Pou Planèt la
Agrikilti bèt se yon gwo faktè debwazman, mank dlo, ak emisyon gaz lakòz efè sè. Chanje nan direksyon sistèm ki baze sou plant yo esansyèl pou pwoteje forè nou yo, konsève resous yo, epi konbat chanjman klima. Yon pi bon avni pou planèt la kòmanse sou plak nou yo.
Pri Latè a
Fèmye faktori ap detwi balans planèt nou an. Chak plak vyann vini nan yon pri devastatris pou Latè.
Reyalite Kle:
- Milyon kawo tè forè yo detwi pou tè patiraj ak rekòt manje bèt.
- Milyon de lit dlo nesesè pou pwodui jis 1 kg vyann.
- Emisyon masiv gaz efè sè (metàn, nitròksid) akselere chanjman klimatik.
- Itilizasyon twòp tè a mennen nan ewozyon tè ak dezètifikasyon.
- Polisyon nan rivyè, lak, ak dlo anba tè soti nan fatra bèt ak pwodui chimik.
- Pèt divèsite biyolojik akòz destriksyon abita.
- Kontribisyon nan zòn mouri oseyan yo soti nan debòde agrikòl.
Planèt la nan KrIZ.
Chak ane, apeprè 92 milya bèt tè yo touye pou satisfè demann mondyal pou vyann, lèt, ak ze — epi yo estime 99% nan bèt sa yo yo kenbe nan fèm faktori, kote yo sibi kondisyon trè entansif ak estrès. Sistèm endistriyèl sa yo bay priyorite pwodiktivite ak pwofi sou byennèt bèt ak dirabilite anviwònman an.
Agrikilti bèt te vin tounen youn nan endistri ki pi danjere ekolojik sou planèt la. Li responsab pou anviwon 14.5% nan emisyon gaz lakòz efè sèy mondyal[1] - lajman metàn ak oksid nitris, ki se siyifikativman pi fò pase diyoksid kabòn an tèm de potansyèl rechofman. Anplis de sa, sektè a konsome gwo kantite dlo dous ak tè arab.
Enpak anviwònman an pa sispann nan emisyon ak itilizasyon tè. Dapre Nasyon Zini, agrikilti bèt se yon gwo chofè pèt divèsite biyolojik, degradasyon tè, ak polisyon dlo akòz debòde fatra, itilizasyon antibyotik twòp, ak debwazasyon - patikilyèman nan rejyon tankou Amazon, kote elvaj bèt konte pou apeprè 80% nan klaraj forè[2] . Pwosesis sa yo deranje ekosistèm, menase siviv espès, epi konpwomèt rezilyans abita natirèl yo.
Dègât Anviwònman
nan Agrikilti
Genyen kounye a plis pase sèt milya moun sou Latè — de fwa plis pase jis 50 ane de sa. Resous planèt nou an deja anba gwo presyon, epi avèk pwojeksyon popilasyon mondyal la ap rive 10 milya nan pwochen 50 ane yo, presyon an ap ogmante sèlman. Kesyon an se: Se konsa, kote tout resous nou yo ap ale?
Epuisman Resous yo
Agrikilti bèt konsome gwo kantite tè, dlo, ak gaz fosil, mete gwo presyon sou resous fini planèt la. [4]
Polye Planèt la
Soti nan debòde fatra toksik rive nan emisyon metàn, fèm bèt endistriyèl kontamine lè nou, dlo, ak tè nou.
Anviwonman 169
Gaz ak efè sèz
Agrikilti bèt endistriyèl bèt pwodui plis gaz ki lakòz efè sèj la pase tout sektè transpò mondyal konbine. [7]
15,000 lit
Lit dlo yo bezwen pou pwodui yon sèl kilogram vyann bèf — yon egzanp klè sou fason agrikilti bèt konsome yon tyè dlo dous lemonn. [5]
60%
pèt divèsite biyolojik mondyal la lye ak pwodiksyon manje — ak agrikilti bèt yo se prensipal chofè a. [8]
75%
tè a tè agrikòl mondyal ta ka libere si tout mond lan te adopte rejim alimantè ki baze sou plant — deverouye yon zòn gwosè Etazini, Lachin, ak Inyon Ewopeyen an konbine. [6]
Anviwonman 168
Enpak Anviwònman Elvaj Faktori
Elevaj faktori entansifye chanjman klimatik, lage gwo volim gaz efè sè. [9]
Koulye a, li klè ke chanjman klimatik ki koze pa aktivite imen se reyèl e li poze yon menas grav pou planèt nou an. Pou evite depase yon ogmantasyon 2ºC nan tanperati mondyal, nasyon devlope yo dwe diminye emisyon gaz efè sè pa omwen 80% pa 2050. Elvaj faktori se yon kontribisyon prensipal nan defi chanjman klimatik, lage gwo volim gaz efè sè.
Yon varyete sous kabòn diyoksid
Fèm faktori emèt gaz efè sèk nan chak etap nan chèn ekipman li. Koupe forè pou fè grandi manje bèt oswa elve bèt pa sèlman elimine sous kabòn enpòtan men tou lage kabòn ki estoke nan tè ak vejetasyon nan atmosfè a.
Yon endistri ki gen anpil grangou enèji
Yon endistri ki gen anpil enèji, fèm faktori konsome gwo kantite enèji - sitou pou fè grandi manje bèt, ki konte pou anviwon 75% nan itilizasyon total. Rès la itilize pou chofaj, ekleraj, ak vantilasyon.
Pi lwen pase CO₂
Kabòn diyoksid se pa sèl pwoblèm — elvaj bèt tou pwodui gwo kantite metàn ak nitròksid, ki se gaz efè sè ak pi fò. Li responsab pou 37% nan metàn mondyal ak 65% nan emisyon nitròksid, sitou soti nan itilizasyon fatra ak angrè.
Chanjman klima deja deranje agrikilti - epi risk yo ap monte.
Tanperati k ap ogmante mete deyò rejyon ki gen ti dlo, anpeche kwasans rekòt, epi fè elvaj bèt pi difisil. Chanjman klimatik tou alimante ensèk nuisible, maladi, estrès chalè, ak ewozyon tè, ki menase sekirite alimantè alontèm.
Elvaj faktori mete nan danje mond natirèl la, ki menase siviv anpil bèt ak plant. [10]
Ekosistèm an sante esansyèl pou siviv imen - soutni rezèv manje nou, sous dlo, ak atmosfè. Men, sistèm ki sipòte lavi sa yo ap tonbe, an pati akòz enpak toupatou nan fèm faktori, ki akselere pèt divèsite biyolojik ak degradasyon ekosistèm.
Sòti toksik
Elvaj faktori pwodui polisyon toksik ki fragmante epi detwi abita natirèl yo, ki fè mal bèt sovaj. Fatra souvan koule nan dlo, ki kreye "zon mouri" kote kèk espès siviv. Emisyon nitwojèn, tankou amonyak, tou lakòz asidifikasyon dlo epi domaje kouch ozòn nan.
Ekspansyon Tè ak Pèt Divèsite Byolojik
Destriksyon abita natirèl yo kondwi pèt divèsite biyolojik atravè lemond. Apeprè yon tyè nan tè agrikòl mondyal yo grandi manje bèt, pouse agrikilti nan ekosistèm kritik nan Amerik Latin ak Afrik sub-saharyen. Ant 1980 ak 2000, nouvo tè agrikòl nan peyi devlope yo te elaji pou rive plis pase 25 fwa gwosè UK a, ak plis pase 10% ranplase forè twopikal. Kwasans sa a se sitou akòz agrikilti entansif, pa ti fèm yo. Menm jan presyon yo nan Ewòp yo lakòz bès nan espès plant ak bèt.
Enpak Fèmye Faktori sou Klima ak Ekosistèm
Elevaj faktori pwodui 14.5% nan emisyon gaz lakòz efè sè mondyal—plis pase tout sektè transpò. Emisyon sa yo akselere chanjman klima, fè anpil abita mwens vivab. Konvansyon sou Divèsite Byolojik avèti ke chanjman klima deranje kwasans plant yo lè li gaye ensèk nuisib ak maladi, ogmante estrès chalè, chanje lapli, epi lakòz ewozyon tè atravè van pi fò.
Fèm agrikilti fè mal anviwonman an lè yo lage divès kalite toksin danjere ki kontamine ekosistèm natirèl yo. [11]
Fèm faktori, kote dè santèn oswa menm dè milye bèt yo anpile dans, pwodui divès pwoblèm polisyon ki fè mal abita natirèl yo ak bèt sovaj ki ladan yo. Nan lane 2006, Òganizasyon pou Manje ak Agrikilti Nasyon Zini (FAO) te rele elvaj bèt "youn nan kontribitè ki pi enpòtan nan pwoblèm anviwònman ki pi grav jodi a."
Anviwonman 163
Elevaj faktori yo depann anpil de grenn ak soya rich nan pwoteyin pou byen vit engrais bèt yo - yon metòd ki mwens efikas pase patiraj tradisyonèl. Rekòt sa yo souvan bezwen gwo kantite pestisid ak angrè chimik, anpil nan yo fini polye anviwònman an olye pou yo ede kwasans.
Danje Kache nan Egoutman Agrikilti
Nitwojèn ak fosfò an silti soti nan fèm faktori souvan ap koule nan sistèm dlo yo, fè mal lavi akwatik la epi kreye gwo "zon mouri" kote kèk espès ka siviv. Gen kèk nitwojèn ki vin gaz amonyak, ki kontribye nan asidifikasyon dlo ak epuisman ozòn. Polyan sa yo ka menm menase sante moun lè yo kontamine rezèv dlo nou yo.
Yon melanj kontaminan
Fèm faktori yo pa sèlman lage depase azòt ak fosfò — yo tou pwodui polyan danjere tankou E. coli, metal lou, ak pestisid, menase sante moun, bèt, ak ekosistèm yo.
Fèmye faktori se trè efikas - li konsome gwo resous pandan y ap bay relativman ba kantite enèji manje itilize. [12]
Sistèm elvaj bèt entansif konsome gwo kantite dlo, grenn, ak enèji pou pwodui vyann, lèt, ak ze. Kontrèman ak metòd tradisyonèl yo ki transfòme zèb ak pwodui agrikòl yo nan manje avèk efikasite, elvaj faktori konte sou manje ki rich nan resous epi bay yon retou relativman ba an tèm de enèji manje itilize. Dezekilib sa a mete aksan sou yon enefikasite kritik nan kè pwodiksyon bèt endistriyèl.
Konvèsyon Pwoteyin Inefikas
Bèt ki fè agrikilti nan fèm yo konsome gwo kantite manje, men anpil nan sa a pèdi kòm enèji pou mouvman, chalè, ak metabolis. Etid yo montre ke pwodui jis yon kilogram vyann ka mande plizyè kilogram manje, fè sistèm nan pa efikas pou pwodiksyon pwoteyin.
Gwo Demand sou Resous Natirèl
Elevaj faktori konsome gwo kantite tè, dlo, ak enèji. Pwodiksyon bèt sèvi ak apeprè 23% dlo agrikòl—anviwon 1,150 lit pa moun pa jou. Li depann tou de angrè ak pestisid ki konsome anpil enèji, gaspiye eleman nitritif ki gen anpil valè tankou nitwojèn ak fosfò ke yo ta ka itilize pi byen pou fè grandi plis manje avèk efikasite.
Limit Resous Pik
Tèm 'pik' la refere a pwen lè rezèv resous ki pa renouvlab esansyèl tankou lwil oliv ak fosfò - tou de enpòtan anpil pou fèmye faktori - rive nan maksimòm yo epi apre sa kòmanse bès. Malgre ke tan an egzak se ensèten, evantyèlman materyèl sa yo pral vin ra. Depi yo konsantre nan kèk peyi, rarite sa a poze gwo risk jeopolitik pou nasyon ki depann de enpòtasyon.
Jan etid syantifik yo konfime
Anviwonman 178
[6] https://ourworldindata.org/land-use-diets
[2] https://wwf.panda.org/discover/knowledge_hub/where_we_work/amazon/amazon_threats/unsustainable_cattle_ranching/
Anviwonman 180
Anviwonman 174
[4] https://drawdown.org/insights/fixing-foods-big-climate-problem
https://openknowledge.fao.org/server/api/core/bitstreams/a85d3143-2e61-42cb-b235-0e9c8a44d50d/content/y4252e14.htm
Anviwonman 182
[5] https://en.wikipedia.org/wiki/Water_footprint#Water_footprint_of_products_(agricultural_sector)
[8] https://www.unep.org/news-and-stories/press-release/our-global-food-system-primary-driver-biodiversity-loss
[9] https://en.wikipedia.org/wiki/Environmental_impacts_of_animal_agriculture#Climate_change_aspects
[10] https://en.wikipedia.org/wiki/Environmental_impacts_of_animal_agriculture#Biodiversity
[7] https://www.fao.org/4/a0701e/a0701e00.htm
Anviwonman 186
[11] https://en.wikipedia.org/wiki/Environmental_impacts_of_animal_agriculture#Effects_on_ecosystems
https://en.wikipedia.org/wiki/Environmental_impacts_of_animal_agriculture#Air_pollution
https://edition.cnn.com/2020/05/26/world/species-loss-evolution-climate-scn-intl-scli/index.html
[12] https://en.wikipedia.org/wiki/Environmental_impacts_of_animal_agriculture#Resource_use
https://web.archive.org/web/20111016221906/http://72.32.142.180/soy_facts.htm
Anviwonman 185
https://www.mdpi.com/2071-1050/10/4/1084
[13] https://www.science.org/doi/10.1126/science.aaq0216
Anviwonman 176
https://openknowledge.fao.org/server/api/core/bitstreams/c93da831-30b3-41dc-9e12-e1ae2963abde/content
Anviwonman 183
Dechè anviwonman
Enpak Rejim
Pèt Biyodiversite
Polisyon nan lè a
Chanjman Klima
Dlo ak Tè
Deforestasyon ak Abita
Gaspiyaj Resous
Dènye nouvèl yo
Pandan popilasyon mondyal la ap kontinye grandi, se konsa tou demann pou manje. Youn nan sous prensipal pwoteyin...
Avèk konsyantizasyon k ap ogmante sou enpak negatif abitid konsomasyon chak jou nou genyen sou anviwonman an ak byennèt bèt yo, etik...
Elevaj bèt te yon pati santral nan sivilizasyon imen pou dè milye ane, bay yon sous enpòtan nan manje...
Kòm yon sosyete, nou te avize depi lontan pou konsome yon rejim alimantè ekilibre ak varye pou kenbe sante jeneral nou...
Elevaj endistriyèl, ke yo rele tou agrikilti endistriyèl, vin tounen yon metòd dominan nan pwodiksyon manje nan anpil peyi atravè lemond...
Bonjou, zanmi bèt ak moun ki konsyan de anviwònman! Jodi a, nou pral plonje nan yon sijè ki pa ka...
Dechè anviwonman
Pandan popilasyon mondyal la ap kontinye grandi, se konsa tou demann pou manje. Youn nan sous prensipal pwoteyin...
Elevaj bèt te yon pati santral nan sivilizasyon imen pou dè milye ane, bay yon sous enpòtan nan manje...
Elevaj endistriyèl, ke yo rele tou agrikilti endistriyèl, vin tounen yon metòd dominan nan pwodiksyon manje nan anpil peyi atravè lemond...
Bonjou, zanmi bèt ak moun ki konsyan de anviwònman! Jodi a, nou pral plonje nan yon sijè ki pa ka...
Oseyan an kouvri plis pase 70% sifas Latè a epi li se lakay pou yon divèsite lavi akwatik. Nan...
Chanjman klima se youn nan defi ki pi ijan nan tan nou, ak konsekans byen lwen pou anviwonman an ak...
Ekosistèm maren
Elevaj endistriyèl, ke yo rele tou agrikilti endistriyèl, vin tounen yon metòd dominan nan pwodiksyon manje nan anpil peyi atravè lemond...
Oseyan an kouvri plis pase 70% sifas Latè a epi li se lakay pou yon divèsite lavi akwatik. Nan...
Nitwojèn se yon eleman esansyèl pou lavi sou Latè, li jwe yon wòl enpòtan nan kwasans ak devlopman plant yo...
Elevaj faktori, yon metòd trè endistriyalize ak entansif pou fè elvaj bèt pou pwodiksyon manje, vin tounen yon gwo enkyetid anviwònman an....
Sistèm manje aktyèl nou an responsab pou lanmò plis pase 9 milya bèt tè chak ane. Sepandan, sa a sezisman...
Dirab ak solisyon
Pandan popilasyon mondyal la ap kontinye grandi, se konsa tou demann pou manje. Youn nan sous prensipal pwoteyin...
Avèk konsyantizasyon k ap ogmante sou enpak negatif abitid konsomasyon chak jou nou genyen sou anviwonman an ak byennèt bèt yo, etik...
Kòm yon sosyete, nou te avize depi lontan pou konsome yon rejim alimantè ekilibre ak varye pou kenbe sante jeneral nou...
Nan dènye ane yo, konsèp agrikilti selilè, ke yo rele tou vyann ki grandi nan laboratwa, te genyen yon atansyon enpòtan kòm yon potansyèl...
Kòm popilasyon mondyal la kontinye ap grandi ak demand pou manje ogmante, endistri agrikòl la ap fè fas ak presyon mòn...
Elevaj bèt faktori, yon metòd agrikilti bèt entansif, te asosye depi lontan ak anpil enkyetid anviwonman ak etik, men youn...
