo, konsekans yo gen plizyè aspè ak terib. Anplis de sa, pèt divèsite biyolojik akòz destriksyon abita yo menase balans delika ekosistèm yo, pouse anpil espès nan direksyon disparisyon.
Konprann kòz ak konsekans debwazman yo enpòtan anpil pou devlope estrateji efikas pou konbat pwoblèm mondyal sa a. Lè nou egzamine motivasyon ki dèyè debwazman ak enpak anviwònman li yo, atik sa a gen pou objaktif pou bay yon apèsi konplè sou youn nan defi anviwònman ki pi ijan nan epòk nou an.
Debwazman se pwosesis pou netwaye forè yo epi sèvi ak tè a pou lòt rezon. Byenke li fè pati sosyete imen depi plizyè milye ane, vitès debwazman an te eksploze nan dènye ane yo, epi planèt la ap peye pri a. Kòz ak konsekans debwazman yo konplike e yo mare, epi konsekans yo byen lwen e yo pa ka nye. Ann pran yon gade pi pre sou ki jan debwazman travay , ak ki jan li enpak negatif sou planèt la, bèt yo ak limanite.
Kisa Debwazman ye?
Debwazman se netwayaj pèmanan ak repwodiksyon tè ki te deja rakbwa. Byenke gen yon kantite motivasyon dèyè debwazman, li jeneralman fèt pou reutilize tè a pou lòt itilizasyon, sitou agrikilti, oswa pou ekstrè resous.
Debwazman li menm pa gen anyen nouvo, kòm moun yo te netwaye tè forè pou milenè . Men, pousantaj nou detwi forè yo te ogmante dramatikman: mwatye nan tout debwazman ki te fèt depi 8,000 BC te fèt nan 100 dènye ane yo .
Anplis debwazman, tè forè yo pèdi tou atravè yon pwosesis ki sanble ke yo rele degradasyon forè. Sa a se lè kèk, men se pa tout, nan pye bwa yo nan yon zòn rakbwa yo netwaye, epi tè a pa repurposed pou okenn lòt itilizasyon.
Pandan ke degradasyon forè se pa yon bon bagay pa nenpòt mezi, li nan anpil mwens danjere nan alontèm pase debwazman. Forè ki degrade yo ap grandi tounen sou tan, men pyebwa yo pèdi nan debwazman yo anjeneral pèdi pou tout tan.
Konbyen tè ki deja deboze?
Lè dènye Laj Glas la te fini anviwon 10,000 ane de sa, te gen apeprè sis milya ekta forè sou Latè. Depi lè sa a, anviwon yon tyè nan forè sa a , oswa de milya ekta, te detwi. Anviwon 75 pousan nan pèt sa a te fèt sou 300 dènye ane yo.
Òganizasyon Nasyonzini pou Manje ak Agrikilti (FAO) estime ke kounye a, moun detwi anviwon 10 milyon ekta nan forè chak ane.
Ki kote debwazman rive?
Malgre ke li rive atravè mond lan nan yon sèten degre, anviwon 95 pousan nan debwazman rive nan twopik yo , ak yon tyè nan sa yo pran plas nan Brezil. Yon lòt 14 pousan rive nan Endonezi ; ansanm, Brezil ak Endonezi reprezante anviwon 45 pousan nan tout debwazman atravè lemond. Apeprè 20 pousan debwazman twopikal fèt nan peyi Amerik di Sid ki pa Brezil, ak yon lòt 17 pousan rive nan Lafrik.
Kontrèman, alantou de tyè nan tout degradasyon forè rive nan rejyon tanpere , prensipalman Amerik di Nò, Lachin, Larisi ak Azi di Sid.
Ki sa ki pi gwo chofè debwazman?
Moun deforestasyon tè pou yon kantite rezon, men pi gwo a pa lwen se agrikilti. Dapre Nasyon Zini, 90 pousan debwazman mondyal yo fèt pou reutilize tè a pou itilizasyon agrikòl - sitou pou elve bèt, fè plant soya ak pwodui lwil palmis.
Pwodiksyon vyann bèf
Pwodiksyon vyann bèf se sèl-pi gwo chofè debwazman , twopikal ak otreman. Anviwon 39 pousan nan debwazman mondyal , ak 72 pousan nan debwazman nan Brezil pou kont li, fèt pou kreye patiraj pou bèt.
Pwodiksyon soya (sitou pou nouri bèt yo)
Yon lòt faktè enpòtan nan debwazman agrikòl se pwodiksyon soya. Pandan ke soya se yon ranplasman vyann ak letye popilè, se sèlman anviwon sèt pousan nan soya mondyal ki konsome dirèkteman pa imen. Majorite soya - 75 pousan - yo itilize pou bay bèt manje , sa vle di pi fò debwazman ki baze sou soya fèt pou ede ekspansyon agrikòl.
Pwodiksyon lwil palmis
Konvèsyon tè forè nan plantasyon lwil palmis se yon lòt motivasyon prensipal dèyè debwazman twopikal. Lwil palmis se yon engredyan versatile ki itilize nan yon gran varyete pwodwi chak jou, tankou nwa, pen, magarin, pwodui kosmetik, gaz ak plis ankò. Li soti nan fwi pye palmis lwil oliv, epi li grandi sitou nan Endonezi ak Malezi.
Papye ak Lòt Agrikilti
Vyann bèf, soya ak lwil palmis se kolektivman responsab pou 60 pousan debwazman twopikal. Lòt chofè remakab yo enkli forè ak pwodiksyon papye (13 pousan debwazman twopikal), diri ak lòt sereyal (10 pousan), ak legim, fwi ak nwa (sèt pousan).
Ki konsekans debwazman sou anviwònman an?
Debwazman afekte anviwònman an nan yon kantite fason negatif, kèk pi evidan pase lòt.
Rechofman planèt la ak Emisyon gaz lakòz efè tèmik
Debwazman emèt gwo kantite gaz lakòz efè tèmik, epi li se yon kontribisyon enpòtan nan ogmantasyon tanperati mondyal la, nan plizyè fason diferan.
Pye bwa pyèj gaz kabonik nan atmosfè a epi estoke li nan kòf yo, branch yo, fèy yo ak rasin yo. Sa fè yo yon zouti enpòtan pou diminye rechofman planèt la, paske gaz kabonik se yon gaz ki gen efè tèmik ki pisan. Lè pye bwa sa yo retire, sepandan, gaz kabonik sa a lage tounen nan lè a.
Emisyon lakòz efè tèmik yo pa fini la, sepandan. Kòm nou te wè, vas majorite tè debwaze konvèti pou itilizasyon agrikòl, e agrikilti li menm se yon gwo kontribisyon nan rechofman planèt la tou. Agrikilti bèt se sitou domaje, ak syantis yo estime ke ant 11 ak 20 pousan nan tout emisyon gaz lakòz efè tèmik soti nan fèm bèt .
Finalman, absans pye bwa sou tè debwaze vle di ke diyoksid kabòn ki emèt nan lòt sous, tankou machin oswa kominote lokal yo, yo pa estoke ankò nan pye bwa. Kòm sa, debwazman ogmante emisyon nè ki lakòz efè tèmik nan twa fason: li degaje kabòn ki deja estoke nan forè a, li anpeche pyèj kabòn adisyonèl ki soti nan lòt sous epi li fasilite liberasyon "nouvo" gaz lakòz efè tèmik atravè konvèsyon li nan tè agrikòl. .
Pèt divèsite biyolojik
li nesesè yon sèten nivo pou asire ke li kenbe ekilib li. Debwazman ap diminye divèsite biyolojik sa a chak jou.
Forè yo plen ak lavi. Dè milyon de bèt, plant ak ensèk diferan rele forè a lakay yo, ki gen ladan twa milyon espès diferan nan forè Amazon an pou kont li. Plis pase yon douzèn espès bèt sèlman ka jwenn nan forè plivye Amazon an .
Detwi forè sa yo detwi kay bèt sa yo epi, alontèm, menase siviv kontinye espès yo. Sa a se pa yon enkyetid ipotetik: chak jou, apeprè 135 espès plant ak bèt disparèt akòz debwazman , ak yon estime 10,000 espès adisyonèl - ki gen ladan 2,800 espès bèt - yo an risk pou yo disparèt akòz debwazman nan Amazon pou kont li. Pwodiksyon lwil palmis an patikilye te kondwi orangutans nan bò gwo disparisyon .
Nou ap viv nan yon peryòd mas disparisyon - sizyèm lan ki fèt pandan lavi Latè. Sa a enpòtan non sèlman paske li tris lè bèl bèt mouri, men pito, paske peryòd akselere disparisyon menase deranje ekilib delika ki pèmèt ekosistèm Latè a kontinye egziste.
Yon etid 2023 te jwenn ke pandan 500 dènye ane yo, tout genus yo te disparèt nan yon pousantaj 35 fwa pi wo pase mwayèn istorik la. Pousantaj disparisyon sa a, otè etid la te ekri, se "detwi kondisyon ki fè lavi moun posib."
Ewozyon tè ak Degradasyon
Li ka pa jwenn anpil atansyon tankou lwil oswa lò, men tè a se yon resous natirèl vital ke nou menm ak anpil lòt bèt konte sou yo siviv. Pye bwa ak lòt vejetasyon natirèl pwoteje tè a kont solèy la ak lapli, epi ede kenbe li an plas. Lè yo retire pye bwa sa yo, tè ki gen anpil eleman nitritif vin dekole, epi li pi fasil pou ewozyon ak degradasyon eleman yo.
Ewozyon tè ak degradasyon tè gen yon kantite efè danjere. Nan sans ki pi jeneral, degradasyon ak ewozyon fè tè a mwens solid pou sipòte lavi plant, epi redwi kantite plant ke tè a ka sipòte. Tè degrade se pi mal tou nan kenbe dlo, kidonk ogmante risk pou inondasyon . Sediman ki soti nan tè erode se tou yon gwo polyan dlo ki mete an danje popilasyon pwason yo ak dlo pou moun bwè menm jan.
Efè sa yo ka kontinye pandan plizyè dizèn ane apre yo fin reutilize tè debwaze, paske rekòt yo grandi sou tè debwaze souvan pa kenbe sou tè a kòm byen fèm tankou vejetasyon natirèl la.
Ki sa ki ka fè pou diminye debwazman?
Règleman Gouvènman an
Nan Brezil, Prezidan Luiz Inacio Lula da Silva te redwi to debwazman nan peyi l anpil anpil depi li te pran biwo an 2019. Administrasyon li a te akonpli sa lajman nan bay ajans regilasyon yo pi byen swiv ak kontwole debwazman ilegal, ogmante ranfòsman lwa anti-debwazman. epi an jeneral, deblozay debwazman ilegal.
Pwomès endistri yo
Genyen tou kèk siy ke pwomès volontè endistri yo ka ede kwape debwazman. An 2006, yon kolektif gwo machann soya te dakò pou yo pa achte soya ki te grandi sou tè deforestasyon yo ankò. Uit ane pita, pati nan ekspansyon plant soya sou tè ki te deja fore te tonbe soti nan 30 pousan a yon pousan.
Rebwazman ak rebwazman
Anfen, gen rebwazman ak rebwazman - pwosesis la nan plante pye bwa sou tè deforestasyon oswa nouvo tè, respektivman. Nan Lachin, inisyativ rebwazman gouvènman an te dekrete nan fen ane 1970 yo te ogmante kouvèti pyebwa nan peyi a soti nan 12 pousan a 22 pousan, pandan y ap pwogram rebwazman lokal yo te plante omwen 50 milyon lòt pye bwa sou Latè nan 35 dènye ane yo.
Liy anba a
Enpak anviwònman debwazman an klè: li degaje gaz ki lakòz efè tèmik, polye dlo a, touye plant ak bèt, erode tè a epi redwi divèsite biyolojik planèt la. Malerezman, li vin pi plis ak plis komen sou syèk yo, epi san yo pa konsantre, aksyon agresif pou kwape li, debwazman ap gen anpil chans vin pi mal ak tan.
Avi: sa a te kontni okòmansman pibliye sou SantientMedia.org epi yo ka pa nesesèman reflete opinyon yo nan Humane Foundation.
