O le fa'aleagaina o manu fa'atasi o se fa'afitauli tuga ma fa'alavelave e tele ituaiga eseese, e afua mai i le fa'atamala ma sauaga fa'aletino e o'o atu i le fa'aleagaina o le mafaufau. O se fa'afitauli lavelave e a'afia i le tele o mea e sao ai, e aofia ai le le lava o a'oa'oga, faigata tau tamaoaiga, fa'afitauli o le soifua maloloina o le mafaufau, ma uiga fa'aleaganu'u aga'i i manu. O lenei fa'aleagaina e le gata ina afaina ai manu o lo'o a'afia ae e iai fo'i se a'afiaga lautele i sosaiete, e masani ona fa'atasi ma isi ituaiga o sauaga.
O lenei mataupu o loʻo suʻesuʻeina ituaiga eseese o le faʻaleagaina o manu feʻaveaʻi, saunia auʻiliʻiliga auʻiliʻili o auala eseese e faileagaina ai manu, pe e ala i le tuulafoaʻia, faʻaputuina, sauāga faaletino, poʻo le faʻaleagaina o lagona. E le gata i lea, o loʻo suʻesuʻeina ai mafuaʻaga autu e mafua ai nei amioga leaga, faʻamalamalamaina pe aisea e ono faia ai e nisi tagata ia gaioiga.
E le gata i lea, o loʻo faʻamamafaina e le tusiga le taua o le faʻalauiloaina ma aʻoaʻoga i le iloa o faʻailoga o le faʻaleagaina o manu. O lo'o su'esu'eina ai le auala e mafai ai e i tatou ta'ito'atasi, i le avea ai ma tagata o le sosaiete, ona faia se sao taua i le puipuia ma le foia o sauaga. E ala i le malamalama i le mataupu, iloa o faailoilo lapataʻi, ma le iloa pe faapefea ona lipotia le masalomia o le sauaina, e mafai ai ona tatou faia ni laasaga anoa e faʻaumatia ai mafatiaga o manu feʻai. Faʻatasi, ua ia i tatou le malosi e faʻafefe ai le faʻaleagaina o manu ma faʻamautinoa e maua e manu le tausiga ma le faʻaaloalo e tatau ai.

Fa'atamala Manu: Le Tulaga Natia o Sauā e Manaomia La Tatou Fa'alogo
O le toʻatele o i tatou e malamalama o le fasioti tagata ma le loto i ai o se manu e le tusa ai ma le tulafono ma e taʻusalaina. O se gaioiga e fa'aoso ai ni tali malolosi fa'alagona ma mana'omia ai le fa'amasinoga tonu. Peitaʻi, o le lē amanaʻiaina o manaʻoga autū o se manu e mafai ona matuā leaga, e tusa lava pe lē aafia ai faiga sauā. O le le mafai ona saunia se manu i le tausiga taua e manaʻomia mo le ola ma le soifua manuia o se ituaiga o sauāga e masani ona le amanaiaina pe faʻateʻaina.
O le tuulafoaiina o manu e tupu pe a le mafai e se manu ona maua mea masani o le olaga, e pei o meaai, vai, fale, ma togafitiga faafomaʻi. E ui atonu e le o taimi uma e leaga ai le faʻamoemoe i tua atu o lea faʻatamala, o le iʻuga o loʻo faʻaleagaina pea mo le manu. Mo se faʻataʻitaʻiga, pe a le maua e se manu meaʻai ma vai, e mafai ona oʻo atu ai i le le lelei o meaʻai, faʻavaivai, ma iʻu ai i le oti. E faapena foi, o manu e aunoa ma se malutaga talafeagai e aafia i tulaga faigata o le tau, e mafai ona afaina ai le tino po o ma'i.
Ole faiga ole fa'aauauina o filifili maile ose ituaiga fa'alavelave fa'aletonu ole fa'atamala. I le tele o tulaga, e tu'u ai ta'ifau i filifili mo ni itula uumi po'o ni aso fo'i, e aunoa ma le sa'olotoga e feoa'i ai, fegalegaleai, pe auai i amioga masani. O lenei fa'aesea e mafai ona o'o atu ai i fa'alavelave fa'ale-mafaufau, popolevale, ma fa'aleagaina fa'aletino, aua e masani ona le mafai e taifau ona sola ese mai tulaga mata'utia po'o fa'amata'u. O lenei ituaiga o le tuulafoaia e le maua ai foi e le manu le avanoa e fausia ai sootaga taua lautele ma tagata poʻo isi meaola, e mafua ai le faʻateleina o le atuatuvale ma amioga.

O le isi ituaiga masani o le tuulafoaia o le le mafai ona tuuina atu le tausiga o fomai manu. O manu, e pei o tagata, e manaʻomia le siakiina masani o le soifua maloloina, tui, ma togafitiga mo manuʻa poʻo maʻi. Pe a le amana'ia mana'oga fa'afoma'i a se manu, e o'o lava i nai fa'afitauli tau soifua maloloina e mafai ona o'o atu i tulaga e ono lamatia ai le ola. Mo se faʻataʻitaʻiga, o faʻamaʻi pipisi e leʻi togafitia, parasite, poʻo manuʻa e leʻi togafitia e mafai ona mafua ai le tiga ogaoga, le atoatoa o le malosi, poʻo le oti. I nisi tulaga, o le le amanaiaina o le soifua maloloina o se manu e mafai ona iu ai i le atinaʻeina o tulaga masani ia atonu e faigofie ona puipuia ma le tausiga lelei.
E lē gata i lea, o le taofia o se manu i se avanoa laʻitiiti pe lē lava foʻi mo se taimi umi, o le isi lea ituaiga o le tuulafoaʻia. O manu o lo'o i totonu o pa, pa, po'o isi pa laiti e aunoa ma se avanoa talafeagai e feoa'i saoloto ai pe auai i amioga masani e pagatia i le tino ma le mafaufau. O nei tulaga e mafai ona oʻo atu ai i le faʻaleagaina o le tino, faʻamaʻi maso, ma le faʻalavelave mafaufau. Mo se fa'ata'ita'iga, o maile ma pusi o lo'o tu'u i totonu o pa vaapiapi e mafai ona atia'e ni amioga e pei o le fa'atama'ia o le tagata lava ia, soona pa'u, po'o le fa'aoso ona o le mamafa o le saisaitia.
E tusa lava pe lē matuā sauā tele le tuulafoaʻiina, ae o ona āuga e mafai ona matuā mataʻutia. O mafatiaga faalelagona ma le faaletino e oo i ai manu ona o le tuulafoaiina e masani lava ona le iloa, ma o tagata taitoatasi e nafa ma ia togafitiga atonu e le mafai ona tali atu. E taua mo le sosaiete ia iloa o le tuulafoaiina e le na o se vaaiga le mafaufau ae o se ituaiga o sauaga e tatau ona foia ma le faanatinati ma le tausiga e pei o isi ituaiga o sauaga. E ala i le faʻalauiloaina ma le aʻoaʻoina o tagata i faʻailoga o le faʻatamala, e mafai ona tatou galulue faʻatasi e puipuia le pagatia o manu ma faʻamautinoa latou te mauaina le tausiga tatau latou te tatau ai.

Mafua'aga o le Fa'atamala Manu
O tulaga taʻitasi o le tuulafoaʻia o manu e tulaga ese, ma o mafuaʻaga autu e mafai ona eseese tele. I le tele o tulaga, o le tuulafoaiina e le o se taunuuga o le sauā ma le loto i ai, ae e mafua mai i se tuufaatasiga o mea patino, agafesootai, ma le siosiomaga. O le malamalama i nei mafua'aga e taua tele i le faʻatalanoaina o le faʻafitauli ma le puipuia o le faʻaleagaina o manu.
O se tasi o mafuaʻaga autu e mafua ai le tuulafoaia o manu o le maʻi mafaufau. O tagata e ana fagafao o lo'o tauivi ma fa'afitauli o le soifua maloloina o le mafaufau, e pei o le atuatuvale, popole, po'o le fa'aputuina o amioga, atonu e le mafai ona tausia lelei a latou manu. I nisi tulaga, o nei tagata e ono faigata ona iloa le ogaoga o le tuulafoaiina pe ono lofituina i o latou lava luitau, ma taitai atu ai i latou e le amanaiaina manaoga oa latou fagafao. Mo se faʻataʻitaʻiga, o se tagata e maua i le atuatuvale ogaoga atonu e leai se malosi poʻo se faʻaosofia e fafaga, faʻamama, pe saunia togafitiga faafomaʻi mo lana manu, e ui lava atonu latou te alolofa tele i le manu.
O faigata tau tamaoaiga o le isi lea mafuaaga masani o le tuulafoaiina o manu. O tauiviga tau tupe e mafai ona faigata ai i tagata e ona ona gafatia mea taua mo a latou fagafao, e pei o meaai, tausiga o manu, ma fale talafeagai. I nisi tulaga, atonu e tuulafoaʻia e tagata a latou manu ona o le lagona o le leai o se fesoasoani pe ona latou te faʻamuamua isi tupe faʻaalu nai lo le soifua manuia o a latou fagafao. E le gata i lea, o tagata taʻitoʻatasi o loʻo feagai ma faʻafitauli tau tupe atonu e leai ni punaoa e foia ai faʻafitauli faʻalesoifua maloloina poʻo le tuʻuina atu o le tausiga lelei, e mafua ai le tuulafoaia poʻo le faʻaleagaina o tulaga mo le manu.
O le leai o se a'oa'oga ma le fa'alauiloa e mafai fo'i ona saofagā i le fa'atamala. O nisi tagata e ana fagafao atonu e le malamalama atoatoa i tiute tauave e aofia i le tausiga o se manu. E moni lava lenei mea mo le taimi muamua e ana fagafao poʻo i latou e leʻi aʻoaʻoina lelei ile tausiga o manu. A aunoa ma le malamalama lelei i manaoga faaletino, faalelagona, ma agafesootai o se manu, e faigofie lava ona tupu le tuulafoaiina. Mo se faʻataʻitaʻiga, atonu e le iloa e se tagata le taua o siaki masani a fomaʻi, meaʻai tatau, poʻo le faʻaosofia o le mafaufau mo a latou fagafao, e oʻo atu ai i le faʻaleagaina e leʻi mafaufauina.
O uiga fa'ale-aganu'u ma talitonuga e uiga i manu e mafai ona tele sona sao i le fa'atamala. I nisi o sosaiete, o manu e vaʻaia o ni meatotino nai lo ni tagata ola e tatau ona tausia ma faʻaaloalo. O lenei mafaufauga e mafai ona taʻitaʻia ai le leai o se lagona alofa poʻo le mafaufau i manaʻoga o le manu, ma mafua ai ona faʻatamala amioga. Mo se faʻataʻitaʻiga, i aganuu e vaʻaia ai manu o ni meafaigaluega mo galuega poʻo faʻailoga tulaga, o lo latou soifua manuia e ono le amanaiaina pe le amanaiaina, ma mafua ai ona le amanaiaina tulaga.
O le isi mafua'aga o le fa'atamala o manu o le fa'ato'ateleina o fagafao. I tulaga o lo'o fa'aputuina e fa'alapotopotoga lavea'i manu po'o tagata ta'ito'atasi manu, e ono le mafai ona latou tu'uina atu le tausiga lelei mo manu ta'itasi. O le teuina e masani ona aofia ai le tausia o manu e sili atu nai lo le mea e mafai e le tagata ona tausia lelei, e mafua ai le tumutumu, tulaga le mama. O manu i nei tulaga atonu e pagatia i le le lelei o meaʻai, leai se tausiga faʻafomaʻi, ma le le lava o fale, ona ua lofituina le pule i le tele o manu e nafa ma i latou.
Ma le mea mulimuli, e mafai foi ona tupu le tuulafoaiina ona o le valea faigofie poʻo le leai o se aʻafiaga. O nisi tagata e ana fagafao atonu e le fa'aaluina se taimi e mata'ituina pe fa'ailoa ai fa'ailoga o le fa'anoanoa ia latou manu. E mafai ona moni lenei mea mo manu e le o faʻaalia faʻailoga faʻaalia o mafatiaga, e faigata ai ona iloa e tagata e ona le faʻafitauli. E le gata i lea, o nisi tagata atonu latou te le vaai i le tuulafoaiina o manu o se mataupu ogaoga, ma faʻateʻaina o se faʻafitauli laʻititi e le manaʻomia le gauai.
O le faʻatalanoaina o mafuaʻaga o le le amanaʻiaina o manu e manaʻomia ai le tele o auala, e aofia ai aʻoaʻoga, lagolago ile soifua maloloina o le mafaufau, fesoasoani tau tupe, ma suiga faʻaleaganuʻu. E ala i le faʻalauteleina o le faʻalauiloaina o mea e mafua ai le le amanaiaina ma le tuʻuina atu o punaoa i tagata e ona fagafao, e mafai ona tatou fesoasoani e puipuia le tuulafoaia ma faʻaleleia le soifua manuia o manu faʻatasi.
Auala e Puipuia ai le Fa'atamala Manu
O le puipuia o le tuulafoaiina o manu e manaʻomia ai se taumafaiga faʻatasi mai tagata taʻitoʻatasi, nuʻu, ma faʻalapotopotoga a le malo. E mana'omia se fa'ata'ita'iga fa'apitoa e fa'atalanoaina ai mea 'ese'ese e a'afia ai le fa'atamala ma fa'amautinoa e maua e manu le tausiga ma le puipuiga e tatau ai.
- A'oa'oga Fa'aletagata ma Fa'alauiloa
O se tasi o auala sili ona lelei e puipuia ai le fa'atamala o manu e ala i a'oa'oga fa'aletagata. E ala i le aʻoaʻoina o tagata lautele, aemaise lava tamaiti ma tagata e iai fagafao, e uiga i matafaioi o le tausiga o manu, e mafai ona tatou faʻalauteleina se malamalamaga sili atu i manaʻoga ma le soifua manuia o manu. A'oga, nofoaga tutotonu, ma fa'alapotopotoga o le soifua manuia o manu e tatau ona fa'amalosi i le ofoina atu o polokalame fa'aa'oa'oga e a'oa'oina ai le tausiga lelei o fagafao, lagona alofa mo manu, ma le taua o le umia fa'atatau. O le a fesoasoani lea e faʻaitiitia ai le faʻatamala e ala i le faʻaleleia o se aganuu o le agaalofa ma le malamalama i manu. - Aua'i i Nuu ma Gaoioiga
E taua tele le sao o tuaoi ma tagata o le aiga i le puipuia o le tuulafoaiina o manu. O tagata o lo'o nofouta i tulaga e ono tula'i mai o le fa'atamala e tatau ona tautala mai ma faia se gaioiga. O le fa'amalosia o tagata ta'ito'atasi e lipoti atu tulaga masalomia i pulega fa'alotoifale, e pei o le fa'atonutonuina o manu po'o fa'alapotopotoga o le soifua manuia o manu, e mafai ona ta'ita'iina vave ai. E tatau ona galulue fa'atasi nu'u ma fa'alaua'itele i mataupu tau soifua manuia o manu, ma fa'amautinoa o le fa'atamala e iloa ma fa'afofoga vave. - Polokalama Fa'aagafesootai ma Lagolago
Polokalama fa'aagafesootai malosi e maua ai alagaoa ma lagolago mo tagata maualalo tupe maua po'o fagafao tauivi e mafai ona fesoasoani e puipuia le tuulafoaiina. O le tele o mataupu o le tuulafoaia e mafua mai i faigata tau tupe, lea e le mafai ai e tagata e onaina ona faatau meaʻai, tausiga o manu, poʻo isi mea e manaʻomia mo a latou manu. E ala i le tu'uina atu o fesoasoani tau tupe, faletupe meaai fagafao, po'o auaunaga tau manu fa'aitiitiga, e mafai e nu'u ona fesoasoani i tagata e ana fagafao e fa'afetaui mana'oga o a latou manu e aunoa ma le fa'atamala. - Fa'amalosia Tulafono Fa'alotoifale
O tulafono fa'alotoifale e fa'atonuina ai le tausiga lelei o fagafao e tatau ona fa'amalosia ina ia mautinoa e puipuia le fa'atamala manu. O nei tulafono e mafai ona aofia ai tulafono faatonutonu ile tulaga maualalo ole ola mo fagafao, tausiga faʻasoifua maloloina faʻasoifua maloloina, ma faʻatapulaʻaina o filifili poʻo le taofia o manu mo taimi uumi. E tatau i pulega ona manatu mamafa i mataupu o le faatamala, tuuina atu o sala tupe, faasalaga, po o ni moliaga faasolitulafono pe a talafeagai ai. O le i ai o tulafono manino ma fa'amalosia e fa'amautinoa ai e malamalama tagata e ana fagafao i o latou tiute ma fa'afeagai ma a'afiaga pe a latou le ausia. - Lipoti Feso'ota'i ma Felagolagomai i le Va o Tomai Fa'apolofesa O
lipoti fa'asagatau ma felagolagoma'i i le va o faia'oga, tagata faigaluega fa'aagafesootai, fa'amalosia tulafono, ma fa'apolofesa o le soifua manuia o manu e taua tele mo le puipuia o le fa'atamala. O faiaoga ma tagata faigaluega lautele e masani ona fesoʻotaʻi ma aiga ma tamaiti, ma e mafai ona latou iloa vave faʻailoga o le tuulafoaia o manu. E ala i le galulue faatasi ma leoleo e pulea manu po o leoleo i le lotoifale, e mafai ona latou lipotia mataupu masalomia o le tuulafoaia ma mautinoa o loʻo tuʻuina atu i manu le tausiga latou te manaʻomia. O feso'ota'iga lelei ma le galulue fa'atasi i le va o nei tagata tomai fa'apolofesa e mafai ona fa'atupuina ai se feso'ota'iga lagolago mo manu ma fa'amautinoa o le fa'atamala e vave fa'afofogaina. - Polokalama Fa'atauva'a Maualalo ma Neuter
O le tele o le faitau aofa'i o se sao taua i le fa'atamala o manu, aua e o'o atu ai i le tu'ulafoa'iina o fagafao e le mana'omia ma le fa'ateleina o manu ua se. E mafai ona fesoasoani polokalame fa'ama'i taugofie ma le fa'amama e fa'aitiitia le aofa'i o manu e fananau i totonu o fale e le'o fa'aauupegaina e tausia ai. O le fa'afaigofieina o nei 'au'aunaga, e mafai ai e nu'u ona fa'aitiitia le aofa'i o manu e mana'omia ni fale ma taofia ai le fa'atupuina o fa'aputu ma filifili filifili. O le puipuia o le fa'ato'ateleina o se ta'iala umi e manuia ai manu ma nu'u.
I le fa'ai'uga, o le puipuia o le fa'atamala o manu ose tiute fa'atasi lea e mana'omia ai a'oa'oga, feso'ota'iga i nu'u, fa'avae fa'aletulafono malosi, ma le lagolago mo tagata e ana fagafao. E ala i le faʻatalanoaina o mafuaʻaga autu o le tuulafoaia ma le faia o faiga faʻapitoa, e mafai ona tatou fatuina se sosaiete e togafitia ai manu ma le faʻaeteete, faʻaaloalo, ma le agaalofa e tatau ai.
Mafuaaga o Sauaga o Tagata i Manu
O a'a o sauaga a tagata i manu e lavelave ma anoanoa'i itu, ma e eseese itu e mafua ai. E ui lava o mafuaʻaga tonu e tumau pea le le mautonu, o suʻesuʻega i lenei vaega o loʻo faʻaalia ai le tele o aʻafiaga e mafai ona oʻo atu ai i le atinaʻeina o amioga sauā i manu.

O se tasi o mea taua o le leai o se aʻoaʻoga faʻapitoa i le taimi o tamaiti. O le lagona alofa, o le mafai lea ona malamalama ma fa'asoa lagona o le isi, ose tomai fa'alagona taua e masani ona fa'afaileleina a'o laiti. Pe a lē aʻoaʻoina tamaiti e atiina aʻe le tigā alofa mo isi, e aofia ai ma manu, atonu e sili atu ona latou faia ni faiga sauā mulimuli ane i le olaga. O suʻesuʻega ua faʻaalia ai o tamaiti e faʻaalia le sauā i manu e masani ona leai se malamalama faʻalagona e taofia ai ia amioga. A aunoa ma le taʻitaʻia ma le faafaileleina, e mafai e nei tamaiti ona vaai i manu o ni mea faitino nai lo ni tagata ola e mafai ona mafatia, e oʻo atu ai i faiga sauā e faasaga ia i latou.
E le gata i lea, o le faʻaleagaina o tamaiti poʻo le faʻalavelave faʻafuaseʻi o se isi itu taua i le atinaʻeina o sauaga i manu. O tamaiti e feagai ma sauaga faaletino, faalelagona, po o feusuaiga e mafai ona aoao e faailoa atu lo latou ita ma le le fiafia e ala i amioga sauā. I nisi tulaga, o tagata taʻitoʻatasi na faʻaleagaina e ono liliu atu i manu e fai ma auala e faʻamalosi ai, faʻafetaui o latou lava tiga, pe toe faʻafoʻi amioga sauā na latou oʻo i ai. O su'esu'ega ua maua ai ose tala'aga o le fa'alavelave fa'aletamaitiiti e malosi fa'atasi ma le ono mafai ona faia ni fa'alavelave fa'asaga ia manu ma tagata mulimuli ane i le olaga. O le feso'ota'iga i le va o le fa'aleagaina ma le fa'aleagaina o manu o lo'o fa'amamafaina ai le mana'omia o le vave fa'alavelave ma le lagolago mo tamaiti i tulaga fa'aleagaina.
O le va o sauaga a tagata i manu ma sauaga i totonu o aiga o lo'o fa'amaumauina lelei. O le tele o tagata fai sauaga i totonu o aiga ua fa'aalia o lo'o tulimata'i manu e fai ma auala e fa'amanino pe pulea ai i latou e afaina. E ono fa'aleaga pe fa'amata'u fo'i e fa'aleaga fagafao e fai ma auala e fa'aaoga ai le malosi ma fa'atupu ai le fefe i a latou paaga po'o tamaiti. O le mea moni, o suʻesuʻega ua fautua mai ai o le molimauina o sauaga i manu i totonu o le fale e mafai ona faʻateleina ai le lamatiaga o le faʻaleagaina o aiga ma le lumanaʻi amio sauā i manu. O loʻo faʻamamafaina ai le taua o le faʻatalanoaina o sauaga i manu o se vaega o taumafaiga lautele e faʻafefe ai sauaga i totonu o aiga ma puipuia tagata vaivai i mafutaga faʻaleagaina.
E le gata i le mafaufau ma lagona, o a'afiaga fa'ale-agafesoota'i ma fa'aleaganu'u e mafai fo'i ona saofagā i amioga fa'asāaga i manu. I nisi aganuu, o manu e vaʻaia o ni meatotino nai lo o ni tagata ola, lea e ono mafua ai le leai o se manatu mo lo latou soifua manuia. I nisi tulaga, o tu ma aga masani poʻo faʻamoemoega faʻaagafesootai e faʻamalosia ai le faʻaleagaina o manu, e pei o nisi ituaiga o tuliga, fusu moa, poʻo fusuaga maile. O nei faiga e mafai ona fa'amanino ai sauaga aga'i i manu, ma fa'aalia ai e talia pe fa'amaonia i totonu o nisi tulaga.
Ma le mea mulimuli, o le faʻaitiitia o le faʻaleagaina e ala i le faʻaalia i faʻasalalauga sauā, e pei o ata tifaga, taaloga vitio, ma mea i luga ole initaneti, e ono faia se sao i le atinaʻeina o uiga sauā i manu. Ua faapea mai nisi o suʻesuʻega, o tagata taʻitoʻatasi o loo aafia i faiga sauā, e tusa lava po o se mea moni po o ni tala fatu, e ono lē toe manatu mamafa i mafatiaga o isi, e aofia ai ma manu. O lenei fa'aleaogaina e mafai ona fa'aitiitia ai lagona o le saua ma fa'afaigofie ai mo tagata ta'ito'atasi ona faia ni faiga sauā e aunoa ma le fa'anoanoa.
O le sootaga i le va o sauaga i manu ma sauaga o tagata o se mataupu ogaoga, ma o faiga sauā i manu e masani ona avea o se amataga i ituaiga sili atu ona ogaoga o sauaga, e aofia ai le sauaina o tamaiti ma tagata matutua. O le amana'iaina o mafua'aga o sauaga a tagata i manu e taua tele i le atina'eina o ta'iala lelei e puipuia ai ma tu'uina atu vave fesoasoani. O le fa'atalanoaina o nei a'a mafua'aga e ala i a'oa'oga, lagolago, ma suiga fa'ale-agafesootai o le ki lea i le fa'aitiitia o sauaga i manu ma, mulimuli ane, puipuia o sauaga i totonu o tatou nu'u.
Tete'eina o Sauaga Manu i Lou Nuu
