Endistri alamòd ak twal yo te asosye depi lontan ak itilizasyon materyèl tankou lenn mouton, fouri, ak kwi, ki sòti nan bèt yo. Pandan ke materyèl sa yo te selebre pou durability yo, chalè, ak liks, pwodiksyon yo ogmante enkyetid enpòtan anviwònman an. Atik sa a fouye nan danje anviwònman an nan lenn mouton, fouri, ak kwi, eksplore enpak yo sou ekosistèm, byennèt bèt, ak planèt la an jeneral.
Ki jan Pwodiksyon fouri mal anviwònman an
Endistri fouri a se youn nan endistri ki pi domaje anviwònman an atravè lemond. Yon stupéfiants 85% po endistri fouri yo soti nan bèt ki te elve nan fèm faktori fouri. Fèm sa yo souvan loje dè milye bèt nan kondisyon restrenn, sanitè, kote yo elve sèlman pou po yo. Enpak anviwonmantal operasyon sa yo grav, epi konsekans yo depase anviwonman imedya fèm yo.
1. Akimilasyon dechè ak polisyon
Chak bèt nan fèm faktori sa yo jenere yon gwo kantite fatra. Pou egzanp, yon sèl vizon, ki souvan kiltive pou fouri li, pwodui apeprè 40 liv poupou pandan tout lavi li. Fatra sa a akimile rapidman lè plizyè milye bèt yo loje nan yon sèl fèm. Fèm vizon ameriken pou kont yo responsab pou dè milyon de liv poupou chak ane. Enplikasyon anviwònman an nan gwo kantite fatra bèt sa yo pwofon.
Nan eta Washington, yo te akize yon fèm vizon pou polisyon yon Creek ki tou pre. Ankèt yo te revele ke nivo kolifòm fekal nan dlo a te yon chokan 240 fwa pi wo pase limit legal la. Bakteri kolifòm fekal yo, ki se endikatè kontaminasyon ki soti nan fatra bèt yo, ka mennen nan gwo pwoblèm polisyon dlo, mal lavi akwatik ak potansyèlman poze risk pou sante moun ki konte sou sous dlo a pou bwè oswa rezon lwazi.
2. Degradasyon Kalite Dlo
Lage dechè bèt nan vwa navigab ki tou pre yo pa limite sèlman nan Etazini. Nan Nova Scotia, etid ki te fèt sou yon peryòd senk ane te jwenn ke degradasyon kalite dlo te prensipalman ki te koze pa gwo fosfò ki te soti nan operasyon agrikilti vizon. Fosfò, yon eleman kle nan fimye bèt, ka mennen nan eutrophication nan lak ak rivyè. Eutrofizasyon fèt lè twòp eleman nitritif yo ankouraje alg yo grandi, diminye nivo oksijèn yo epi yo andomaje ekosistèm akwatik yo. Pwosesis sa a ka mennen nan zòn mouri, kote oksijèn tèlman ra ke pifò lavi maren pa ka siviv.
Polisyon ki pèsistan soti nan agrikilti vizon nan zòn sa yo mete aksan sou yon pwoblèm ki gaye toupatou nan rejyon kote agrikilti fouri se répandus. Anplis kontaminasyon dlo ki soti nan fatra fekal, pwodui chimik yo itilize nan pwosesis agrikilti a, tankou pestisid ak antibyotik, ka plis kontribye nan degradasyon sous dlo lokal yo.
3. Polisyon lè ki soti nan emisyon amonyak
Agrikilti fouri tou kontribye anpil nan polisyon lè a. Nan Denmark, kote plis pase 19 milyon vizon yo touye chak ane pou fouri yo, yo estime ke plis pase 8,000 liv amonyak yo lage nan atmosfè a chak ane nan operasyon fèm fouri. Amonyak se yon gaz toksik ki ka lakòz pwoblèm respiratwa nan imen ak bèt. Li reyaji tou ak lòt konpoze nan atmosfè a, kontribye nan fòmasyon nan patikil amann, ki se danjere nan tou de sante moun ak anviwònman an.
Liberasyon amonyak soti nan fèm vizon se yon pati nan yon pwoblèm pi laj nan agrikilti bèt endistriyèl, kote operasyon gwo echèl pwodui kantite siyifikatif gaz ki polye lè a epi kontribye nan pwoblèm nan pi laj nan chanjman nan klima. Yo souvan kite emisyon sa yo san kontwòl, paske kad regilasyon pou fèm fouri yo souvan pa apwopriye.
4. Enpak sou ekosistèm lokal yo
Domaj nan anviwònman an ki te koze pa agrikilti fouri ale pi lwen pase jis dlo a ak polisyon nan lè a. Destriksyon ekosistèm lokal yo se tou yon enkyetid enpòtan. Fèm Mink yo souvan opere nan zòn riral yo, ak abita natirèl ki antoure yo ka afekte anpil pa operasyon yo. Kòm fatra ki soti nan fèm sa yo koule nan tè a, li ka anpwazonnen tè a, touye plant yo ak diminye divèsite biyolojik. Entwodiksyon de pwodui chimik, tankou pestisid yo itilize pou kontwole ensèk nuizib nan operasyon agrikilti fouri, ka gen tou efè toksik sou bèt sovaj lokal yo, tankou polinizatè, zwazo, ak ti mamifè.
Agrikilti entansif nan vizon ak lòt bèt ki gen fouri kontribye tou nan destriksyon abita, kòm forè ak lòt peyizaj natirèl yo netwaye pou fè plas pou fèm yo. Sa a lakòz pèt abita bèt sovaj enpòtan yo epi li kontribye nan fwagmantasyon ekosistèm yo, ki fè li pi difisil pou espès natif natal yo siviv.
5. Réchauffement Global ak Chanjman Klima
Agrikilti fouri, sitou agrikilti vizon, gen yon enpak endirèk men enpòtan sou chanjman nan klima. Kòm mansyone deja, liberasyon amonyak ak lòt gaz lakòz efè tèmik, tankou metàn, kontribye nan polisyon nan lè a ak rechofman planèt la. Pandan ke endistri fouri a se yon kontribitè relativman ti nan chanjman nan klima konpare ak lòt sektè, efè a kimilatif nan dè milyon de bèt yo te kiltive pou fouri yo ajoute sou tan.
Anplis de sa, tè yo itilize pou grandi manje pou bèt sa yo ak debwazman ki lye ak ekspansyon operasyon agrikilti fouri yo tout kontribye nan anprint kabòn an jeneral nan endistri a. Enpak emisyon gaz lakòz efè tèmik endistri sa a sou klima planèt la pa ka souzèstime.
Danje anviwonmantal ki asosye ak pwodiksyon fouri yo anpil ak lajè. Soti nan kontaminasyon dlo ak degradasyon tè rive nan polisyon lè ak destriksyon abita, konsekans agrikilti fouri yo devaste. Pandan ke fouri ka konsidere kòm yon pwodwi liks, pwodiksyon li yo vini nan yon pri anviwònman an apik. Enpak negatif endistri fouri a sou ekosistèm ak sante moun fè li klè ke yon apwòch ki pi dirab ak etik nan mòd ak tekstil nesesè ijan. Tranzisyon kite fouri ak adopte altènativ san mechanste, zanmitay anviwònman an ka ede diminye anprint ekolojik endistri alamòd la epi asire yon planèt ki pi an sante pou jenerasyon kap vini yo.
Ki jan Pwodiksyon Kwi fè Mal Anviwònman an
Kwi, yon fwa yon senp byproduct nan bèt labatwa, te vin tounen yon materyèl lajman itilize nan mòd, mèb, ak endistri otomobil. Sepandan, pwodiksyon an nan kwi, patikilyèman metòd modèn, poze gwo danje anviwònman an. Malgre ke metòd bwonzaj tradisyonèl yo, tankou lè-oswa sèl-seche ak bwonzaj legim, yo te itilize jiska fen ane 1800 yo, endistri a kwi te evolye pou konte anpil sou pwodwi chimik ki pi danjere ak toksik. Jodi a, pwodiksyon kwi enplike nan pwosesis ki lage materyèl danjere nan anviwònman an, kreye enkyetid grav polisyon.
1. Itilizasyon chimik nan bwonzaj kwi modèn
Pwosesis bwonzaj la, ki transfòme po bèt nan kwi dirab, te deplase lwen metòd tradisyonèl yo nan bwonzaj legim ak tretman ki baze sou lwil oliv. Bwonzaj modèn itilize sels chromium, espesyalman chromium III, yon metòd ke yo rekonèt kòm bronzaj chrome. Pandan ke bwonzaj chrome se pi efikas ak pi vit pase metòd tradisyonèl yo, li entwodui gwo risk anviwònman an.
Kwòm se yon metal lou ki, lè yo mal okipe, ka kontamine tè ak dlo, sa ki poze risk pou sante moun ak anviwònman an. Ajans Pwoteksyon Anviwònman Etazini (EPA) klase tout dechè ki gen chromium kòm danjere. Si yo pa jere byen, pwodui chimik la ka koule nan dlo anba tè, fè li toksik pou plant, bèt, e menm moun. Ekspozisyon pwolonje nan chromium ka mennen nan pwoblèm sante grav, tankou pwoblèm respiratwa, iritasyon po, e menm kansè.
2. Dechè toksik ak polisyon
Anplis de Kwòm, fatra ki pwodui nan tannerie yo gen yon varyete lòt sibstans danjere. Men sa yo enkli pwoteyin, cheve, sèl, lacho, ak lwil, ki, si yo pa byen trete, ka polye ekosistèm ki antoure yo. Dlo ize ki soti nan pwodiksyon kwi souvan gen anpil matyè òganik ak pwodui chimik, sa ki fè li difisil pou trete ak metòd tretman dlo ize konvansyonèl yo. San filtraj ak jete apwopriye, polyan sa yo ka kontamine rivyè, lak, ak dlo anba tè, afekte lavi akwatik ak kalite dlo yo itilize pou bwè oswa irigasyon.
Gwo kantite sèl yo itilize nan pwosesis bwonzaj kontribye nan salinizasyon tè a. Kòm sèl lage nan anviwònman an, li ka deranje balans lan nan ekosistèm, ki mennen nan destriksyon nan lavi plant ak degradasyon tè. Nivo segondè yo nan lacho, yo itilize yo retire cheve nan po yo, tou kreye yon anviwònman alkalin, plis mal ekosistèm akwatik ak diminye divèsite biyolojik.
3. Polisyon nan lè a ak emisyon
Pwodiksyon kwi se pa sèlman responsab pou polisyon dlo ak tè, men tou kontribye nan polisyon nan lè a. Pwosesis siye ak geri yo itilize pou prepare kwi degaje konpoze òganik temèt (VOC) ak lòt pwodui chimik nan lè a. Emisyon sa yo ka degrade kalite lè a, ki mennen nan pwoblèm respiratwa pou travayè yo ak kominote ki tou pre yo. Gen kèk nan pwodui chimik yo itilize nan pwosesis bwonzaj la, tankou fòmaldeyid ak amonyak, tou lage nan atmosfè a, kote yo ka kontribye nan fòmasyon smog ak plis degradasyon anviwònman an.
Endistri kwi a se yon kontribitè enpòtan nan emisyon gaz lakòz efè tèmik mondyal tou. Endistri a bèt, ki bay po yo pou pwodiksyon kwi, responsab pou yon kantite sibstansyèl emisyon metàn. Metàn, yon gaz ki pisan lakòz efè tèmik, se lage pa bèt pandan dijesyon ak kòm yon pati nan dekonpozisyon fimye. Kòm demann lan pou ogmante kwi, se konsa tou fè endistri a bèt, agrave kontribisyon endistri a nan chanjman nan klima.
4. Debwazman ak Itilizasyon Tè
Yon lòt enpak anviwònman pwodiksyon kwi lye ak endistri bèt. Pou satisfè demann lan pou kwi, yo itilize vas tradiksyon tè pou bèt yo manje. Sa a te mennen nan netwaye forè yo, patikilyèman nan rejyon tankou Amazon an, kote tè yo netwaye pou fè plas pou bèt elvaj. Debwazman kontribye nan pèt abita pou anpil espès ak akselere chanjman nan klima lè li lage kabòn ki estoke nan pye bwa yo nan atmosfè a.
Ekspansyon nan elvaj bèt tou mennen nan ewozyon tè, kòm forè ak lòt vejetasyon natirèl yo retire. Dezòd sa a nan jaden flè natirèl la ka lakòz degradasyon tè a, fè li pi vilnerab a dezètifikasyon ak diminye kapasite li pou sipòte lavi plant yo.
Pwodiksyon an nan kwi, pandan y ap toujou yon pati enpòtan nan ekonomi global la, gen yon enpak sibstansyèl sou anviwònman an. Soti nan pwodui chimik danjere yo itilize nan pwosesis bwonzaj rive nan debwazman ak emisyon metàn ki asosye ak agrikilti bèt, pwodiksyon kwi kontribye nan polisyon, chanjman klimatik, ak pèt abita. Kòm konsomatè yo vin pi konsyan de risk anviwònman sa yo, gen yon demann ogmante pou altènatif dirab ak san mechanste. Lè nou anbrase materyèl altènatif ak pwomouvwa plis pratik pwodiksyon etik, nou ka bese mal anviwònman an ki te koze pa kwi ak avanse nan direksyon yon avni ki pi dirab.
Kijan Pwodiksyon Lenn Fè Mal Anviwònman an
Pratik elvaj mouton pou lenn yo te mennen nan degradasyon tè ak polisyon toupatou. Efè sa yo byen lwen, afekte ekosistèm, kalite dlo, e menm kontribye nan chanjman klima mondyal la.
1. Degradasyon Tè ak Pèt Abita
Domestikasyon mouton pou pwodiksyon lenn mouton yo te kòmanse ak envansyon nan sizayman, ki mennen moun yo kwaze mouton pou lenn mouton kontinyèl. Pratik sa a te mande yon gwo kantite tè pou patiraj, epi kòm demann pou lenn mouton te grandi, tè yo te netwaye epi forè yo te koupe pou fè plas pou mouton sa yo ki te patiraj. Debwazman sa a te lakòz plizyè konsekans negatif anviwònman an.
Nan zòn tankou Patagonia, Ajantin, echèl elvaj mouton yo te elaji rapidman nan premye mwatye 20yèm syèk la. Sepandan, peyi a pa t kapab kenbe kantite mouton k ap grandi. Surstocking te mennen nan deteryorasyon tè, ki te lakòz dezètifikasyon, ki afekte grav ekosistèm lokal yo. Dapre National Geographic, plis pase 50 milyon kawo tè nan yon sèl pwovens pou kont yo te “domaje irevokabl akòz twòp rezèv.” Degradasyon tè sa a te yon dezas pou bèt sovaj ak plant lokal yo, diminye divèsite biyolojik ak fè tè a pa apwopriye pou itilizasyon agrikòl oswa patiraj nan lavni.
2. Salinite tè ak ewozyon
Mouton patiraj mennen nan ogmante salinite tè a ak ewozyon. Konstan pilonnen tè a pa gwo twoupo mouton konpak tè a, diminye kapasite li pou absòbe dlo ak eleman nitritif. Sa a mennen nan ogmante ekoulman, ki pote lwen tè atè ak materyèl òganik, plis domaj tè a. Apre yon sèten tan, pwosesis sa a ka fè tè fètil tounen dezè fè pitit, fè li pa apwopriye pou plis agrikilti oswa patiraj.
Ewozyon tè a tou deranje lavi plant yo, sa ki fè li pi difisil pou vejetasyon natif natal repouse. Pèt la nan plant la nan vire enpak bèt sovaj ki depann sou ekosistèm sa yo pou manje ak abri. Kòm tè a vin mwens pwodiktif, kiltivatè yo ka tounen vin jwenn metòd plis destriktif pou sèvi ak tè, sa ki vin pi grav domaj anviwònman an.
3. Itilizasyon dlo ak polisyon
Pwodiksyon lenn mouton tou mete yon souch sou resous dlo. Agrikilti bèt, an jeneral, se yon konsomatè enpòtan nan dlo, ak agrikilti mouton pa gen okenn eksepsyon. Mouton yo bezwen yon gwo kantite dlo pou yo bwè, e yo bezwen plis dlo pou yo grandi rekòt ki ba yo manje. Kòm rate dlo vin tounen yon pwoblèm mondyal k ap ogmante, itilizasyon gwo echèl dlo pou pwodiksyon lenn mouton an vin pi grav pwoblèm nan.
Anplis konsomasyon dlo, pwodwi chimik yo itilize nan pwodiksyon lenn mouton ka polye rezèv dlo ki egziste deja. Ensektisid, ki souvan aplike nan mouton pou kontwole ensèk nuizib, yo patikilyèman danjere. Ozetazini sèlman, yo te aplike plis pase 9,000 liv ensektisid sou mouton an 2010. Pwodui chimik sa yo ka koule nan tè a ak dlo, kontamine rivyè ki tou pre, lak, ak dlo anba tè. Kòm yon rezilta, non sèlman pwodiksyon an nan lenn mouton mennen nan rediksyon nan resous dlo dous, men li tou kontribye nan polisyon dlo, ki mal lavi akwatik ak potansyèlman afekte sante moun.
4. Pestisid ak itilizasyon chimik
Fado chimik sou anviwònman an akòz pwodiksyon lenn mouton enpòtan. Pwodui chimik yo itilize pou trete mouton pou parazit ak ensèk nuizib, tankou gal, pou, ak mouch, souvan danjere nan anviwònman an. Pestisid yo itilize yo ka pèsiste nan anviwònman an pou yon tan long, ki afekte non sèlman zòn imedya nan agrikilti mouton, men tou ekosistèm ki antoure. Apre yon sèten tan, akimilasyon pwodui chimik sa yo ka degrade sante tè yo ak vwa navigab lokal yo, sa ka diminye plis kapasite tè a pou sipòte divèsite biyolojik.
Yon memo teknik 2004 te note ke enpak anviwònman an nan itilizasyon pestisid yo agrave pa lefèt ke anpil rejyon ki pwodui lenn mouton itilize yon gwo volim nan pwodwi chimik, ak ti konsiderasyon pou efè alontèm yo sou ekosistèm nan. Itilizasyon pestisid toupatou sa a non sèlman poze risk pou bèt sovaj lokal yo, men tou gen potansyèl pou fè mal popilasyon imen atravè kontaminasyon rezèv dlo.
5. Anprint kabòn nan pwodiksyon lenn mouton
Anprint kabòn nan pwodiksyon lenn mouton se yon lòt enkyetid anviwònman an. Elvaj mouton kontribye nan emisyon gaz lakòz efè tèmik nan plizyè fason. Ki pi enpòtan nan sa yo se metàn, yon gaz ki pisan lakòz efè tèmik ki pwodui pandan dijesyon. Mouton, tankou lòt bèt ruminants, lage metàn nan eruksyon, ki kontribye nan chanjman nan klima. Pandan ke metàn gen yon lavi atmosferik ki pi kout pase gaz kabonik, li pi efikas nan pyèj chalè nan atmosfè a, fè li yon kontribitè kritik nan rechofman planèt la.
Anplis de sa, transpòte lenn mouton soti nan fèm nan enstalasyon pwosesis ak Lè sa a, nan mache ajoute plis emisyon. Lenn mouton souvan anbake distans ki long, kontribye nan polisyon nan lè a ak plis kondwi chanjman nan klima.
Pwodiksyon lenn mouton gen gwo konsekans anviwònman an, sòti nan degradasyon tè ak ewozyon tè a polisyon dlo ak itilizasyon chimik. Demann pou lenn mouton te kontribye nan destriksyon abita natirèl yo, patikilyèman nan rejyon tankou Patagonia, kote overgrazing te mennen nan dezètifikasyon. Anplis de sa, itilizasyon pestisid ak gwo konsomasyon dlo plis vin pi grav domaj nan anviwònman an ki te koze pa endistri lenn mouton an.
Kòm konsyantizasyon sou pwoblèm anviwònman sa yo ap grandi, gen yon chanjman nan direksyon pou pratik ki pi dirab ak altènativ nan pwodiksyon lenn mouton tradisyonèl yo. Lè nou anbrase lenn mouton òganik ak resikle, osi byen ke fib ki baze sou plant, nou ka diminye enpak negatif sou anviwònman an nan lenn mouton epi avanse pou pi dirab ak etik pwodiksyon twal.
Ki sa ou ka fè
Pandan ke domaj anviwònman an ki te koze pa lenn mouton, fouri, ak pwodiksyon kwi yo enpòtan, gen etap ou ka pran pou diminye enpak pèsonèl anviwònman an epi ede kreye yon avni ki pi dirab. Men kèk aksyon ou ka adopte pou fè yon diferans:
- Chwazi twal ki baze sou plant ak twal san mechanste (egzanp, koton òganik, chanv, banbou)
- Sipòte kwi ki baze sou plant (egzanp, djondjon, kwi anana)
- Achte nan mak dirab ak etik
- Achte atik dezyèm men oswa upcycled
- Sèvi ak ekolojik-zanmitay faux fouri ak altènativ kwi
- Chèche sètifikasyon ekolojik ak etik (egzanp, GOTS, Fair Trade)
- Sèvi ak pwodwi resikle
- Diminye konsomasyon nan lenn mouton ak machandiz kwi
- Rechèch sous materyèl anvan ou achte
- Diminye fatra epi ankouraje pwosesis resiklaj
