Icyiciro cy’ubuzima rusange gitanga ubushakashatsi bwimbitse ku masangano akomeye hagati y’ubuzima bwa muntu, imibereho y’inyamaswa, ndetse no kubungabunga ibidukikije. Irerekana uburyo gahunda y’inganda z’ubuhinzi bw’inyamanswa zigira uruhare runini mu ngaruka z’ubuzima ku isi, harimo kuvuka no kwanduza indwara zonotike nka ibicurane by’ibiguruka, ibicurane by’ingurube, na COVID-19. Ibi byorezo bishimangira intege nke ziterwa no guhura cyane, hagati y’abantu n’inyamaswa mu buhinzi bw’uruganda, aho usanga abantu benshi, isuku nke, hamwe n’imihangayiko bigabanya imbaraga z’ubudahangarwa bw’inyamaswa kandi bigatera ahantu ho kororera indwara.
Usibye indwara zandura, iki gice cyibanze ku ruhare rugoye rwo guhinga uruganda ndetse n’imirire y’imirire mu bibazo by’ubuzima budakira ku isi. Irasuzuma uburyo kunywa cyane ibikomoka ku nyamaswa bifitanye isano n'indwara z'umutima, umubyibuho ukabije, diyabete, n'ubwoko bumwe na bumwe bwa kanseri, bityo bigashyira ingufu nyinshi muri gahunda z'ubuvuzi ku isi. Byongeye kandi, gukoresha antibiyotike mu bworozi bw’amatungo byihutisha kurwanya antibiyotike, bikangisha ko imiti myinshi igezweho itagira ingaruka kandi bikagira ikibazo gikomeye cy’ubuzima rusange.
Iki cyiciro kandi giharanira ko habaho uburyo rusange bwo gukumira ubuzima rusange, bumwe bwemeza isano iri hagati y’imibereho myiza y’abantu, ubuzima bw’inyamaswa, n’uburinganire bw’ibidukikije. Itera imbere kwemeza imikorere irambye y’ubuhinzi, kunoza gahunda y’ibiribwa, no guhindura imirire yerekeza ku mirire ishingiye ku bimera nk’ingamba zingenzi zo kugabanya ingaruka z’ubuzima, kongera umutekano mu biribwa, no kugabanya iyangirika ry’ibidukikije. Ubwanyuma, irahamagarira abafata ibyemezo, inzobere mu buzima, ndetse na sosiyete muri rusange kwinjiza imibereho y’inyamaswa n’ibitekerezo by’ibidukikije mu rwego rw’ubuzima rusange kugira ngo habeho imiryango itishoboye ndetse n’umubumbe mwiza.
Mu myaka yashize, ku isi hagaragaye ubwiyongere bw'indwara zoonotique, hamwe n'indwara nka Ebola, SARS, ndetse na vuba aha, COVID-19, itera impungenge zikomeye ku buzima ku isi. Izi ndwara zikomoka ku nyamaswa, zifite ubushobozi bwo gukwirakwira vuba kandi zikagira ingaruka mbi ku bantu. Mu gihe inkomoko nyayo y’izi ndwara ikomeje kwigwa no kugibwaho impaka, hari ibimenyetso bigenda byerekana isano iri hagati y’ubuhinzi bw’amatungo. Ubworozi bw'amatungo, bukubiyemo ubworozi bw'amatungo ku biribwa, bwabaye igice cy'ingenzi mu musaruro w’ibiribwa ku isi, butanga isoko ryinjiza abantu babarirwa muri za miriyoni kandi bagaburira miliyari. Nyamara, kongera ingufu no kwagura inganda byateje kwibaza ku ruhare rwayo mu kuvuka no gukwirakwiza indwara zonotike. Muri iki kiganiro, tuzasuzuma isano iri hagati y’ubworozi n’indwara zoonotike, dusuzume ibintu bishobora kugira uruhare mu kuvuka no kuganira…










