Icyiciro cy’ubuzima rusange gitanga ubushakashatsi bwimbitse ku masangano akomeye hagati y’ubuzima bwa muntu, imibereho y’inyamaswa, ndetse no kubungabunga ibidukikije. Irerekana uburyo gahunda y’inganda z’ubuhinzi bw’inyamanswa zigira uruhare runini mu ngaruka z’ubuzima ku isi, harimo kuvuka no kwanduza indwara zonotike nka ibicurane by’ibiguruka, ibicurane by’ingurube, na COVID-19. Ibi byorezo bishimangira intege nke ziterwa no guhura cyane, hagati y’abantu n’inyamaswa mu buhinzi bw’uruganda, aho usanga abantu benshi, isuku nke, hamwe n’imihangayiko bigabanya imbaraga z’ubudahangarwa bw’inyamaswa kandi bigatera ahantu ho kororera indwara.
Usibye indwara zandura, iki gice cyibanze ku ruhare rugoye rwo guhinga uruganda ndetse n’imirire y’imirire mu bibazo by’ubuzima budakira ku isi. Irasuzuma uburyo kunywa cyane ibikomoka ku nyamaswa bifitanye isano n'indwara z'umutima, umubyibuho ukabije, diyabete, n'ubwoko bumwe na bumwe bwa kanseri, bityo bigashyira ingufu nyinshi muri gahunda z'ubuvuzi ku isi. Byongeye kandi, gukoresha antibiyotike mu bworozi bw’amatungo byihutisha kurwanya antibiyotike, bikangisha ko imiti myinshi igezweho itagira ingaruka kandi bikagira ikibazo gikomeye cy’ubuzima rusange.
Iki cyiciro kandi giharanira ko habaho uburyo rusange bwo gukumira ubuzima rusange, bumwe bwemeza isano iri hagati y’imibereho myiza y’abantu, ubuzima bw’inyamaswa, n’uburinganire bw’ibidukikije. Itera imbere kwemeza imikorere irambye y’ubuhinzi, kunoza gahunda y’ibiribwa, no guhindura imirire yerekeza ku mirire ishingiye ku bimera nk’ingamba zingenzi zo kugabanya ingaruka z’ubuzima, kongera umutekano mu biribwa, no kugabanya iyangirika ry’ibidukikije. Ubwanyuma, irahamagarira abafata ibyemezo, inzobere mu buzima, ndetse na sosiyete muri rusange kwinjiza imibereho y’inyamaswa n’ibitekerezo by’ibidukikije mu rwego rw’ubuzima rusange kugira ngo habeho imiryango itishoboye ndetse n’umubumbe mwiza.
Indyo ishingiye ku bimera ntabwo ari inzira gusa cyangwa guhitamo imyambarire, ni ngombwa kugirango abantu babeho. Hamwe no kurushaho kumenya ingaruka mbi z’ubuhinzi bw’inyamaswa ku bidukikije, ndetse n’igipimo giteye ubwoba cy’indwara zidakira, bimaze kugaragara ko ari ngombwa guhindura imirire ishingiye ku bimera. Muri iyi nyandiko, tuzasuzuma inyungu nyinshi ziterwa nimirire ishingiye ku bimera, isoko nziza ya poroteyine ishingiye ku bimera, uruhare rw’ibiribwa bishingiye ku bimera mu gukumira indwara, ingaruka z’ibidukikije ku mirire ishingiye ku bimera, tunatanga ubuyobozi ku kwimukira mu mibereho ishingiye ku bimera. Noneho, reka twinjire mu isi yimirire ishingiye ku bimera tumenye impamvu ari ngombwa kugirango tubeho. Inyungu Zibiryo Bishingiye ku bimera Indyo ishingiye ku bimera irashobora gutanga intungamubiri za ngombwa na vitamine zikenewe ku buzima muri rusange. Mu kurya ibiryo bitandukanye bishingiye ku bimera, abantu barashobora kwemeza ko babona ibintu byinshi…










