Amafi nandi matungo yo mu mazi agize itsinda rinini ryinyamaswa ziciwe ibiryo, nyamara akenshi usanga zirengagizwa. Trillioni zifatwa cyangwa zihingwa buri mwaka, zirenze kure umubare w’inyamaswa zo ku butaka zikoreshwa mu buhinzi. Nubwo ibimenyetso bya siyansi bigenda byiyongera byerekana ko amafi yumva ububabare, imihangayiko, nubwoba, imibabaro yabo isanzwe yirukanwa cyangwa yirengagijwe. Ubworozi bw'amafi mu nganda, ubusanzwe buzwi ku bworozi bw'amafi, butanga amafi ku makaramu yuzuyemo abantu cyangwa akazu aho indwara, parasite, ndetse n'amazi mabi bikabije. Umubare w'abapfa ni mwinshi, kandi abarokotse bihanganira ubuzima bwo kwifungisha, babuze ubushobozi bwo koga mu bwisanzure cyangwa kwerekana imyitwarire karemano.
Uburyo bukoreshwa mu gufata no kwica inyamaswa zo mu mazi akenshi ni ubugome bukabije kandi burambye. Amafi yafashwe n’ishyamba arashobora guhumeka gahoro gahoro, akajanjagurwa munsi yinshundura ziremereye, cyangwa agapfa azize decompression nkuko yakuwe mumazi maremare. Amafi yororerwa akunze kubagwa nta gitangaza, asigara ahumeka mu kirere cyangwa ku rubura. Usibye amafi, miliyari za crustaceans na mollusks - nka shrimp, crabs, na octopus - nazo zikorerwa imyitozo itera ububabare bukabije, nubwo abantu benshi bumva ko bumva.
Ingaruka ku bidukikije z’uburobyi n’ubuhinzi bw’amafi nazo zangiza. Kuroba cyane bibangamira urusobe rw'ibinyabuzima byose, mu gihe ubworozi bw'amafi bugira uruhare mu kwanduza amazi, kwangiza aho gutura, no gukwirakwiza indwara ku baturage bo mu gasozi. Mu gusuzuma ikibazo cy’amafi n’inyamaswa zo mu mazi, iki cyiciro kiratanga ibisobanuro ku biciro byihishe byo kurya mu nyanja, bigasaba gutekereza cyane ku ngaruka z’imyitwarire, ibidukikije, n’ubuzima ziterwa no gufata ibyo binyabuzima nk’umutungo ushobora gukoreshwa.
Inyanja ifite hejuru ya 70% yubuso bwisi kandi ibamo ubuzima butandukanye bwamazi yo mumazi. Mu myaka yashize, icyifuzo cy’ibikomoka ku nyanja cyatumye ubworozi bw’inyanja n’amafi bwiyongera nk’uburobyi burambye. Iyi mirima, izwi kandi ku bworozi bw'amafi, bakunze kuvugwa nk'igisubizo cyo kuroba cyane ndetse n'uburyo bwo guhaza ibikenerwa byo mu nyanja bigenda byiyongera. Nyamara, munsi yubuso hari ukuri kwijimye kwingaruka iyi mirima igira kubidukikije byamazi. Nubwo bisa nkibisubizo hejuru, ukuri nuko ubworozi bwinyanja n’amafi bushobora kugira ingaruka mbi kubidukikije ndetse ninyamaswa zita inyanja murugo. Muri iyi ngingo, tuzacengera cyane mu bworozi bw’inyanja n’amafi kandi dushyire ahagaragara ingaruka zihishe zibangamira urusobe rw’ibinyabuzima byo mu mazi. Kuva mu gukoresha antibiotike n'imiti yica udukoko kugeza…










