O suiga o le tau o se tasi lea o faʻafitauli sili ona faigata i o tatou taimi, ma o ona aʻafiaga o loʻo lagona i le lalolagi atoa. E ui o le susunuina o suauʻu faʻasolosolo e masani ona taʻua o le mafuaʻaga autu, o le isi sao tele i suiga o le tau e masani ona le iloa: faʻatoʻaga manu. O le fa'afaileleina o lafumanu mo le gaosiga o mea'ai e iai sona aafiaga tele i le si'osi'omaga, e aofia ai le fa'aosoina o kasa oona, ta'atiaga o vaomatua, ma le fa'aogaina o le vai ma le fanua. O le mea moni, o fa'ato'aga manu e nafa ma le tusa ma le 14.5% o kasa kasa oona i le lalolagi atoa, ma avea ai ma tagata autu i le fa'afitauli o le tau i le taimi nei. E ui lava i lea, o le matafaioi a le faʻatoaga o manu i suiga o le tau e masani ona le amanaiaina ma faʻatauvaʻa. I lenei tusiga, o le a tatou suʻesuʻeina auala e fesoasoani ai faʻatoʻaga manu i suiga o le tau ma laasaga e mafai ona faia e faʻaitiitia ai lona aʻafiaga. E ala i le malamalama i le feso'ota'iga i le va o fa'ato'aga manu ma suiga o le tau, e mafai ai ona tatou faia fa'ai'uga lelei e uiga i a tatou filifiliga o mea'ai ma galulue mo se lumana'i gafataulimaina mo lo tatou paneta.

E fa'afeagai le fa'aosoina o lafumanu ma mea fa'aleagaina i femalagaiga
O a'afiaga o lafumanu i suiga o le tau e le mafai ona manatu faatauvaa, ona o latou fa'apogai e fa'atusaina ma mea fa'aleaga fe'avea'i. O faiga fa'ato'aga malosi o lo'o a'afia i fa'ato'aga manu e tele sona sao i le kasa oona, aemaise lava ile methane ma le nitrous oxide. Methane, o se kasa vevela malosi, e faʻasaʻolotoina e ala i le faʻafefeteina i totonu o lafumanu, lea e faʻaumatia ai meaʻai e meaola ninii i totonu oa latou meaʻai. E le gata i lea, o le puleaina o otaota ma le faʻaogaina o fetilaisa gaosia i le gaosiga o meaʻai e saofagā i le tuʻuina atu o le nitrous oxide, o se isi kasa vevela malosi. O nei fa'apogai e iai sona aafiaga fa'amafanafana i le ea ma saofagā i le fa'ateleina o le vevela o le lalolagi. E taua tele le fa'atalanoaina o le sao o fa'ato'aga manu i ta'iala e fa'aitiitia ai suiga o le tau e fa'aitiitia ai nei fa'apogai ma fa'alauiloa faiga fa'ato'aga gafataulimaina.
O le fa'ato'aga mo fa'ato'aga e maua ai le kaponi
O le fa'alauteleina o faiga fa'ato'aga, aemaise le fa'amama o vaomatua mo fanua fa'ato'aga, ua feso'ota'i ma le tu'uina atu o le carbon dioxide i le ea. O le fa'ato'aga o le vaomatua mo fa'ato'aga e aofia ai le aveeseina o la'au ma la'au, lea e fai ma fa'agogo kaponi, mitiia ma teuina le carbon dioxide mai le ea. A fa'amama nei togavao, e toe tu'u atu le kaponi o lo'o teuina i luga o le ea, ma fa'aolaina ai le aafiaga o le greenhouse ma suiga o le tau. O lenei faiga e fa'amatu'u mai ai le tele o le kaponi, ma atili fa'ateteleina ai le maualuga o le kasa oona. O le fa'atalanoaina o fa'ato'aga mo fa'ato'aga e taua tele i le fa'ato'ilaloina o suiga o le tau ma le fa'asaoina o le ola fa'anatura ma auaunaga fa'anatura. O le fa'atinoina o faiga fa'atino tau pulega o fanua ma le fa'atupuina o le toe fa'ato'aga o la'asaga taua i le fa'aitiitia o le kasa ma fa'aitiitia ai a'afiaga o suiga o le tau e mafua mai i le fa'alauteleina o fa'ato'aga.
Methane mai povi e faamafanafanaina ai le paneta
O le gaosiga o lafumanu, aemaise le faiga o mea'ai a povi, e tele sona sao i le fa'aosoina o le methane, o se kasa fa'atosina malosi lea e fesoasoani i le vevela o le lalolagi. E fa'asa'oloto le methane i le fa'agasologa o le fa'afefeteina o lo'o tupu i totonu o le fa'amamago o povi, lea e ta'ua o le fa'afefeteina enteric. O lenei faiga fa'anatura fa'ale-natura e mafua ai le gaosiga ma le tu'uina atu o le kasa methane e ala i le manava ma le pala. O le maualuga o le manaoga o le lalolagi mo oloa manu ua mafua ai le faateleina o le numera o lafumanu, aemaise lava povi, ma mafua ai le tele o le faateleina o le methane. O le maualuga o le methane i totonu o le ea e saofagā i le fa'a'ele'ele'ele'ele, ta'atia le vevela ma saofagā i le si'itia o le vevela i luga o la tatou paneta. O le fa'atalanoaina o le fa'afitauli o le methane mai povi ose vaega taua tele i le fa'aitiitia o a'afiaga o fa'ato'aga manu i suiga o le tau ma galue mo se lumana'i gafataulimaina.
O Fertilizers e maua mai ai kasa vevela malosi
O le fa'aogaina o fetilaisa i faiga fa'ato'aga e saofagā fo'i i le fa'atupuina o kasa vevela malosi. O fetilaisa, aemaise lava o lo'o iai le nitrogen, e fa'amatu'u atu ai le nitrous oxide (N2O) i le ea. O le nitrous oxide o se kasa oona e sili atu le maualuga o le mafanafana nai lo le carbon dioxide. E fa'amatu'u mai e ala i faiga eseese, e aofia ai le fa'aogaina o fetilaisa i fuala'au fa'ato'aga ma le fa'aliliuina mulimuli ane o le microbial o fa'aputuga o le nitrogen i le palapala. O le faʻalauteleina o le faʻaaogaina o fugalaʻau faʻapipiʻi i le tele o faʻatoʻaga manu e faʻateleina ai le faʻafitauli, ona o le manaʻoga mo meaʻai faʻatoʻaga ua matua faʻateleina. A'o fa'aauau pea ona tatou fa'alagolago i faiga fa'ato'aga malosi, e taua tele le fa'atupuina o isi mea e mafai ona fa'aauau ma fa'aleleia ta'iala mo le puleaina o mea'ai e fa'aitiitia ai le tu'uina atu o nei kasa vevela malosi i le ea. E ala i le fa'atalanoaina o le a'afiaga o fetilaisa i suiga o le tau, e mafai ai ona fa'aitiitia le tulaga o le si'osi'omaga o fa'ato'aga manu ma galulue mo se lumana'i paleni fa'alesiosiomaga.
O otaota o manu e leaga ai alavai
O le isi popolega fa'alesiosiomaga e feso'ota'i ma fa'ato'aga manu o le fa'aleagaina lea o alavai ona o otaota o manu. O le malosi o le gaosiga o lafumanu e mafua ai le tele o otaota e gaosia, e aofia ai otaota ma urine. Pe a le pulea lelei, o nei otaota e mafai ona maua lo latou ala i puna vai lata ane, e oo atu ai i le faaleagaina ma le faaleagaina o meaola faanatura vai. O le maualuga o le maualuga o meaʻai, e pei o le nitrogen ma le phosphorus, i otaota manu e mafai ona mafua ai le tupu tele o algae i totonu o vai, e oʻo atu ai i le okesene ma afaina ai le ola vai. E le gata i lea, o le iai o faʻamaʻi pipisi i otaota manu e lamatia ai le soifua maloloina o tagata pe a faʻaogaina vai e inu ai poʻo faʻafiafiaga. Fa'ata'ita'iga lelei o le fa'aogaina o otaota, e pei o le fa'atinoina lelei o le teuina ma togafitiga, e taua tele i le fa'aitiitia o le fa'aleagaina o alavai e mafua mai i fa'ato'aga manu.
O le felauaiga o mea'ai e fa'aopoopo i le fa'aoso
O se tasi o itu e masani ona le amanaiaina o le sao o faatoaga manu i suiga o le tau o le felauaiga o meaai. Ina ia tausia le faitau aofaʻi o lafumanu, e manaʻomia le tele o meaʻai, e pei o saito ma fualaʻau. O nei fafaga fafaga e masani ona felauaiga i mamao mamao, e mafua ai le tele o le kaponi fa'aoso mai taavale felauaiga. O le fa'aaogaina o suau'u ma le kasa oona e feso'ota'i ma le felauaiga o mea'ai e fa'aopoopo i le tulaga atoa o le kaponi o fa'ato'aga manu. O le fa'atinoina o faiga fafaga fa'apitonu'u ma gafataulimaina e mafai ona fesoasoani e fa'aitiitia le mana'omia mo femalaga'iga mamao, ma fa'aitiitia ai le fa'aosoina i le fa'agasologa. E taua tele le fa'atalanoaina o le felauaiga o fafaga e avea o se vaega o ta'iala atoatoa e fa'aitiitia ai a'afiaga o le si'osi'omaga o fa'ato'aga manu i suiga o le tau.
Fa'amama fanua e fai ai sao
O le fa'amamaina o fanua mo le fa'afagaina o se tasi lea o auala taua e fesoasoani ai fa'ato'aga manu i suiga o le tau. A fa'amama vao po'o vao fa'anatura e maua ai le avanoa e 'ai ai lafumanu, e i'u ai i le tu'uina atu o le tele o le carbon dioxide i le ea. O la'au ma vao e fai e pei o le kaponi goto, mitiia o le carbon dioxide ma fesoasoani i le faatonutonuina o le tau. Ae peita'i, a fa'amama ia vaega, e fa'asa'oloto le kaponi o lo'o teuina i totonu o la'au ma la'au, ma saofagā i le kasa oona. E lē gata i lea, o le gau o laʻau e faaitiitia ai le malosi o le paneta e mitiia ai le kaponi carbon dioxide, ma faateteleina ai aafiaga o suiga o le tau. Ole su'eina ole su'ega ole fa'amama fanua mo le fa'ato'aga, e pei ole faiga fa'ata'i lafu manu po'o le fa'aogaina o fanua ua fa'aleagaina, e mafai ona fesoasoani e fa'aitiitia le a'afiaga o le si'osi'omaga o lenei faiga ma fa'aitiitia ai suiga ole tau.
Fa'ato'aga manu e nafa ma le 14.5% o fa'aoso a le lalolagi
O fa'ato'aga manu e iai sona sao taua i le fa'aoso o le lalolagi e nafa ma suiga o le tau. E tusa ai ma faʻamaumauga lata mai, e faʻatatauina o faʻatoʻaga manu e nafa ma le 14.5% o le aofaʻi o kasa kasa i le lalolagi atoa. E aofia ai e le gata o le carbon dioxide, ae o le methane ma le nitrous oxide, o kasa vevela malosi e maualuga atu le vevela o le lalolagi nai lo le carbon dioxide. O le gaosiga ma le felauaiga o meaʻai a manu, o le faʻaogaina o meaʻai o lafumanu, ma le puleaina o otaota manu uma e saofagā i nei faʻafefe. O le tele o nei fa'apogai o lo'o fa'ailoa mai ai le mana'omia o faiga fa'aauau ma isi fofo i totonu o le fa'ato'aga manu e fa'aitiitia ai lona a'afiaga i suiga o le tau.
O fa'ato'aga malosi e fa'aleagaina ai le lelei o le palapala
O faiga fa'ato'aga malosi ua fa'aalia e i ai se a'afiaga leaga i le lelei o le palapala. O le fa'alagolago i vaila'au fa'ama'i ma vaila'au fa'ato'aga, fa'apea fo'i ma le monocropping, e o'o atu ai i le fa'aitiitia o mea'ai taua ma meaola ninii i totonu o le palapala. O le tele o le fa'aogaina o fetilaisa e mafai ona fa'atupu ai le le paleni i le maualuga o mea'ai, a'o vaila'au fa'ato'aga e mafai ona fa'alavelaveina le ma'ale'ale o meaola faanatura o meaola aoga e saofagā i le soifua maloloina o le palapala. E le gata i lea, o le fa'aauau pea o le fa'ato'aga o le fa'ato'aga e tasi i se nofoaga e tasi mo se taimi umi e mafai ona i'u ai i le tafia o le palapala ma fa'ama'i. O nei a'afiaga leaga i le lelei o le eleele e le gata ina a'afia ai le gaosiga ma le fa'atumauina o faiga fa'ato'aga ae o lo'o i ai fo'i a'afiaga lautele o le si'osi'omaga, e pei o le fa'atupula'ia o le suavai ma le fa'aitiitia o meaola eseese. O le fa'atalanoaina ma le fa'aitiitia o nei fa'afitauli e taua tele mo le fa'atumauina ma le fa'atumauina o a tatou faiga tau taumafa.
O le fa'aitiitia o le taumafaina o aano o manufasi e mafai ona fesoasoani
O se tasi o fuafuaga lelei mo le foia o aafiaga o le siosiomaga o faatoaga manu o le faaitiitia lea o le taumafaina o aano o manufasi. O le fa'aitiitia o aano o manufasi e mafai ona i ai ni aogā taua mo le si'osi'omaga. O le gaosiga o lafumanu e manaʻomia ai le tele o fanua, vai, ma meaʻai fafaga, e saofagā i le faʻaleagaina o le vaomatua, le lava o le vai, ma le faʻateleina o kasa kasa. E ala i le fa'aitiitia o le taumafaina o aano o manufasi, e mafai ai ona tatou fesoasoani e fa'aitiitia le fa'alavelave i nei punaoa ma fa'aitiitia ai a tatou tulagavae kaponi. E le gata i lea, o faiga faʻatoʻaga malosi e fesoʻotaʻi ma faʻatoʻaga manu e masani ona aofia ai le faʻaaogaina o vailaʻau faʻamaʻi, lea e mafai ona fesoasoani i le atinaʻeina o siama faʻamaʻi faʻamaʻi ma lamatia ai le soifua maloloina o tagata. E ala i le filifili mo nisi mea e fa'atatau i la'au, e mafai ai ona tatou fa'alauiloaina se faiga fa'atauva'a ma sili atu le soifua maloloina a'o fa'aitiitia le a'afiaga o le si'osi'omaga.
I le faaiuga, e le mafai ona le amanaiaina le aafiaga o faatoaga manu i suiga o le tau. O le mata'utia tele o a'afiaga, ta'atiaga o le vaomatua, ma le fa'aogaina o le vai e mafua mai i lenei alamanuia ua avea ma fa'amata'u tele i lo tatou si'osi'omaga. E tatau ona tatou faia ni gaioiga ma faia ni suiga e faʻaitiitia ai lo tatou faʻalagolago i meaola manu ina ia faʻaitiitia ai aʻafiaga o suiga o le tau. E ala i le faia o filifiliga malamalama ma le amio pulea e uiga ia tatou taumafa taumafa, e mafai ona tatou galulue agai i le fausiaina o se lumanaʻi sili atu ona gafataulimaina mo lo tatou paneta. Ua oʻo i le taimi e faʻaalia ai le matafaioi a le faʻatoaga o manu i suiga o le tau ma galue agai i le sailia o fofo mo se lalolagi soifua maloloina ma sili atu ona gafataulimaina.

FAQ
E fa'afefea ona saofagā le fa'ato'aga manu i le kasa oona ma suiga o le tau?
O fa'ato'aga manu e saofagā i le kasa oona ma suiga o le tau i le tele o auala. Muamua, o le fa'ato'aga o lafumanu o lo'o nafa ma le tele o le methane e fa'aosoina, o se kasa fa'atosina malosi. Lona lua, o le gaosiga o mea'ai a manu e mana'omia ai le fa'ato'againa o le tele o fanua, e o'o atu ai i le fa'aleagaina o le vaomatua ma le tu'uina atu o le carbon dioxide. E lē gata i lea, o otaota e gaosia e lafumanu e faamatuu mai ai le nitrous oxide, o se isi kasa vevela malosi. Ma le mea mulimuli, o le malosi-malosi faiga o loʻo aʻafia ai i le gaosiga o aano o manufasi, felauaiga, ma le pusaaisa e saofagā foi i le kasa oona. I le aotelega, o fa'ato'aga manu ose sao tele i suiga o le tau ma fa'aitiitia ai le taumafaina o aano o manufasi e mafai ona fesoasoani e fa'aitiitia ai le a'afiaga o le si'osi'omaga.
O a mafua'aga autu o a'afiaga mai fa'ato'aga manu ma fa'afefea ona a'afia ai le si'osi'omaga?
O fa'apogai autu e maua mai i fa'ato'aga manu o le methane ma le nitrous oxide. O le methane e gaosia e ala i le faiga o mea'ai a manu fagafao e pei o povi ma mamoe, ae o le nitrous oxide e fa'asa'oloto mai otaota manu ma le fa'aogaina o fugala'au gaosia. O nei fa'apogai e saofagā i le fa'aputuina o kasa oona i le atemosifia, ma o'o atu ai i suiga o le tau. E le gata i lea, o le faʻatoʻaga o manu o se faʻauluuluga tele o le faʻaleagaina o vaomatua, ona o loʻo faʻamama fanua mo lafumanu ma fafaga. O le gau o la'au e fa'aitiitia ai le malosi o le lalolagi e mitiia ai le carbon dioxide ma fa'aolaina ai le fa'aleagaina o nofoaga ma le leiloa o meaola eseese. I le aotelega, o le a'afiaga o le siosiomaga o fa'ato'aga manu e taua tele ma e mana'omia ai faiga fa'ato'aga gafataulimaina.
E fa'afefea ona saofagā le ta'atiaga o vaomatua mo le gaosiga o lafumanu i suiga o le tau?
O le ta'atiaga o le vaomatua mo le gaosiga o lafumanu e fesoasoani i suiga o le tau i le tele o auala. Muamua, e taua tele le sao o laau i le mitiia o le carbon dioxide mai le atemosifia, o lea pe a faʻamama vaomatua, o le a faʻaitiitia le kaponi faʻanatura, ma mafua ai le faʻateleina o kasa kesi. E lē gata i lea, o le susunuina o laau e faamatuu atu ai le carbon dioxide i le ea. Lona lua, o le ta'atiaga o le vaomatua e fa'aitiitia ai le aofa'i o meaola eseese ma fa'alavelave ai le fa'anatura, lea e mafai ona o'o atu ai i le le paleni o le tau ma le tau. Ma le mea mulimuli, o le faʻalauteleina o le gaosiga o lafumanu e masani ona aofia ai le liua o vaomatua e avea ma vao poʻo fanua faʻatoʻaga mo meaʻai a manu, lea e faʻateleina ai le faʻaleagaina o vaomatua ma suiga mulimuli ane o le tau.
E i ai ni faiga gafataulimaina i faatoaga manu e mafai ona fesoasoani e faaitiitia suiga o le tau?
Ioe, o lo'o i ai le tele o faiga gafataulimaina i fa'ato'aga manu e mafai ona fesoasoani e fa'aitiitia suiga o le tau. O nei mea e aofia ai le faʻaogaina lelei o faiga fafaga e faʻaitiitia ai le methane mai lafumanu, faʻaaogaina auala toe faʻafouina e faʻaleleia ai lafumanu e toe faʻaleleia ai le soifua maloloina o le eleele ma sequester carbon, faʻaogaina o faiga faʻaogaina o otaota e puʻe ma faʻaogaina le methane mo le gaosiga o le malosi, ma faʻalauiloaina le faʻaogaina o isi punaoa polotini e pei o iniseti poʻo. fafaga fa'atatau i la'au. E le gata i lea, o le tu'ufa'atasia o faiga fa'ato'aga i totonu o faiga fa'ato'aga manu e mafai ona fesoasoani e fa'amama le kaponi ma fa'aleleia atili le fa'atumauina. E ala i le faʻaaogaina o nei faiga, e mafai ona faʻaitiitia le aʻafiaga o le siʻosiʻomaga o faʻatoʻaga manu, ma fesoasoani i taumafaiga faʻaitiitia suiga o le tau.
O a ni fofo po'o ni isi auala e fa'aitiitia ai le a'afiaga o le si'osi'omaga o fa'ato'aga manu i suiga o le tau?
O vaifofo po'o ni isi auala e fa'aitiitia ai le a'afiaga o le si'osi'omaga o fa'ato'aga manu i suiga o le tau e aofia ai le suiga i mea'ai e fa'atatau i la'au, fa'alauiloa faiga fa'ato'aga gafataulimaina, fa'aleleia atili auala e fa'atautaia ai lafumanu, ma teu fa'afaigaluega i su'esu'ega ma atina'e mo isi puna porotini. E ala i le agai atu i meaʻai e faʻatatau i laʻau, e mafai ona tatou faʻaititia le manaʻoga mo oloa manu ma faʻaititia le kasa oona e fesoʻotaʻi ma le gaosiga o lafumanu. O faiga fa'ato'aga gafataulimaina, e pei ole fa'ato'aga fa'ato'aga ma fa'ato'aga fa'ato'aga, e mafai ona fesoasoani i le toe fa'aleleia o fa'anatura ma fa'amama le kaponi. O auala e pulea ai lafumanu, e pei o le pu'eina o le methane ma le puleaina o mea'ai, e mafai ona fa'aitiitia ai le fa'aleagaina o le siosiomaga. E le gata i lea, o le teufaafaigaluegaina o tupe i suʻesuʻega ma atinaʻe mo isi mea e maua mai ai porotini, e pei o aano o manufaʻaola poʻo isi mea e faʻatatau i laʻau, e mafai ona faʻaitiitia ai le aʻafiaga o le siosiomaga o faʻatoaga manu.