Ubuzima bw'Abaturage

Icyiciro cy’ubuzima rusange gitanga ubushakashatsi bwimbitse ku masangano akomeye hagati y’ubuzima bwa muntu, imibereho y’inyamaswa, ndetse no kubungabunga ibidukikije. Irerekana uburyo gahunda y’inganda z’ubuhinzi bw’inyamanswa zigira uruhare runini mu ngaruka z’ubuzima ku isi, harimo kuvuka no kwanduza indwara zonotike nka ibicurane by’ibiguruka, ibicurane by’ingurube, na COVID-19. Ibi byorezo bishimangira intege nke ziterwa no guhura cyane, hagati y’abantu n’inyamaswa mu buhinzi bw’uruganda, aho usanga abantu benshi, isuku nke, hamwe n’imihangayiko bigabanya imbaraga z’ubudahangarwa bw’inyamaswa kandi bigatera ahantu ho kororera indwara.
Usibye indwara zandura, iki gice cyibanze ku ruhare rugoye rwo guhinga uruganda ndetse n’imirire y’imirire mu bibazo by’ubuzima budakira ku isi. Irasuzuma uburyo kunywa cyane ibikomoka ku nyamaswa bifitanye isano n'indwara z'umutima, umubyibuho ukabije, diyabete, n'ubwoko bumwe na bumwe bwa kanseri, bityo bigashyira ingufu nyinshi muri gahunda z'ubuvuzi ku isi. Byongeye kandi, gukoresha antibiyotike mu bworozi bw’amatungo byihutisha kurwanya antibiyotike, bikangisha ko imiti myinshi igezweho itagira ingaruka kandi bikagira ikibazo gikomeye cy’ubuzima rusange.
Iki cyiciro kandi giharanira ko habaho uburyo rusange bwo gukumira ubuzima rusange, bumwe bwemeza isano iri hagati y’imibereho myiza y’abantu, ubuzima bw’inyamaswa, n’uburinganire bw’ibidukikije. Itera imbere kwemeza imikorere irambye y’ubuhinzi, kunoza gahunda y’ibiribwa, no guhindura imirire yerekeza ku mirire ishingiye ku bimera nk’ingamba zingenzi zo kugabanya ingaruka z’ubuzima, kongera umutekano mu biribwa, no kugabanya iyangirika ry’ibidukikije. Ubwanyuma, irahamagarira abafata ibyemezo, inzobere mu buzima, ndetse na sosiyete muri rusange kwinjiza imibereho y’inyamaswa n’ibitekerezo by’ibidukikije mu rwego rw’ubuzima rusange kugira ngo habeho imiryango itishoboye ndetse n’umubumbe mwiza.

Kushakisha ihusano hagati y'Ubukungu bw'Inyamanswa n'Amanda y'Icyorezo

Mu myaka yashize, ku isi hagaragaye ubwiyongere bw'indwara zoonotique, hamwe n'indwara nka Ebola, SARS, ndetse na vuba aha, COVID-19, itera impungenge zikomeye ku buzima ku isi. Izi ndwara zikomoka ku nyamaswa, zifite ubushobozi bwo gukwirakwira vuba kandi zikagira ingaruka mbi ku bantu. Mu gihe inkomoko nyayo y’izi ndwara ikomeje kwigwa no kugibwaho impaka, hari ibimenyetso bigenda byerekana isano iri hagati y’ubuhinzi bw’amatungo. Ubworozi bw'amatungo, bukubiyemo ubworozi bw'amatungo ku biribwa, bwabaye igice cy'ingenzi mu musaruro w’ibiribwa ku isi, butanga isoko ryinjiza abantu babarirwa muri za miriyoni kandi bagaburira miliyari. Nyamara, kongera ingufu no kwagura inganda byateje kwibaza ku ruhare rwayo mu kuvuka no gukwirakwiza indwara zonotike. Muri iki kiganiro, tuzasuzuma isano iri hagati y’ubworozi n’indwara zoonotike, dusuzume ibintu bishobora kugira uruhare mu kuvuka no kuganira…

Gutangaza imirire myiza: Urugero rw'Imirire y'Iby'Imboga

Hamwe no kurushaho kumenya ingaruka mbi ziterwa na buri munsi ku bidukikije no ku mibereho y’inyamaswa, gukoresha imyitwarire myiza byabaye ingingo nyamukuru muri iki gihe. Mugihe duhuye n'ingaruka z'ibikorwa byacu, ni ngombwa kongera gusuzuma amahitamo y'ibiryo ndetse n'ingaruka zabyo. Mu myaka yashize, guteza imbere indyo ishingiye ku bimera byongerewe imbaraga mu rwego rwo kugabanya ibirenge byacu bya karubone no guteza imbere imyitwarire y’inyamaswa. Iyi ngingo izasesengura impamvu zinyuranye zituma kwimukira mu biryo bishingiye ku bimera bishobora kugira uruhare mu mibereho irambye kandi y’imyitwarire. Tuzasesengura inyungu z’ibidukikije zo kugabanya inyama n’amata y’amata, hamwe n’imyitwarire ishingiye ku nganda z’ubuhinzi bw’amatungo. Byongeye kandi, tuzasuzuma uburyo bugenda bwiyongera bwibindi bishingiye ku bimera n'ingaruka bigira ku buzima bwacu ndetse n'imibereho rusange y'isi. Na…

Amashyaka y'Imboga mu Kurwanya Uburemere: Kugera ku Kurwanya Uburemere burambye

Mwisi yisi yo gucunga ibiro, habaho guhora hinjira indyo nshya, inyongera, hamwe nuburyo bwo gukora siporo byizeza kugabanuka vuba kandi bitaruhije. Nyamara, bumwe murubwo buryo ntabwo burambye kandi burashobora kugira ingaruka mbi kubuzima bwacu muri rusange no kumererwa neza. Mugihe societe igenda irushaho kwita kubuzima no kubungabunga ibidukikije, icyifuzo cyo gukemura ibibazo bisanzwe kandi kirambye cyiyongereye. Ibi byatumye abantu bongera gushimishwa nimirire ishingiye ku bimera byo gucunga ibiro. Indyo zishingiye ku bimera byagaragaye ko zidashyigikira kugabanya ibiro gusa ahubwo binatanga inyungu zitandukanye ku buzima, nko kugabanya ibyago by’indwara zidakira no guteza imbere ubuzima bwiza muri rusange. Muri iki kiganiro, tuzasesengura imbaraga zikomeye zibyo kurya bishingiye ku bimera no gucunga ibiro, tuganira kuri siyanse iri inyuma kandi tunatanga inama zifatika zuburyo bwo kwinjiza aya mahitamo yimirire mubuzima bwawe kugirango utsinde igihe kirekire. Hamwe no kwibanda kuri…

Ingaruka z'Ibyago ku Mutwe n'Ibindi z'Ibyo Kurya Inyama n'Ibiribwa by'Inka

Nka societe, tumaze igihe kinini dusabwa kurya indyo yuzuye kandi itandukanye kugirango dukomeze ubuzima bwiza muri rusange. Nyamara, ubushakashatsi buherutse gukorwa bwerekanye ingaruka zishobora gutera ku buzima zijyanye no kurya ibicuruzwa bimwe na bimwe bishingiye ku nyamaswa, nk'inyama n'amata. Mugihe ibyo biribwa byabaye intungamubiri mumirire myinshi numuco, ni ngombwa kumva ingaruka mbi zishobora kugira kumubiri. Kuva ibyago byinshi byindwara z'umutima kugeza bishobora guhura na hormone na bagiteri byangiza, kurya inyama n'ibikomoka ku mata byagize ingaruka ku buzima butandukanye. Muri iki kiganiro, tuzareba ingaruka zishobora guteza ubuzima ubuzima zijyanye no kurya inyama n’amata, ndetse tunashakisha ubundi buryo bwo kurya bushobora kugirira akamaro ubuzima bwacu ndetse n’ubuzima bw’isi. Hamwe nijwi ryumwuga, tuzasuzuma ibimenyetso kandi dutange ubushishozi…

Gutuza Inkubi y'umuyaga: Uburyo ibikomoka ku bimera bishobora kuyobora ibimenyetso bya Autoimmune

Indwara za Autoimmune ni itsinda ry’imivurungano ibaho iyo sisitemu y’umubiri y’umubiri yibeshye yibasira ingirabuzimafatizo zayo nziza, igatera umuriro kandi ikangiza ingingo n’inyama zitandukanye. Izi miterere zirashobora kuganisha ku bimenyetso byinshi, kuva kumererwa neza kugeza kububabare n'ubumuga. Mugihe nta muti uzwi windwara ziterwa na autoimmune, hariho uburyo bwo gucunga no kugabanya ibimenyetso byazo. Uburyo bumwe bwitabiriwe cyane mumyaka yashize ni indyo yuzuye ibikomoka ku bimera. Mu gukuraho ibikomoka ku nyamaswa byose mu mirire yabo, ibikomoka ku bimera bikoresha ibiryo bitandukanye bishingiye ku bimera bikungahaye ku ntungamubiri za ngombwa na antioxydants, bishobora gufasha kugabanya uburibwe no gushyigikira ubudahangarwa bw'umubiri. Muri iki kiganiro, tuzasuzuma isano iri hagati yindwara ziterwa na autoimmune nimirire yibikomoka ku bimera, tunatanga ubumenyi bwingirakamaro muburyo bwo kubaho ubuzima bwibikomoka ku bimera bishobora gufasha gutuza umuyaga wibimenyetso bifitanye isano nibi bihe. …

Amabunga y'Inyamaswa: Ahantu hahingwa n'Indwara n'Igikorwa cyo Gusenya Isi

Muraho, abakunzi b'inyamaswa n'inshuti zita ku bidukikije! Uyu munsi, tugiye kwibira mu ngingo ishobora kuba idashimishije kuganira, ariko imwe ifite akamaro gakomeye: imirima yinganda. Ibi bikorwa bikomeye ntabwo ari ugukora ibiryo ku rugero runini - bigira uruhare runini mu gukwirakwiza indwara no kwangiza ibidukikije. Reka dusuzume uruhande rwijimye rwo guhinga uruganda n'impamvu ari ngombwa gukemura ibyo bibazo. Kwanduza indwara mu mirima y'uruganda Kimwe mu bintu bihangayikishije imirima y'uruganda ni uburyo bishobora guhinduka ahantu ho kororera indwara. Shushanya ibi: inyamaswa zipakiye hamwe ahantu hafunzwe, byoroshye byoroshye indwara gukwirakwira nkumuriro. Kuba hafi no mubihe bitesha umutwe bigabanya intege nke z'umubiri wabo, bigatuma barwara indwara. Ibi na byo, byongera ibyago byo kwandura indwara mu nyamaswa ziri mu murima. Ni iki ndetse…

Uburyo Indyo Yibimera ishobora kuzamura urwego rwingufu no kurwanya umunaniro

Muri iki gihe cyihuta cyane muri iki gihe, abantu benshi barwana ningufu nke hamwe numunaniro uhoraho. Kuva kumasaha maremare yakazi kugeza kuri gahunda zakazi, birashobora kugorana kubona umwanya n'imbaraga zo gushyira imbere ubuzima bwacu. Mugihe nta buryo bwihuse bwo gukemura umunaniro, gufata ibiryo bikomoka ku bimera byagaragaye ko bizamura urwego rwingufu no kurwanya umunaniro. Indyo y'ibikomoka ku bimera yibanda ku biribwa bishingiye ku bimera, ikuraho ibikomoka ku nyamaswa zose nk'inyama, amata, n'amagi. Ihitamo ryimirire ryitabiriwe cyane mumyaka yashize, kandi kubwimpamvu. Ntabwo iteza imbere imibereho myiza kandi irambye gusa, ahubwo ifite ninyungu nyinshi zubuzima, harimo kongera ingufu no kuzamura imibereho myiza muri rusange. Muri iki kiganiro, tuzasuzuma uburyo indyo y’ibikomoka ku bimera ishobora kugira ingaruka nziza ku rwego rw’ingufu no kurwanya umunaniro. Mugusobanukirwa siyanse iri inyuma yo guhitamo imirire n'ingaruka zayo kumubiri, dushobora gufata…

Zoonose n'Ubuhinzi bw'Uruganda: Umubano udashoboka w'umuntu n'inyamaswa n'ingaruka zacyo ku isi

Imikorere igezweho yo guhinga uruganda, izwi kandi cyane cyane mu bworozi bw’amatungo, yashyizeho umubano urambye hagati y’abantu n’inyamaswa zifite ingaruka zikomeye, atari ku mibereho y’inyamaswa gusa ahubwo no ku buzima rusange bw’abaturage, ibidukikije, n’ubutabera. Imwe mu ngaruka zikomeye z’ubuzima zikomoka ku buhinzi bw’uruganda ni ukugaragara no gukwirakwiza indwara zonotike, bakunze kwita zoonose. Izi ndwara zandura hagati y’inyamaswa n’abantu, zagiye ziyongera ku isi yose bitewe n’ubucucike bw’abantu benshi, butagira isuku, ndetse n’imihangayiko iboneka mu mirima y’uruganda. Zoonose ni iki? Zoonose ni indwara zishobora kwanduza inyamaswa abantu. Zishobora guterwa na bagiteri, virusi, parasite, na fungi, kandi ziva ku ndwara zoroheje kugeza ku bihe bikomeye, byangiza ubuzima. Zimwe mu ndwara zizwi cyane zoonotic zirimo ibicurane by'ibiguruka (ibicurane by'inyoni), ibicurane by'ingurube, igituntu, ibisazi, na SARS (Syndrome de Severe Acute Respiratory Syndrome). Icyorezo cya COVID-19,…

Nigute inyama 'zikuze-laboratoire' zishobora gufasha isi nubuzima bwacu

Mu myaka yashize, igitekerezo cy’ubuhinzi bw’akagari, kizwi kandi ku nyama zatewe na laboratoire, cyitabiriwe cyane nkigisubizo cy’ibibazo by’ibiribwa byugarije isi. Ubu buryo bushya burimo gukura inyama zinyamanswa muri laboratoire, bivanaho gukenera ubworozi gakondo. Nubwo inyungu z’ibidukikije n’imyitwarire y’ubuhinzi bw’utugari zemewe cyane, habaye ubushakashatsi buke ku ngaruka zishobora guterwa no kurya inyama zikuze muri laboratoire. Nkuko iryo koranabuhanga rikomeje gutera imbere no kugira imbaraga mu bucuruzi, ni ngombwa gusuzuma no gusobanukirwa ingaruka zishobora guteza ubuzima ku bantu no ku nyamaswa. Muri iki kiganiro, tuzareba uko ubuhinzi bwifashe muri iki gihe tunaganira ku ngaruka zishobora kugira ku buzima zishobora kugira ku baguzi no kuri gahunda nini y'ibiribwa. Mugihe icyifuzo cyo kongera umusaruro urambye kandi wimyitwarire myiza, ni ngombwa gusuzuma neza ibice byose byubuhinzi bwi selire kugirango…

Umwicanyi ucecetse: Umwanda uhumanya nubuhinzi bwuruganda nibibazo byubuzima

Ubworozi bw'uruganda, uburyo bwateye imbere mu korora amatungo kugira ngo butange umusaruro, bwabaye imbarutso yo gutanga ibiribwa ku isi. Nyamara, munsi yuru ruganda rukora neza kandi rwunguka hari ikiguzi cyihishe kandi cyica: guhumanya ikirere. Imyuka iva mu mirima y’uruganda, harimo amoniya, metani, ibintu byangiza, hamwe n’indi myuka yangiza, bitera ingaruka zikomeye ku buzima ku baturage ndetse n’abaturage benshi. Ubu buryo bwo kwangiza ibidukikije akenshi ntibumenyekana, ariko ingaruka zubuzima ziragera kure, biganisha ku ndwara zubuhumekero, ibibazo byumutima nimiyoboro, nibindi bibazo byubuzima budakira. Igipimo cy’umwanda uhumanya n’imirima y’uruganda rw’uruganda rufite uruhare runini mu guhumanya ikirere. Ibi bikoresho bibamo inyamaswa ibihumbi n’ibihumbi zifungiwe, aho imyanda iba yegeranye ku bwinshi. Mugihe inyamaswa zisohora imyanda, imiti na gaze bisohoka mu kirere byinjizwa n’inyamaswa ndetse n’ibidukikije. Ubwinshi bwa…

Ni Kuki Wifuza Ibiryo Byiza?

Shubuka ibisobanuro byinshi inyuma yo gukoresha imirire ituruka ku izindi mirire, kandi ubone ukuntu ibyo kurya byawe bigira uruhare.

Nigute Kwifuza Gukoresha Imirire Ituruka Ku Zindi Mirire?

Shingura amashanyarugari yoroshye, amakuru y'ubuhanga, n'amashakiro afasha kugira ngo utangire umurimo w'imirire ituruka ku izindi mirire ufite ubudahwe no kwiyumvamo.

Kwirwanaho mu Gikorwa

Hitamo ibiribwa, korogera isi, wiyegereze ubuzima bwiza kandi burambye.

Soma Ibisubizo

Shaka ibisubizo ku ibibazo bikunda kubazwa.