O le Fesoota'iga i le va o le 'Ai o Aano o Manu ma Nisi Kanesa (e pei o le Kanesa o le Koloni)

O le kanesa o se tasi o mafuaʻaga autū o le oti i le lalolagi atoa ma o le avanoa e maua ai lenei faʻamaʻi e aʻafia i mea eseese e aofia ai le kenera, le olaga, ma mea tau siʻosiʻomaga. E ui o loʻo i ai le tele o suʻesuʻega ma tusiga suʻesuʻega i le aʻafiaga o meaʻai i le lamatiaga o le kanesa, o le sootaga i le va o le 'ai o aano o manu ma nisi ituaiga o kanesa, aemaise lava le kanesa o le kolone, ua avea ma autu o le fiafia ma le popolega. O le 'ai o aano o manu ua avea ma vaega taua o meaʻai a tagata mo le tele o seneturi, e maua ai meaʻai taua e pei o le porotini, uʻamea, ma le vaitamini B12. Peitaʻi, i tausaga talu ai nei, o le tele o le 'ai o aano o manu mumu ma aano o manu ua uma ona gaosia ua laga ai popolega e uiga i lona sao i le atinaʻeina o ituaiga eseese o kanesa. O lenei tusiga o le a suʻesuʻeina ai suʻesuʻega o loʻo iai nei ma faʻamaoniga e siomia ai le sootaga i le va o le 'ai o aano o manu ma le kanesa o le kolone, faʻamamafaina ai mea e ono lamatia ai ma talanoaina ai auala e ono aʻafia ai lenei fesootaʻiga. I le malamalama i le sootaga i le va o le 'ai o aano o manu ma nisi kanesa, e mafai ona tatou faia ni filifiliga taumafa faʻapitoa ma ono faʻaitiitia ai lo tatou lamatiaga o le maua o lenei faʻamaʻi mataʻutia.

E feso'ota'i le aano o manu mumu ma le kanesa o le kolone

Ua faʻaalia pea e suʻesuʻega se fesootaʻiga taua i le va o le taumafaina o aano o manufasi mumu ma le faʻateleina o le lamatiaga o le maua i le kanesa o le kolone. E ui o le aano o manufasi mumu o se puna lelei o meaʻai e pei o le porotini, uʻamea, ma le vaitamini B12, o lona maualuga o le heme iron ma gaʻo faʻatumu e ono fesoasoani i le atinaʻeina o sela kanesa i le kolone. O le faagasologa o le kukaina o aano o manufasi mumu i le vevela maualuga, e pei o le tunu poʻo le falai, e mafai foi ona maua ai ni mea e mafua ai le kanesa, ma faʻaopoopo atili ai le lamatiaga. Ina ia faʻaitiitia le avanoa e maua ai le kanesa o le kolone, e fautuaina e faʻatapulaʻa le taumafaina o aano o manufasi mumu ma filifili ni isi mea e sili atu ona maloloina e pei o moa manifinifi, iʻa, ma porotini e faʻavae i laʻau. E le gata i lea, o le faʻaaogaina o se taumafataga paleni e tele ai fualaʻau ʻaina, fualaʻau faisua, saito atoa, ma gaioiga faaletino masani e mafai ona i ai se sao taua i le faʻaitiitia o le lamatiaga o le kanesa o le kolone e fesoʻotaʻi ma le taumafaina o aano o manufasi mumu.

Le So'oga i le va o le taumafaina o aano o manufasi ma nisi o Kanesa (fa'ata'ita'iga, Kanesa Kolo) Tesema 2025

O aano o manufasi ua uma ona gaosia e faʻateleina ai tulaga lamatia

O le taumafaina o aano o manu ua uma ona gaosia ua fesoʻotaʻi foʻi ma le faʻateleina o le lamatiaga o nisi kanesa, e pei o le kanesa o le colorectal. O aano o manu ua uma ona gaosia e faasino i aano o manu ua suia e ala i faiga e pei o le faʻamago, ulaula, poʻo le faʻaopoopoina o mea faʻasao. O nei aano o manu e masani ona iai le maualuga o le sodium, nitrates, ma isi mea faʻaopoopo e ono fesoasoani i le atinaʻeina o sela kanesa. E le gata i lea, o auala kuka e faʻaaogaina mo aano o manu ua uma ona gaosia, e pei o le falai poʻo le tunu i le vevela maualuga, e mafai ona maua ai ni mea leaga e pei o heterocyclic amines ma polycyclic aromatic hydrocarbons, ia ua fesoʻotaʻi ma le faʻateleina o le lamatiaga o le kanesa. O le mea lea, e fautuaina e faʻaitiitia le taumafaina o aano o manu ua uma ona gaosia ma taulaʻi atu i le faʻaopoopoina o isi mea fou, e leʻi uma ona gaosia i meaʻai a se tasi e faʻaitiitia ai mea lamatia e ono fesoʻotaʻi ma nei oloa.

O le tele o le taumafa e fesoʻotaʻi ma le kanesa o le susu

E tāua le mātauina o le tele o le taumafaina o nisi oloa taumafa ua fesoʻotaʻi foʻi ma le faʻateleina o le lamatiaga o le kanesa o le susu. O le tele o suʻesuʻega ua faʻaalia ai se fesootaʻiga i le va o le tele o le taumafaina o aano o manu mumu ma aano o manu ua uma ona gaosia ma le maualuga o le lamatiaga o le maua i le kanesa o le susu. O nei aano o manu o loʻo i ai ni vailaʻau e pei o gaʻo faʻatumuina, heme iron, ma heterocyclic amines, ia ua faʻailoa mai o ni mea e ono fesoasoani i le atinaʻeina ma le alualu i luma o sela o le kanesa. E le gata i lea, o le tele o gaʻo i nei aano o manu e ono oʻo atu ai i le faʻateleina o le estrogen, o se hormone e fesoʻotaʻi ma le tuputupu aʻe o le kanesa o le susu. Ina ia faʻaitiitia nei lamatiaga, e faʻamalosia tagata taʻitoʻatasi e faʻaitiitia le taumafaina o aano o manu mumu ma aano o manu ua uma ona gaosia ma faʻamuamua se taumafataga paleni e tele ai fualaʻau ʻaina, fualaʻau faisua, saito atoa, ma punaʻoa o porotini manifinifi. E tāua le feutagai ma tagata tomai faapitoa i le soifua maloloina mo ni fautuaga faʻapitoa mo meaʻai ma ia mafaufau i le aʻafiaga lautele o meaʻai i le soifua maloloina i se taimi umi ma le puipuia o le kanesa.

Le So'oga i le va o le taumafaina o aano o manufasi ma nisi o Kanesa (fa'ata'ita'iga, Kanesa Kolo) Tesema 2025

O aano o manufasi ua tunu pe ua ulaina e faʻateleina ai le lamatiaga

E tele suʻesuʻega ua fautuaina ai foʻi se sootaga i le va o le taumafaina o aano o manufasi ua tunu pe ua ulaula ma le faateleina o le lamatiaga o nisi o kanesa. A kuka aano o manufasi i le vevela maualuga, e pei o le tunu pe ulaula, e mafai ona latou gaosia ni mea leaga e taʻua o polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) ma heterocyclic amines (HCAs). Ua faaalia o nei mea leaga e iai ni uiga e mafua ai le kanesa ma e ono fesoasoani i le tuputupu aʻe o sela o le kanesa i le tino. E le gata i lea, o le fausiaina o vaega ua mu pe ua mu i luga o aano o manufasi i le taimi o le kuka e mafai ona faateleina atili ai le maualuga o nei mea leaga. Ina ia faaitiitia le lamatiaga, e fautuaina e faatapulaaina le taumafaina o aano o manufasi ua tunu pe ua ulaula ma filifili mo ni auala kuka e sili atu ona maloloina e pei o le taoina, faapuna, po o le kukaina i le ausa. E le gata i lea, o le faamalūina muamua o le aano o manufasi i laau afu, mea manogi, po o mea e pei o le sua o le tipolo e mafai ona fesoasoani e faaitiitia ai le fausiaina o nei mea leaga. E taua le mafaufau i nei mea ma faia ni filifiliga taumafa ua saunia ma le poto e faalauiloa ai le soifua maloloina ma le manuia i se taimi umi.

O aano o manufasi ua fa'amamāina e iai nitrates e mafua ai le kanesa

E ui ina ua lauiloa o aano o manufasi ua uma ona fa'agasolo, e aofia ai aano o manufasi ua fa'amamāina, o lo'o i ai nitrates e mafua ai le kanesa, ae e taua le malamalama i lamatiaga e ono tula'i mai pe a 'ai. O aano o manufasi ua fa'amamāina e ui i se faiga fa'asao lea e fa'aopoopo i ai nitrates po'o nitrites e fa'aleleia atili ai le tofo ma puipuia ai le tuputupu a'e o siama. Peita'i, i le taimi o le kuka po'o le fa'agae'eina, e mafai e nei vaila'au ona fausia ni nitrosamines, lea ua feso'ota'i ma le fa'ateleina o le lamatiaga o le kanesa. Ua fa'aalia e su'esu'ega o le 'ai soo o aano o manufasi ua fa'amamāina, e pei o le pekoni, sosisi, ma aano o manufasi deli, e ono fesoasoani i le atina'eina o nisi kanesa, aemaise lava le kanesa o le colorectal. Ina ia fa'aitiitia ai lamatiaga tau soifua maloloina, e fautuaina e fa'atapula'a le 'ai o aano o manufasi ua fa'amamāina ma filifili ni isi mea fou, e le'i fa'agasoloina pe a mafai. E le gata i lea, o le fa'aopoopoina o se taumafa paleni e tele ai fuala'au 'aina, fuala'au faisua, ma puna'oa porotini manifinifi e mafai ona fa'aitiitia atili ai le lamatiaga o le kanesa ma fa'aleleia atili ai le soifua maloloina lautele ma le manuia.

E ono fa'aitiitia e mea'ai e fa'avae i la'au le lamatiaga

O loʻo faʻatupulaʻia suʻesuʻega o loʻo faʻaalia ai o le faʻaaogaina o meaʻai e faʻavae i laʻau e ono faʻaitiitia ai le lamatiaga o nisi kanesa, e pei o le kanesa o le kolone. O meaʻai e faʻavae i laʻau e masani ona tele i fualaau ʻaina, fualaau faisua, saito atoa, pi, ma nati, aʻo faʻaitiitia pe aveese oloa mai manu. O nei filifiliga o meaʻai e ofoina atu le tele o faʻamanuiaga tau soifua maloloina, e aofia ai le tele o le taumafaina o fiber, vitamini, minerale, ma antioxidants, ia ua faʻaalia e iai ni aafiaga puipuia mai le atinaʻeina o le kanesa. E le gata i lea, o meaʻai e faʻavae i laʻau e masani ona maualalo i gaʻo faʻatumu ma le cholesterol, ia e masani ona maua i oloa e faʻavae i manu ma ua fesoʻotaʻi ma le faʻateleina o le lamatiaga o le tele o kanesa. I le faʻaopoopoina o meaʻai e faʻavae i laʻau i lau meaʻai, e mafai ona e faʻaitiitia ai lou lamatiaga o le atiaʻeina o nisi kanesa ma faʻaleleia atili ai lou soifua maloloina lautele.

Le So'oga i le va o le taumafaina o aano o manufasi ma nisi o Kanesa (fa'ata'ita'iga, Kanesa Kolo) Tesema 2025
TAUA'AI FA'AVAE I LA'AU MA LE SOIFUA MALOLOINA

E aoga le fa'aitiitia o le 'ai o aano o manufasi

O suʻesuʻega e lagolagoina pea le manatu o le faʻaitiitia o le taumafaina o aano o manu e mafai ona aoga mo le soifua maloloina lautele. I le avea ai o se vaega o se taumafa paleni, o le faʻaitiitia o le taumafaina o aano o manu e mafai ona oʻo atu ai i le faʻaitiitia o le taumafaina o gaʻo faʻatumu ma le cholesterol, o ia mea uma e lua ua fesoʻotaʻi ma le faʻateleina o le lamatiaga o nisi kanesa. I le filifilia o isi mea e faʻavae i laʻau, e mafai lava e tagata ona maua meaʻai taua e pei o le porotini, uʻamea, ma le zinc, aʻo manuia foʻi mai le fiber faʻaopoopo, vitamini, ma minerale o loʻo maua i meaʻai faʻavae i laʻau. E le gata i lea, o le faʻaitiitia o le taumafaina o aano o manu e mafai ona i ai se aafiaga lelei i le siosiomaga e ala i le faʻaitiitia o kasa faʻavevela ma le faʻasaoina o punaoa faanatura. O le faia o le filifiliga e faʻaitiitia le taumafaina o aano o manu e le gata ina aoga mo le soifua maloloina o le tagata lava ia ae e fesoasoani foʻi i se lumanaʻi e sili atu ona gafataulimaina ma faʻalelei i le siosiomaga.

O le fa'atapula'aina o le taumafaina e mafai ona fa'aitiitia ai lamatiaga

O le fa'atapula'aina o le 'aiina o nisi o mea'ai, e pei o aano o manu ua uma ona fa'agasolo ma aano o manu mumu, ua fa'aalia ai e fa'aitiitia ai le lamatiaga o le maua i nisi o kanesa, e aofia ai le kanesa o le ga'au. E tele su'esu'ega ua fa'ailoa mai ai se fesoota'iga malosi i le va o le tele o le 'ai o aano o manu ma le fa'ateleina o le ono maua i nei kanesa. O le fa'aitiitia o le 'aiina o nei aano o manu, aemaise lava pe a tu'ufa'atasia ma se taumafataga e tele ai fuala'au 'aina, fuala'au faisua, saito atoa, ma porotini manifinifi, e mafai ona fa'aitiitia tele ai le lamatiaga o le maua i nei ituaiga o kanesa. I le faia o filifiliga fa'aeteete e uiga i a tatou mea'ai ma le fa'aopoopoina o le tele o filifiliga lelei i a tatou taumafataga, e mafai ai ona tatou faia ni la'asaga fa'atino e fa'aitiitia ai lo tatou lamatiaga i le kanesa ma fa'alauiloa ai le soifua maloloina lautele ma le manuia.

E mafai e le iloa ona taitai atu ai i le puipuiga

O le faʻateleina o le malamalama e uiga i le sootaga e ono iai i le va o le 'aina o aano o manu ma nisi o kanesa e taua tele i le puipuia o nei faʻamaʻi. I le aʻoaʻoina o tagata taʻitoʻatasi e uiga i lamatiaga e fesoʻotaʻi ma le 'aina o aano o manu ua uma ona gaosia ma aano o manu mumu, e mafai ona tatou faʻamalosia i latou e faia ni filifiliga taumafa faʻapitoa e ono fesoasoani e faʻaitiitia ai lo latou ono maua i le kanesa, aemaise lava le kanesa o le gaʻau. O le faʻaaofiaina o faʻasalalauga faʻaleaʻoaʻoga, tuʻuina atu o faʻamatalaga e mafai ona maua, ma le faʻalauiloaina o masaniga taumafa maloloina e mafai ona fesoasoani uma i le faʻalauiloaina ma iu ai ina fesoasoani i tagata taʻitoʻatasi e faia ni filifiliga maloloina pe a oʻo mai i a latou taumafataga. I le malamalama i lamatiaga e ono iai ma le faia o laasaga faʻatino e sui ai a latou masaniga taumafa, e mafai e tagata taʻitoʻatasi ona faia se sao taua i le puipuia o le amataga o nisi o kanesa ma le faʻalauiloaina o le soifua manuia lautele.

Mafaufau i isi auala e sui ai aano o manufasi mumu

O le suʻesuʻeina o isi mea e sui ai aano o manufasi mumu e mafai ona avea ma se laasaga aoga e faʻaitiitia ai lamatiaga e ono fesoʻotaʻi ma le 'aina o aano o manufasi ma nisi kanesa. O le faʻaaofiaina o punaoa o porotini e faʻavae i laʻau, e pei o pi, tofu, tempeh, ma seitan, i lau taumafataga e mafai ona maua ai meaʻai taua aʻo faʻaitiitia ai le taumafaina o gaʻo faʻatumuina ma cholesterol o loʻo maua i aano o manufasi mumu. E le gata i lea, o le faʻaaofiaina o iʻa i au taumafataga, aemaise lava iʻa gaʻo e tele ai omega-3 fatty acids e pei o le samani ma le sardines, e mafai ona ofoina atu ai se filifiliga porotini e sili atu le maloloina. O le faʻaaofiaina o le tele o punaoa o porotini i lau taumafataga e le gata ina faʻateleina ai au meaʻai ae faʻalauiloa ai foʻi se auala e sili atu ona paleni ma paleni i le 'ai.

I le faaiuga, o le sootaga i le va o le taumafaina o aano o manu ma nisi o kanesa, e pei o le kanesa o le gaau, o se mataupu e manaomia ai nisi suesuega ma mafaufauga. E ui ina ua faaalia e suesuega se fesootaiga i le va o ia mea e lua, ae e taua foi le mafaufau i isi mea e pei o le taumafa lautele, le olaga, ma le tulaga o le tupuaga. E taua tele mo tagata taitoatasi ona faia ni filifiliga poto e uiga i a latou masaniga taumafa ma feutagai ma tagata tomai faapitoa i le soifua maloloina mo ni fautuaga patino. Faatasi ai ma suesuega ma aoaoga faifai pea, e mafai ona tatou galulue agai i le faaitiitia o le lamatiaga o le kanesa ma le faalauiloaina o le soifua maloloina lautele ma le manuia.

Fesili masani

O a ituaiga patino o kanesa ua fesootaʻi ma le tele o le 'ai o aano o manu?

O le tele o le 'ai o aano o manu ua feso'ota'i ma le fa'ateleina o le lamatiaga o le maua i le kanesa o le colorectal, kanesa o le pancreas, ma le kanesa o le prostate. Ua fa'aalia e su'esu'ega o tagata e 'ai tele i aano o manu mumu ma aano o manu ua uma ona fa'agasolo e sili atu ona maua i nei ituaiga kanesa pe a fa'atusatusa i latou e itiiti le 'ai o aano o manu. E taua le paleni o le 'ai o aano o manu ma se taumafataga eseese e tele ai fuala'au 'aina, fuala'au faisua, ma saito atoa e fa'aitiitia ai le lamatiaga o le kanesa ma fa'atumauina ai le soifua maloloina lautele.

E fa'apefea ona fa'ateleina e le 'aiina o aano o manufasi ua uma ona fa'agasolo, e pei o le pekoni ma hot dog, le lamatiaga o le maua i nisi o kanesa?

O le 'aiina o aano o manufasi ua uma ona gaosia e pei o le pekoni ma hot dog e mafai ona fa'ateleina ai le lamatiaga o le kanesa ona o le iai o vaila'au e pei o nitrates ma nitrites e fa'aaogaina mo le fa'asaoina, fa'apea fo'i ma le fausiaina o vaila'au e mafua ai le kanesa e pei o heterocyclic amines ma polycyclic aromatic hydrocarbons i le taimi o le gaosiga. O nei vaila'au e mafai ona fa'aleagaina ai le DNA, fa'ateleina ai le mumū, ma o'o atu ai i le atina'eina o sela kanesa i le tino, aemaise lava i le kolone, manava, ma isi totoga. E le gata i lea, o le tele o le masima ma le ga'o i aano o manufasi ua uma ona gaosia e mafai fo'i ona fesoasoani i le atina'eina o le kanesa i auala eseese. I le aotelega, o le 'ai soo o aano o manufasi ua uma ona gaosia e feso'ota'i ma le fa'ateleina o le lamatiaga o nisi kanesa.

O i ai ni suʻesuʻega ua faʻaalia ai se fesootaʻiga i le va o le 'aina o aano o manufasi mumu ma le faʻateleina o le lamatiaga o le kanesa o le kolone?

Ioe, e tele suʻesuʻega ua maua ai se fesootaʻiga i le va o le tele o le taumafaina o aano o manu mumu ma aano o manu ua uma ona gaosia ma le faateleina o le lamatiaga o le maua i le kanesa o le kolone. Ua faʻavasegaina e le Faʻalapotopotoga o le Soifua Maloloina o le Lalolagi aano o manu ua uma ona gaosia o ni mea e mafua ai le kanesa i tagata ma aano o manu mumu o ni mea e ono mafua ai le kanesa, e faʻavae i luga o faʻamaoniga e fesoʻotaʻi ai lo latou taumafaina i le maualuga o le fua faatatau o le kanesa o le kolone. O nei faʻamaumauga e faʻamamafaina ai le taua o le faʻaitiitia o le taumafaina o aano o manu mumu e faʻaitiitia ai le lamatiaga o le kanesa o le kolone.

O a ni auala e ono mafai ai e le 'aina o aano o manu ona fesoasoani i le atina'eina o le kanesa?

O le taumafaina o aano o manufasi e ono fesoasoani i le atinaʻeina o le kanesa e ala i auala e pei o le fausiaina o mea e mafua ai le kanesa i le taimi o le kuka, le iai o le heme iron ma gaʻo faʻatumuina e faʻalauiloa ai le atuatuvale o le oxidative ma le mumū, ma le ono afaina ai e hormones ma antibiotics e faʻalavelaveina ai le faagasologa o sela. E le gata i lea, o aano o manufasi ua uma ona gaosia e masani ona iai nitrites ma nitrates e mafai ona fausia ai nitrosamines, o mea e iloa o loʻo mafua ai le kanesa. O le tele o le taumafaina o aano o manufasi mumu ma aano o manufasi ua uma ona gaosia e fesoʻotaʻi foʻi ma le faʻateleina o le lamatiaga o kanesa o le colorectal, pancreatic, ma le prostate ona o lo latou aʻafiaga i microbiota o le manava ma auala mumū.

E i ai ni taʻiala poʻo ni fautuaga e uiga i le taumafaina o aano o manu e faʻaitiitia ai le lamatiaga o nisi kanesa?

Ioe, e tele suʻesuʻega ua fautua mai ai o le faʻaitiitia o le 'aina o aano o manu mumu ma aano o manu ua uma ona gaosia e mafai ona faʻaitiitia ai le lamatiaga o nisi ituaiga o kanesa, e pei o le kanesa o le colorectal. Ua fautuaina e le American Cancer Society le faʻatapulaʻaina o le 'aina o aano o manu mumu ma aano o manu ua uma ona gaosia ma filifili le tele o porotini e maua mai i laʻau, e pei o pi, lentil, ma tofu. O le 'aina o se taumafataga paleni e tele ai fualaʻau ʻaina, fualaau faisua, saito atoa, ma porotini manifinifi e mafai ona fesoasoani e faʻaitiitia ai le lamatiaga o le kanesa ma faʻaleleia atili ai le soifua maloloina lautele.

3.7/5 - (18 palota)

Ta'ito'ala i le Amataina o se Olaga Fa'avae i Mea'ai Totonu

n

Aisea e Filifili ai se Ola Fa'avae i La'au?

Su'esu'e mafua'aga malolosi i tua atu o le alu i le fa'avae o la'au—mai le soifua maloloina sili atu i le lalolagi alofa. Iloilo pe fa'apefea ona moni le taua o au filifiliga o mea'ai.

Mo Manuia Manu

Filifili le alofa

Mo le Paneta

Ola lanumeamata

Fa'aleagaga

Soifua Maloloina i lou ipu

Fa'atino

O suiga moni e amata i filifiliga faigofie i aso uma. E ala i le faia o se gaio i le aso nei, e mafai ona e puipuia manu, faʻasao le paneta, ma faʻaosofia se lumanaʻi sili atu ma le filemu.

Aisea e Alu ai i le Va'ai La'au?

Su'esu'e mafua'aga malolosi i tua o le alu i le va'aiga o la'au, ma iloa pe fa'apefea ona filifilia mea'ai e moni le taua.

Fa'afitauli

n

n

Filifili la'au, puipui le lalolagi, ma talia se lumanai sili atu, soifua maloloina, ma gafataulimaina.

Faitau FAQs

kikikikikikikikikikik