Lide a ke pwason yo se èt san sans, ki pa kapab santi doulè, gen tan fòme pratik yo nan lapèch ak akwakilti. Sepandan, etid syantifik ki sot pase yo defye nosyon sa a, bay prèv konvenkan ke pwason posede mekanis newolojik ak konpòtman ki nesesè pou fè eksperyans doulè. Revelasyon sa a fòse nou konfwonte enplikasyon etik lapèch komèsyal, pêche lwazi, ak elvaj pwason, endistri ki kontribye nan soufrans milya pwason chak ane.
Syans nan Doulè Pwason
Prèv newolojik
Pwason posede nociceptors, ki se reseptè sansoryèl espesyalize ki detekte stimuli danjere oswa ki kapab danjere, menm jan ak sa yo jwenn nan mamifè yo. Nociceptors sa yo se yon pati entegral nan sistèm nève pwason an epi yo kapab detekte mekanik, tèmik, ak chimik stimuli danjere. Anpil etid te bay prèv konvenkan ki montre pwason yo reponn a blesi fizik ak yon repons fizyolojik ak konpòtman ki reflete pèsepsyon doulè. Pou egzanp, rechèch ki enplike Twit lakansyèl revele ke lè yo ekspoze a estimilis danjere tankou asid oswa tanperati cho, pwason te montre yon ogmantasyon nan nivo kortisol, ki endike estrès ak doulè, ansanm ak chanjman konpòtman remakab. Repons konpòtman sa yo gen ladan fwote zòn ki afekte a kont sifas oswa naje iregilye, konpòtman ki konsistan avèk detrès ak yon tantativ ekspre pou soulaje malèz. Prezans makè estrès sa yo fòtman sipòte agiman ke pwason posede chemen newolojik ki nesesè pou fè eksperyans doulè.
Endikatè Konpòtman yo
Anplis de prèv fizyolojik, pwason yo montre yon seri konpòtman konplèks ki bay plis insight sou kapasite yo pou pèsepsyon doulè. Apre aksidan oswa ekspoze a estimilis danjere, pwason anjeneral montre yon diminisyon nan manje, ogmante letaji, ak to respiratwa ogmante, yo tout se siy karakteristik malèz oswa detrès. Konpòtman sa yo chanje ale pi lwen pase aksyon reflèks senp, sijere ke pwason an ka fè eksperyans yon konsyans konsyan sou doulè olye ke jis reponn a yon estimilis. Anplis de sa, etid ki enplike analgesic-tankou morfin-te demontre ke pwason trete ak medikaman pou soulaje doulè retounen nan konpòtman nòmal yo, tankou rekòmanse manje ak montre siy redwi estrès. Rekiperasyon sa a plis pwouve reklamasyon ke pwason, tankou anpil lòt vertebre, yo kapab fè eksperyans doulè nan yon fason ki konparab ak mamifè.
Ansanm, tou de prèv newolojik ak konpòtman yo sipòte konklizyon ke pwason posede mekanis byolojik ki nesesè yo wè ak reponn a doulè, sa ki defye wè demode ke yo se òganis tou senpleman reflèks-kondwi.
Prèv Doulè ak Laperèz nan Pwason: Yon kò k ap grandi nan rechèch defi ansyen sipozisyon
Yon etid ki te pibliye nan jounal Applied Animal Behavior Science te revele ke pwason ki ekspoze a chalè douloure montre siy laperèz ak mefyan, souliye nosyon ke pwason pa sèlman fè eksperyans doulè, men tou kenbe memwa sou li. Rechèch inogirasyon sa a kontribye nan yon kantite prèv agrandi ki defi sipozisyon depi lontan sou pwason ak kapasite yo pou pèsepsyon doulè.
Youn nan etid enpòtan chèchè yo nan Queen's University Belfast te fè montre ke pwason, tankou lòt bèt, yo kapab aprann evite doulè. Rebecca Dunlop, yon syantis dirijan nan etid la, te eksplike, "Papye sa a montre ke evite doulè nan pwason pa sanble yo dwe yon repons reflèks, pito yon repons ki aprann, sonje, ak adapte selon diferan sikonstans. Se poutèt sa, si pwason yo ka wè doulè, Lè sa a, pêche la pa ka kontinye konsidere kòm yon espò ki pa mechan. Konklizyon sa a te soulve kesyon kritik sou etik la nan pêche, sijere ke pratik yon fwa te panse inofansif ka tout bon lakòz gwo soufrans.
Menm jan an tou, chèchè nan University of Guelph nan Kanada te fè yon etid ki konkli pwason eksperyans pè lè yo kouri dèyè, sijere ke reyaksyon yo ale pi lwen pase reflèks senp. Doktè Duncan, chèchè prensipal la, te deklare, "Pwason yo pè e... yo pito pa pè," mete aksan sou ke pwason, menm jan ak lòt bèt, montre repons emosyonèl konplèks. Konklizyon sa a pa sèlman defye pèsepsyon pwason yo kòm bèt ensten yo, men tou li souliye kapasite yo pou laperèz ak yon dezi pou evite sitiyasyon detrès, plis mete aksan sou bezwen pou konsidere byennèt emosyonèl ak sikolojik yo.
Nan yon rapò 2014, Farm Animal Welfare Committee (FAWC), yon kò konsiltatif nan gouvènman Britanik la, te afime, "Pwason yo kapab detekte ak reponn a estimilis danjere, ak FAWC sipòte konsansis syantifik la ogmante ke yo fè eksperyans doulè." Deklarasyon sa a aliman ak yon kò k ap grandi nan rechèch ki endike ke pwason posede kapasite nan pèsevwa stimuli danjere, defi opinyon demode ki depi lontan refize pwason kapasite pou doulè. Lè FAWC rekonèt ke pwason ka fè eksperyans doulè, li rantre nan pi laj kominote syantifik la nan mande pou yon reevalyasyon sou fason nou trete bèt akwatik sa yo, tou de nan rechèch syantifik ak aktivite imen chak jou.
Doktè Culum Brown nan Macquarie University, ki te revize prèske 200 papye rechèch sou kapasite mantal pwason yo ak pèsepsyon sansoryèl yo, sijere ke pwason an estrès eksperyans lè yo retire nan dlo a ka depase moun nwaye, paske yo andire yon pwolonje, ralanti lanmò akòz enkapasite yo nan. respire. Sa a mete aksan sou enpòtans ki genyen nan trete pwason plis imen.
Dapre rechèch li a, Doktè Culum Brown konkli ke pwason, yo se bèt konplèks kognitif ak konpòtman, pa t 'kapab siviv san kapasite nan santi doulè. Li mete aksan sou nivo mechanste lèzòm enpoze sou pwason an vrèman estrawòdinè.
Mechanste lapèch komèsyal
Byatch ak twòp lapèch
Pratik lapèch komèsyal, tankou chalut ak longlining, se fondamantalman iniman ak lakòz gwo soufrans nan lavi maren. Nan chalut, gwo privye yo trennen atravè fon lanmè a, yo kaptire san diskriminasyon tout bagay ki sou wout yo, tankou pwason, envètebre, ak espès maren vilnerab yo. Longlining, kote kwòk appâts yo mete sou liy masiv ki etann sou mil, souvan mele espès ki pa sib, tankou zwazo lanmè, tòti, ak reken. Pwason kenbe nan metòd sa yo souvan sibi toufe pwolonje oswa chòk fizik grav. Pwoblèm ki genyen nan capture byatch la —kapti involontaire de espès ki pa sib yo—aggrave mechanste sa a, ki mennen nan lanmò san nesesite plizyè milyon bèt maren chak ane. Espès ki pa sib sa yo, ki gen ladan pwason jivenil ak lavi maren ki an danje, yo souvan jete yo mouri oswa mouri, sa ki agrave plis enpak devastatè sou divèsite biyolojik maren.
Pratik Slaughter
Abataj pwason yo kenbe pou konsomasyon imen souvan enplike nan pratik ki lwen imen. Kontrèman ak bèt terès ki ka sibi sansasyonèl oswa lòt pwosedi pou diminye doulè, pwason yo souvan destripate, senyen oswa kite yo asfikye pandan y ap toujou konsyan. Pwosesis sa a ka dire pou plizyè minit rive menm èdtan, tou depann de espès yo ak kondisyon yo. Pou egzanp, anpil pwason yo souvan rale soti nan dlo a, branch yo gasping pou lè, anvan yo te sibi plis mal. Nan absans sipèvizyon reglemantasyon ki konsistan, pwosedi sa yo ka trè mechan, paske yo inyore kapasite pwason an pou soufrans ak estrès byolojik yo andire. Mank metòd labatwa estanda ak imen pou pwason yo mete aksan sou yon meprize toupatou pou byennèt yo, malgre rekonesans k ap grandi nan bezwen pou tretman etik nan tout èt sansib.
Ansanm, pratik sa yo reflete gwo defi etik ak ekolojik lapèch komèsyal poze, sa ki mande pi gwo atansyon sou altènativ dirab ak imen nan endistri a.
Enkyetid etik nan akwakilti
Twòp moun ak Estrès
Agrikilti pwason, oswa akwakilti, se youn nan sektè ki pi rapid nan endistri manje mondyal la, men li chaje ak gwo enkyetid etik. Nan anpil enstalasyon akwakilti, pwason yo limite nan tank oswa plim ki gen twòp moun, sa ki mennen nan yon varyete pwoblèm sante ak byennèt. Gwo dansite pwason nan espas ki fèmen sa yo kreye yon anviwonman estrès konstan, kote agresyon ant moun yo komen, epi pwason yo souvan itilize blese tèt yo oswa blese pandan y ap konpetisyon pou espas ak resous. Sa a twòp moun tou fè pwason yo pi vilnerab a epidemi maladi, kòm patojèn gaye rapidman nan kondisyon sa yo. Itilizasyon antibyotik ak pwodui chimik pou jere epidemi sa yo agrave pwoblèm etik yo, paske itilizasyon twòp nan sibstans sa yo pa sèlman mete an danje sante pwason, men li ka mennen nan rezistans antibyotik, finalman reprezante yon risk pou sante moun. Kondisyon sa yo mete aksan sou mechanste nannan nan sistèm elvaj pwason entansif, kote byennèt bèt yo konpwomèt an favè maksimize pwodiksyon an.
Rekòlte inimen
Metòd rekòlte yo itilize nan akwakilti souvan ajoute yon lòt kouch mechanste nan endistri a. Teknik komen yo enplike pwason sansasyonèl ak elektrisite oswa ekspoze yo nan gwo konsantrasyon nan gaz kabonik. Tou de metòd yo gen entansyon rann pwason an san konesans anvan yo touye, men etid yo montre ke yo souvan inefikas. Kòm yon rezilta, pwason souvan fè eksperyans detrès pwolonje ak soufrans anvan lanmò. Pwosesis elektrik sansasyonèl la ka echwe pou pwovoke yon pèt konsyans apwopriye, kite pwason konsyan epi fè eksperyans doulè pandan pwosesis labatwa a. Menm jan an tou, ekspoze a gaz kabonik ka lakòz gwo malèz ak estrès, kòm pwason an ap lite pou respire nan yon anviwònman kote oksijèn ap diminye. Mank metòd labatwa ki konsistan ak serye pou pwason kiltive yo kontinye ap yon gwo enkyetid etik nan akwakilti, paske pratik sa yo pa rann kont pou kapasite pwason yo soufri.
Kisa ou ka fè
Tanpri kite pwason sou fouchèt ou yo. Kòm nou te wè nan kò a k ap grandi nan prèv syantifik, pwason yo pa bèt san lespri yo yon fwa te panse yo dwe san emosyon ak doulè. Yo fè eksperyans laperèz, estrès, ak soufrans nan fason pwofon, menm jan ak lòt bèt. Mechanste yo enflije yo, kit se grasa pratik lapèch oswa yo kenbe yo nan yon anviwonman fèmen, pa sèlman pa nesesè, men tou, li pa imen anpil. Chwazi yon vi ki baze sou plant, ki gen ladan ale vegan, se yon fason pwisan pou sispann kontribye nan mal sa a.
Lè nou anbrase veganis, nou pran yon desizyon konsyan pou n viv nan yon fason ki minimize soufrans tout èt sansib, tankou pwason. Altènativ ki baze sou plant yo ofri opsyon bon gou ak nourisan san yo pa dilèm etik ki mare ak eksplwatasyon bèt. Se yon opòtinite pou nou aliman aksyon nou yo ak konpasyon ak respè pou lavi, sa ki pèmèt nou fè chwa ki pwoteje byennèt bèt planèt yo.
Fè chanjman nan veganism se pa sèlman sou manje a sou plak nou an; li se sou pran responsablite pou enpak nou genyen sou mond lan bò kote nou an. Lè nou kite pwason sou fouchèt nou yo, n ap defann yon avni kote tout bèt, gwo kou piti, yo trete ak jantiyès yo merite. Aprann ki jan yo vin vegan jodi a, epi rantre nan mouvman an nan direksyon pou yon mond ki gen plis konpasyon, ki dirab.
