O le vaomatua o Amazon, e masani ona taʻua o "mama o le Lalolagi," o loʻo feagai ma se faʻalavelave e leʻi tupu muamua. E ui o le ta'atiaga o le vaomatua ua leva ona iloa o se tulaga mata'utia o le siosiomaga, ae o le mafuaaga autu i tua atu o lenei faatafunaga e masani ona le amanaiaina. O le gaosiga o povi, o se pisinisi e foliga mai e le fesootai, o le mea moni o le avetaʻavale natia i tua atu o le faʻamamaina tele o lenei faʻalapotopotoga taua. E ui lava i le paʻu talu ai nei i le faʻaleagaina o vaomatua i atunuu e pei o Pasila ma Kolomupia, o le manaʻoga mo le povi o loʻo faʻaauau pea ona faʻamalosia le faʻaleagaina o le Amazon. O lipoti suʻesuʻe ua faʻaalia ai faiga mataʻutia e pei o le "faʻamama" o povi na tausia faʻasolitulafono i fanua o le Atunuu, ma atili faʻatupuina ai le faʻafitauli. I le avea ai ma pito i luga o le lalolagi e faatau atu aano o manufasi, o Pasila o le taia o vaomatua e foliga mai e maualuga atu nai lo le lipoti, ona o le manaoga o le lalolagi mo aano o manu mūmū. O lenei fa'atama'ia o le vaomatua e le gata ua lamatia ai le miliona miliona o ituaiga o lo'o ta'ua o le fale Amazon ae ua fa'aleagaina ai le sao taua a le vaomatua i le gaosia o le okesene ma le fa'asaoina o le carbon dioxide. O le fa'anatinati e fo'ia lenei fa'afitauli e sili ona taua, ona o lo'o feagai le Amazon ma fa'amata'u fa'aopoopo mai suiga o le tau ma fa'ateleina fa'alavelave afi.

Annie Spratt/Unsplash
Le Mafua'aga Moni ua Ma'imau ai le Vaomatua o Amazon? Gaosi Pisopi
Annie Spratt/Unsplash
O le faaleagaina o le vaomatua, o le faamamaina o laʻau poʻo le vaomatua, o se faʻafitauli o le popolega i le lalolagi, ae o le tasi pisinisi e tuʻuina atu le tele o tuʻuaʻiga.
O le tala fiafia o le taia o vaomatua i Pasila ma Kolomupia, o malo e lua o loo i ai vaega o le vaomatua o Amazon, na paʻu i le 2023. Peitaʻi, o se lipoti suʻesuʻe na lomia i le tausaga talu ai na maua ai e silia ma le 800 miliona laau na tatuu i Pasila mai le 2017 i le 2022-mo pisinisi a le pisupo a le atunuu, lea e auina atu i atunuu o le lalolagi, e aofia ai ma Amerika.
O le mea moni, o Pasila o le pito sili lea ona fa'atau atu aano o povi i le lalolagi, ma o le fa'asaoina o vaomatua i totonu o le atunu'u atonu e sili atu le maualuga nai lo le pisinisi e iloa e tagata lautele.
O se lipoti i le 2024 na faʻaalia ai le "faʻamama" o le faitau afe o povi na faʻatupuina faasolitulafono i luga o le fanua e saʻo e tagata o le Atunuʻu i le Amazon, ona auina atu lea i le au fai lafumanu, lea na mulimuli ane fai mai o manu na matua tausia e aunoa ma le faʻaleagaina pe a faʻatau atu i fale fasi manu mo le tele o gaosiga e pei o le JBS. .
O le manaoga o le lalolagi mo aano o manufasi mumu, o loʻo tumau pea le tumau e ui lava i le afaina o le lafumanu i le siosiomaga ma ona aʻafiaga leaga i le soifua maloloina o tagata taʻitoʻatasi, e faʻaosofia ai lenei faʻafitauli.
O vaomatua o feso'ota'iga lagolago taua mo meaola o lo'o ola i totonu. O le vaomatua o Amazon e na o se nofoaga e nonofo ai le faitau miliona o ituaiga o laau ma manu—o se tasi o meaola faanatura sili ona eseese i luga o le paneta.
E le gata i lea, e taua tele vaomatua e oo lava i le ola i tua atu o latou. E pei o le sami, e taua tele le sao o vaomatua i le gaosia o nisi o le okesene tatou te manavaina ma pu'eina le kasa oona leaga, carbon dioxide (CO2), mai lo tatou siosiomaga.
E tatau ona faaauau pea ona tatou tetee atu i le faaleagaina o vaomatua ona o loo feagai foi a tatou vaomatua ma isi mea taufaamatau. Mo se faʻataʻitaʻiga, tele ona o lamala ma suiga o le tau, e le itiiti ifo i le 61 pasene le tele o afi i le Amazon i le ono masina muamua o le 2024 faʻatusatusa i le taimi tutusa i le 2023.
le Polokalame o le Siosiomaga a Malo Aufaatasi , “E taua tele le vaomatua e faatumauina ai le maualuga o le vevela o le lalolagi i le 2C. O i latou ia o la matou paaga sili ona lelei i le faʻaitiitia o le faʻaosoina aʻo faʻaleleia le olaola eseese ma le faʻaogaina o meaola faanatura.
Ae ui i lea, i le 2021, na maua ai e saienitisi o loʻo tuʻuina atu e le Amazon le tele o le carbon nai lo le teuina mo le taimi muamua-o se faʻamanatuga manino o le faʻaleagaina o vaomatua o loʻo tuleia atili ai i tatou i se faʻalavelave tau.
O le ta'atiaga o le vaomatua e mafai ona foliga mai o se fa'afitauli mai o tatou lima ta'ito'atasi, ae o taimi uma e te 'ai ai, e te filifili pe puipuia a tatou laau ma vaomatua.
E ala i le fa'atumuina o lau ipu i mea'ai e fa'atatau i la'au nai lo mea fa'amanu (aemaise lava aano o povi), ua e filifili e aua le lagolagoina le fa'alavelave sili i le fa'amamaina o le vaomatua: fa'ato'aga manu.
E mafai foi ona e faaleoina le lagolago mo nisi o taumafaiga sili ona aoga e faasao vaomatua: o i latou e taitaia e tagata o le atunuu o loo puipuia le laueleele ua leva ona latou nonofo ai. O suʻesuʻega talu ai nei o loʻo faʻaalia ai le 83 pasene e faʻaitiitia ai le faʻaleagaina o vaomatua i vaega o le Amazon o loʻo puipuia e nuʻu o le Atunuu.
Matau: O lenei Initaneti sa muamua faʻasalalau i le faʻasoasoaina o se Aimstersforsty.org e ono le mafai ona atagia mai ai manatu o le Humane Foundation.