Iyobokamana n'ibikomoka ku bimera ni ibintu bibiri bisa nkaho bitandukaniye, nyamara bifite byinshi bihuriraho kuruta uko umuntu yabitekereza. Byombi bikubiyemo imyizerere n'imikorere ifata abantu cyane mubuzima bwabo bwa buri munsi. Mu gihe idini risanzwe ryibanda ku mwuka no kwizera, ibikomoka ku bimera byibanda ku myitwarire y’inyamaswa n’ibidukikije. Ariko, mumyaka yashize, habaye ihuriro ryiyongera hagati yibi bitekerezo byombi. Abanyamadini benshi barimo kubaho mu bimera, bavuga ko kwizera kwabo ari ikintu kibatera imbaraga. Muri icyo gihe, ibikomoka ku bimera na byo byamaganwe n’amadini amwe n'amwe kubera kunyuranya n’amategeko gakondo y’imirire n'imigenzo. Iri sano riri hagati y’amadini n’ibikomoka ku bimera ryakuruye impaka zitera gutekereza kandi akenshi zishyamirana. Muri iki kiganiro, tuzasuzuma umubano utoroshye hagati y’amadini n’ibikomoka ku bimera, dusuzume uburyo ubwo buryo bw’imyizerere yombi butandukana n’uburyo bugira uruhare mu myumvire y’abantu ku bijyanye n’imyitwarire, impuhwe, n’ubutabera. Iyo dusuzumye imyumvire itandukanye y’amadini ku bijyanye n’ibikomoka ku bimera n’impamvu zitera kuzamuka kw '“ibikomoka ku bimera bishingiye ku kwizera,” twizera ko bizatanga umucyo ukomeye hagati y’amadini no kurya impuhwe.

Kwizera no kwitwara neza
Imwe mu myizerere ikunze guhuza nuburyo bwo kurya bwimyitwarire ni ukwemera ibisonga ninshingano zo kwita ku isi n'ibiremwa byayo. Inyigisho nyinshi z’amadini zishimangira akamaro ko kugira impuhwe, ubugwaneza, no kubaha ibinyabuzima byose. Ibi birashobora kugera no kumahitamo abantu bahitamo mumirire yabo, hamwe numubare wabantu wiyongera kubihingwa bishingiye ku bimera cyangwa ibikomoka ku bimera nkuburyo bwo guhuza ingeso zabo zo kurya nindangagaciro zabo. Mugukoresha uburyo bwimpuhwe mugukoresha ibiryo, abantu ntibashyira imbere imibereho myiza yinyamaswa gusa ahubwo banagira uruhare mugutezimbere ibidukikije ndetse nubuzima bwiza. Kwizera gushobora kuba imbaraga zikomeye mu kwakira imyitwarire yo kurya nk'uburyo bwo kubaho ukurikije imyizerere ishingiye ku idini.
Inyigisho z’amadini ku burenganzira bw’inyamaswa
Mu migenzo itandukanye y'idini, hariho inyigisho n'amahame bikemura ikibazo cy'uburenganzira bw'inyamaswa. Izi nyigisho akenshi zishimangira agaciro k'ubuzima bwose kandi zunganira gufata neza inyamaswa. Kurugero, muri Budisime, ihame rya ahimsa, cyangwa kutangiza, ryerekeza ku nyamaswa, guteza imbere ubuzima bw’ibikomoka ku bimera cyangwa ibikomoka ku bimera nkuburyo bwo kugabanya ibibi no guteza impuhwe ibiremwa byose bifite imyumvire. Mu buryo nk'ubwo, amashami menshi y’Abahindu ashyigikira ibikomoka ku bimera, bavuga ko ibyo bikorwa ari amahame yo kudahohotera no kubaha isano iri hagati y’ubuzima bwose. Mu bukirisitu, igitekerezo cyo kuba igisonga gikubiyemo kwita no kubungabunga ibidukikije, bikubiyemo no gufata neza inyamaswa. Nubwo ibisobanuro bishobora gutandukana muri buri muco gakondo w’amadini, izi nyigisho zitanga urufatiro kubayoboke kugirango basuzume ingaruka zimyitwarire yo guhitamo imirire n'ingaruka bigira ku mibereho y’inyamaswa. Mu kwakira izi nyigisho, abantu barashobora kwihatira kubaho mu buryo buhuje n'ukwizera kwabo mu gihe bateza imbere impuhwe no kubaha inyamaswa.

Ibikomoka ku bimera nkinshingano zumuco
Biragaragara ko ihuriro ry’amadini n’ibikomoka ku bimera bizana igitekerezo cy’ibikomoka ku bimera nkinshingano mbwirizamuco. Mu nyigisho nyinshi z’amadini, hibandwa cyane ku mpuhwe, kwishyira mu mwanya w'abandi, no kuba igisonga ku binyabuzima byose. Ibikomoka ku bimera bihuza n’aya mahame mu guteza imbere ubuzima bugabanya ingaruka kandi bwubaha agaciro k’inyamaswa. Mu kwirinda kurya ibikomoka ku nyamaswa, abantu bagaragaza byimazeyo ubushake bwabo bwo kudahohotera no kurengera ubuzima bwose. Ibikomoka ku bimera nk'inshingano mbonezamubano birenze ibyo umuntu akunda no guhitamo imirire, asaba abantu gutekereza ku myitwarire iboneye y'ibikorwa byabo no guhuza imyitwarire yabo n'indangagaciro n'inyigisho z'ukwemera kwabo. Rero, kugira ubuzima bwibikomoka ku bimera bihinduka igikorwa gihindura impuhwe nuburyo bwo kubaho uhuje imyizerere y’idini.
Kubona ubwuzuzanye hagati y'imyizerere
Mu rwego rw'imyizerere n'imigenzo ishingiye ku idini, abantu akenshi usanga bagendera ku buringanire bworoshye bwo gukomera ku kwizera kwabo ndetse bakanahuza imyizerere yabo bwite. Kubona ubwuzuzanye hagati yiyi myizerere bisaba gushishoza no gushaka kugirana ibiganiro byeruye nabandi bashobora kuba bafite ibitekerezo bitandukanye. Binyuze muri ubu buryo bwo kwigaragaza no kungurana ibitekerezo mu buryo bwiyubashye abantu bashobora gucukumbura aho kwizera kwabo nibindi bice byubuzima bwabo, nko kurya impuhwe. Mu guharanira kumva ubumwe no kumvikana, abantu barashobora kuvumbura uburyo bwo guhuza inyigisho zabo z’amadini n’amahame y’impuhwe, kuramba, no gufata neza inyamaswa - amaherezo bakabona uburinganire bwuzuye butunganyiriza urugendo rwabo rwumwuka kandi bakanateza imbere isi yuzuye impuhwe kandi zirambye.
Impuhwe kubinyabuzima byose
Igitekerezo cyimpuhwe kubinyabuzima byose gifite akamaro gakomeye mugushakisha isano iri hagati yo kwizera no kurya impuhwe. Irenze imigenzo ishingiye ku idini kandi ikubiyemo ihame rusange ryo kwishyira mu mwanya w'abandi no kubaha ubuzima. Mu kwakira impuhwe ku binyabuzima byose, abantu bamenya agaciro n'icyubahiro bya buri kiremwa, batitaye ku bwoko bwabo. Iyi myitwarire irenze guhitamo imirire gusa kandi ishishikariza imitekerereze yagutse yo kurya neza, kuba igisonga cyibidukikije, no kwiyemeza kugabanya ingaruka mbi nububabare bitari ngombwa. Binyuze mu ndimi z’impuhwe, abantu barashobora gutsimbataza imyumvire yimbitse yo guhuza isi n’ibidukikije, bakubaha cyane ubuzima kandi bikabyara ingaruka nziza mu baturage babo ndetse no hanze yarwo.

Inyungu zo mu mwuka zo kurya ibikomoka ku bimera
Ibikomoka ku bimera, nk'ikigaragaza impuhwe no kubaha ibinyabuzima byose, bitanga inyungu zitandukanye zo mu mwuka zumvikana n'abantu bashaka isano ryimbitse n'ukwizera kwabo ndetse n'isi ibakikije. Ubwa mbere, gufata ubuzima bwibikomoka ku bimera bihuza nihame rya ahimsa, cyangwa kudahohotera, bikubiye mu nyigisho nyinshi z’idini. Muguhitamo kutitabira kwishora no kwangiza inyamaswa kubiryo, abantu bagira amahoro yo mumbere no guhuza indangagaciro zimpuhwe nurukundo kubiremwa byose. Ibikomoka ku bimera kandi biteza imbere gutekereza no kwifata, kuko bisaba ko abantu babigambiriye mu guhitamo ibyo kurya no guteza imbere kurushaho kumenya ingaruka z’ibikorwa byabo ku isi. Iyi nzira yo kwitekerezaho no gufata ibyemezo ubishaka irashobora kunoza urugendo rwumwuka kandi igatera kwimakaza imikoranire nisi yisi, amaherezo iganisha kumyumvire myinshi yo kunyurwa no kumererwa neza mubyumwuka. Byongeye kandi, mu kubaho uhuje n'indangagaciro zabo, abantu bashobora kumva bafite intego no gusohozwa, bazi ko ibikorwa byabo bigira uruhare mu isi yuzuye impuhwe kandi zirambye. Muri rusange, inyungu zo mu mwuka ziterwa n’ibikomoka ku bimera biha abantu amahirwe yo kwinjiza kwizera kwabo n’imyitwarire yabo mu mibereho yabo ya buri munsi, bigatuma habaho uburinganire bwuzuye hagati y’imyizerere yabo n’ibikorwa byo hanze.
Guteza imbere ubuzima bushingiye ku bimera
Ukurikije inyungu nini ubuzima bushingiye ku bimera butanga ubuzima bwabantu ndetse n’ibidukikije, guteza imbere guhitamo imirire byabaye igikorwa gikomeye. Muguharanira ubuzima bushingiye ku bimera, duharanira gushishikariza abantu kwakira imbuto nyinshi, imboga, ibinyampeke, n'ibinyamisogwe ibidukikije bitanga. Iyi mibereho iteza imbere ubuzima bwiza ushimangira ibiryo byuzuye intungamubiri kandi bikungahaye kuri fibre mugihe bigabanya ikoreshwa ryibicuruzwa bitunganijwe kandi bikomoka ku nyamaswa. Byongeye kandi, guteza imbere ubuzima bushingiye ku bimera bihuza n’agaciro ko kuramba no kubungabunga ibidukikije, kuko bigabanya ibyuka bihumanya ikirere, bikabungabunga umutungo w’amazi, kandi bikagabanya amashyamba ajyanye n’ubuhinzi bw’amatungo. Mugaragaza ibyiza byubuzima, imyitwarire, nibidukikije byimirire ishingiye ku bimera, tugamije guha imbaraga abantu guhitamo neza bigira uruhare mubuzima bwabo muri rusange nibyiza byinshi byisi.
Kugendera ku muco gakondo n'amadini
Mu ihuriro ry’amadini n’ibikomoka ku bimera, ni ngombwa kumenya no kugendera ku mico itandukanye y’umuco n’amadini bigira uruhare mu guhitamo imirire. Hirya no hino mu myizerere n'imico itandukanye, ibiryo bifite akamaro gakomeye mu buryo bw'ikigereranyo n'imigenzo, akenshi bikagaragaza imigenzo n'imyizerere imaze ibinyejana byinshi. Iyo uteza imbere kurya impuhwe no guharanira ubuzima bushingiye ku bimera, ni ngombwa kwegera iyo migenzo ubyumva kandi wubaha. Gusobanukirwa imiterere yumuco n’amadini aho abantu bahitamo imirire yabo bidufasha kwishora mubiganiro bifatika no gushyiraho ingamba zubaha imyizerere yabo mugihe dushishikarizwa gukurikiza ibikorwa bishingiye ku bimera. Mugutsimbataza uburyo bwuzuye kandi bwita kumuco, turashobora gukuraho itandukaniro riri hagati yo kwizera no kurya impuhwe, dushiraho umwanya abantu bashobora guhitamo neza bihuye n'indangagaciro n'imigenzo yabo.
Mu gusoza, nubwo isano iri hagati y’amadini n’ibikomoka ku bimera idashobora guhita igaragara, biragaragara ko byombi bisangiye urufatiro rw’impuhwe n’amahame mbwirizamuco. Umuntu ku giti cye, tugomba gukomeza kugirana ibiganiro byeruye kandi byiyubashye kubyerekeye ihuriro ryibi bintu bibiri byingenzi mubuzima bwacu, kandi duharanira guhitamo guhuza imyizerere yacu n'indangagaciro. Byaba binyuze mu nyigisho z’amadini cyangwa ku myizerere yacu bwite, guhitamo ubuzima bw’ibikomoka ku bimera bishobora kugira ingaruka nziza ku mibereho yacu bwite no ku mibereho y’inyamaswa n’isi. Reka dukomeze kwiga, gukura, no gufashanya murugendo rwacu rugana isi yuzuye impuhwe.
Ibibazo
Ni mu buhe buryo amadini agira uruhare mu cyemezo cy'umuntu ku giti cye cyo kubaho ubuzima bw'ibikomoka ku bimera?
Iyobokamana rishobora kugira ingaruka ku cyemezo cy'umuntu ku giti cye cyo kubaho ubuzima bukomoka ku bimera mu buryo butandukanye. Amadini amwe ashimangira indangagaciro nk'impuhwe, ihohoterwa, n'ubusonga bw'isi, bihuza n'amahame y'ibikomoka ku bimera. Kurugero, mubahindu, igitekerezo cya ahimsa (kudahohotera) gishishikariza abayoboke kugabanya ingaruka mbi kubinyabuzima byose, harimo ninyamaswa. Mu buryo nk'ubwo, Budisime iteza imbere impuhwe no kuzirikana, bigatuma bamwe mu bayoboke bahitamo ubuzima bw’ibikomoka ku bimera kugira ngo birinde kugira uruhare mu mibabaro y’inyamaswa. Byongeye kandi, guhagarika imirire y’amadini cyangwa imyizerere, nko kurya ibikomoka ku bimera mu mashami amwe y’ubukirisitu cyangwa Jainisme, na byo bishobora kugira uruhare mu kwemeza ubuzima bw’ibikomoka ku bimera. Muri rusange, idini rishobora gutanga ubuyobozi bwimyitwarire nimyitwarire itera abantu guhitamo neza kubijyanye nimirire yabo nubuzima bwabo.
Haba hari ibyanditswe byera cyangwa inyigisho zishyigikira kurya impuhwe no gushyigikira ibikomoka ku bimera?
Nibyo, hariho ibyanditswe byera ninyigisho zunganira kurya impuhwe no gushyigikira ibikomoka ku bimera. Mu migenzo itandukanye, nk'Ababuda, Abayayini, n'udutsiko tumwe na tumwe two mu idini ry'Abahindu, hashimangiwe ihame rya ahimsa (kudahohotera), rikaba rireba no gufata ibiremwa byose impuhwe no kwirinda guteza ibyago. Izi nyigisho ziteza imbere ibiryo bikomoka ku bimera cyangwa ibikomoka ku bimera nkuburyo bwo gukora ihohoterwa rikorerwa inyamaswa no guteza imbere gukura mu mwuka. Byongeye kandi, bimwe mubisobanuro byubukristu nubuyisilamu binashimangira impuhwe zinyamaswa no guteza imbere indyo y’ibimera nkuburyo bwo kwerekana ko bita ku byaremwe no guteza imbere ubuzima n’imibereho myiza.
Ni mu buhe buryo amadini ashobora guteza imbere no gushyigikira ibikomoka ku bimera nk'uburyo bwo kugira impuhwe no kugabanya ingaruka z’inyamaswa?
Imiryango y’amadini irashobora guteza imbere no gushyigikira ibikomoka ku bimera byibanda ku mahame y’impuhwe n’ihohoterwa riboneka mu migenzo yabo yo kwizera. Bashobora gushishikariza abanyamuryango babo gufata ibiryo bishingiye ku bimera binyuze mu burezi, ubukangurambaga, no gutanga ibikoresho ku bijyanye n’imyitwarire n’ibidukikije mu buhinzi bw’inyamaswa. Abayobozi b'amadini barashobora kwinjiza ubutumwa bw'impuhwe kubantu bose bafite imyumvire mu nyigisho zabo no mu nyigisho zabo. Abaturage barashobora kandi kwakira ibikomoka ku bimera hamwe n’amasomo yo guteka kugirango berekane amahitamo meza ashingiye ku bimera. Muguhuza ibikomoka ku bimera n’indangagaciro z’amadini, abaturage barashobora gushishikariza abayoboke babo guhitamo impuhwe zigabanya kwangiza inyamaswa no guteza imbere isi irambye.
Nigute imyizerere n'imigenzo by'amadini bigira uruhare mubitekerezo byumuntu ku bijyanye no guhitamo ibiryo n'uburenganzira bw'inyamaswa?
Imyizerere n'imigenzo y'idini birashobora kugira uruhare runini muguhindura imitekerereze yumuntu ku bijyanye no guhitamo ibiryo n'uburenganzira bw'inyamaswa. Amadini menshi afite imipaka yihariye yimirire cyangwa amabwiriza, nkibikorwa bya kosher cyangwa halale, bigena ubwoko bwibiryo bifatwa nkibyemewe cyangwa bitemewe. Aya mabwiriza akenshi akomoka ku nyigisho n’amahame y’idini, ateza imbere impuhwe, kubahana, no kuba igisonga ku nyamaswa. Byongeye kandi, imyizerere ishingiye ku idini irashobora gushimangira agaciro k’ibinyabuzima byose, bigatuma abizera bashyira imbere imyitwarire n’uburenganzira bw’inyamaswa. Muri rusange, imyizerere n'imigenzo ishingiye ku idini birashobora kugira ingaruka ku myitwarire y’umuntu ku giti cye itanga amahame mbwirizamuco n’amahame ngenderwaho yo guhitamo ibiryo no guharanira uburenganzira bw’inyamaswa.
Inzego z’amadini zishobora kugira uruhare mu gukangurira abantu kumenya ingaruka z’ibidukikije ku buhinzi bw’inyamanswa no guteza imbere indyo ishingiye ku bimera nkigisubizo?
Nibyo, ibigo by’amadini birashobora kugira uruhare runini mu gukangurira abantu kumenya ingaruka z’ibidukikije ku buhinzi bw’inyamaswa no guteza imbere indyo ishingiye ku bimera nkigisubizo. Amadini menshi yigisha amahame yimpuhwe, ibisonga, no kubaha Isi, bihujwe nintego yo kugabanya ingaruka z’ibidukikije ku buhinzi bw’inyamaswa. Mu kwinjiza inyigisho ku bijyanye n’imyitwarire n’ibidukikije ingaruka zo guhitamo ibiryo muri gahunda zabo zo kwigisha amadini, inyigisho, hamwe n’ibikorwa by’umuganda, ibigo by’amadini birashobora kwigisha abayoboke babo ibyiza by’imirire ishingiye ku bimera. Bashobora kandi gukora ubuvugizi kubikorwa byubuhinzi birambye kandi bagashyigikira ibikorwa biteza imbere ubundi buryo bushingiye ku bimera, bityo bikagira uruhare mu gihe kizaza kirambye.





