Endometriose ni indwara idakira kandi ikunze kunaniza indwara z’abagore zigera ku 10% by’abagore ku isi. Irangwa no gukura kudasanzwe kwimitsi ya endometrale hanze ya nyababyeyi, itera ibimenyetso bitandukanye nkububabare bwa pelvic, ibihe biremereye, nubugumba. Nubwo impamvu nyayo itera endometriose itaramenyekana, hagiye hagaragara ubushake bw’uruhare rw’imirire mu iterambere no mu micungire yacyo. By'umwihariko, habayeho kwibanda cyane ku isano iri hagati yo kurya ibikomoka ku mata na endometriose. Kubera ko amata ari ikintu cyibanze mu mico myinshi no mu mafunguro, ni ngombwa kumva ingaruka zishobora kugira kuri iki kibazo cyiganje. Iyi ngingo izasesengura ubushakashatsi buriho ku isano iri hagati yo kurya amata na endometriose, itanga ishusho rusange y’ingaruka zishobora kugira ku buzima bw’umugore. Mugusuzuma ibimenyetso bya siyansi hamwe nuburyo bushoboka, turizera ko tuzamurikira iyi ngingo itavugwaho rumwe kandi tugatanga ubumenyi bwingirakamaro kubantu barwaye endometriose hamwe nabashinzwe ubuzima.
Endometriose na Dairy: Ihuza ni irihe?

Ubushakashatsi bugaragara bwerekana isano iri hagati ya endometriose no kurya ibikomoka ku mata. Endometriose ni indwara idakira aho ingirangingo zisa n'umurongo wa nyababyeyi zikura hanze yacyo, bigatera ububabare n'uburumbuke. Nubwo impamvu nyayo itera endometriose itaramenyekana, ubushakashatsi bumwe bwerekanye ko imiti imwe n'imwe, nka hormone iboneka mu mata, ishobora kugira uruhare mu iterambere no gutera imbere. Iyi misemburo, ikunze kugaragara mu mata y'inka, irashobora gutuma imikurire ya tissue endometrale hanze ya nyababyeyi. Nyamara, ubushakashatsi buracyakenewe kugirango hamenyekane isano iri hagati yo gukoresha amata na endometriose. Hagati aho, abantu barwaye endometriose barashobora gutekereza kubindi bikoresho byamata cyangwa kugabanya gufata neza kugirango barebe niba bigabanya ibimenyetso byabo. Buri gihe ni byiza kugisha inama inzobere mu by'ubuzima kugira ngo aguhe inama n’ubuyobozi ku bijyanye no guhitamo imirire yo gucunga endometriose.
Imisemburo mu mata igira ingaruka ku bimenyetso bya Endometriose
Ubushakashatsi bugaragara bwerekana ko imisemburo iboneka mu mata y’amata ishobora kugira ingaruka ku bimenyetso bya endometriose. Endometriose ni indwara idakira irangwa no gukura kw'imitsi isa n'umurongo wa nyababyeyi hanze yacyo, biganisha ku bubabare n'uburumbuke. Nubwo impamvu nyayo itera endometriose itarasobanuka neza, ubushakashatsi bwerekanye ko imisemburo ikunze kugaragara mu mata y’inka, nka estrogene na progesterone, ishobora gutera imikurire y’imyanya myibarukiro hanze ya nyababyeyi. Icyakora, ni ngombwa kumenya ko hakenewe ubundi bushakashatsi kugirango hamenyekane isano iri hagati yo kurya amata na endometriose. Hagati aho, abantu barwaye endometriose barashobora gutekereza kubundi buryo bwo guhitamo amata cyangwa kugabanya gufata neza kugirango barebe niba bifasha kugabanya ibimenyetso byabo. Buri gihe ni byiza kugisha inama inzobere mu by'ubuzima kugira ngo ubone inama n’ubuyobozi bijyanye no guhitamo imirire no gucunga ibimenyetso.
Kurya amata birashobora kongera umuriro

Ibimenyetso byinshi byerekana ko kurya amata bishobora kugira uruhare mu gutwika umubiri. Gutwika ni igisubizo gisanzwe cya sisitemu yumubiri kugirango irinde gukomeretsa no kwandura. Nyamara, gutwika karande birashobora kubangamira ubuzima muri rusange kandi bifitanye isano n'indwara zitandukanye, zirimo indwara z'umutima n'imitsi, indwara ziterwa na autoimmune, na kanseri zimwe na zimwe. Ibikomoka ku mata, cyane cyane ibinure byuzuye, byagaragaye ko byongera umusaruro wa molekile zitera umuriro mu mubiri. Ibi birashobora gutuma habaho casque yibisubizo bishobora gutwika ubuzima busanzwe cyangwa byongera ibyago byo kwandura indwara zidakira. Mu rwego rwo gusesengura uburyo bwo gucana umuriro, abantu barashobora gutekereza kugabanya ibyo bakoresha amata no gushakisha ubundi buryo bwintungamubiri kugirango babone ubuzima bwabo muri rusange. Birasabwa kugisha inama inzobere mu by'ubuzima cyangwa inzobere mu bijyanye n’imirire kugira ngo ziyobore ku bijyanye no guhitamo imirire hamwe n’ingamba zo gucunga umuriro.
Kutihanganira Lactose na Endometriose Flare-Ups
Abantu barwaye endometriose barashobora kandi gutwikwa mugihe barya ibikomoka kumata kubera kutoroherana kwa lactose. Kutihanganira Lactose ni ukudashobora gusya lactose, isukari iboneka mu mata n'ibikomoka ku mata. Iyo abantu bafite kutihanganira lactose barya amata, birashobora gutera ibimenyetso byigifu nko kubyimba, gaze, kubabara munda, no gucibwamo. Ihungabana ryigifu rishobora gutera uburibwe no kutamererwa neza, bishobora kuba ibimenyetso bya endometriose. Kurwanya kutoroherana kwa lactose wirinda cyangwa kugabanya gukoresha amata birashobora gufasha kugabanya izo nkongi y'umuriro no kuzamura imibereho rusange muri rusange kubantu barwaye endometriose. Gutohoza ubundi buryo butagira lactose cyangwa amata birashobora gutanga intungamubiri zikenewe nta bimenyetso bikabije. Kugisha inama inzobere mu buvuzi cyangwa inzobere mu bijyanye n’imirire zirashobora gutanga ubuyobozi bwihariye ku bijyanye no kutoroherana kwa lactose no guhitamo imirire mugihe ucunga endometriose.
Ubundi Kalisiyumu Inkomoko yabababaye Endometriose

Kugirango habeho gufata calcium ihagije kubantu barwaye endometriose birinda cyangwa bagabanya ibicuruzwa byamata, ni ngombwa gushakisha ubundi buryo bwa calcium. Kubwamahirwe, hari ibiryo bitandukanye bikungahaye kuri calcium bishobora kwinjizwa mumirire yuzuye. Imboga rwatsi rwamababi nka kale, broccoli, na epinari ni isoko nziza ya calcium kandi irashobora kwinjizwa muburyo bworoshye cyangwa amafunguro. Byongeye kandi, amata y’ibimera ashingiye ku mata , nka amande cyangwa amata ya soya, arashobora gutanga calcium nyinshi. Ubundi buryo burimo tofu, amafi yabitswe hamwe namagufa nka salmon cyangwa sardine, nimbuto nka chia nimbuto za sesame. Ni ngombwa kumenya ko kwinjiza calcium bishobora kongererwa imbaraga mu kurya ibiryo bikungahaye kuri vitamine D, nk'amafi arimo amavuta cyangwa ubundi buryo bukomoka ku mata, ndetse no gukomeza ubuzima bwiza bw'imyitozo ngororamubiri. Inzobere mu buvuzi cyangwa inzobere mu bijyanye n’imirire zirashobora gutanga ibyifuzo byihariye byo kwinjiza ayo masoko ya calcium mu ndyo yuzuye yuzuye yihariye ibyo umuntu akeneye kandi akunda.
Indyo idafite amata yo gucunga Endometriose
Abantu barwaye endometriose barashobora gutekereza gufata indyo idafite amata nkuburyo bwo gucunga ibimenyetso byabo no kuzamura imibereho myiza muri rusange. Mu gihe ubushakashatsi ku ngaruka zitaziguye ziterwa no gukoresha amata kuri endometriose ari buke, abagore benshi bavuze ko hari byinshi byahinduye mu bimenyetso nko kubabara mu mitsi no gutwika nyuma yo kuvana amata mu mirire yabo. Ibikomoka ku mata birimo imisemburo myinshi hamwe n’ibintu bitera imbaraga, bishobora kongera ibimenyetso bya endometriose. Mu gukuraho amata, abantu barashobora kugabanya gufata ibyo bintu kandi bishobora kugabanya ibimenyetso. Ni ngombwa kwemeza intungamubiri zihagije nka calcium na vitamine D mugihe ukurikiza indyo idafite amata. Kwinjizamo ubundi buryo bwa calcium nkimboga rwatsi rwatsi, amababi akomeye ashingiye kumata, nibindi biribwa bikungahaye kuri calcium birashobora gufasha guhaza imirire yabantu bafite endometriose. Kugisha inama ninzobere mu by'ubuzima cyangwa inzobere mu bijyanye n’imirire ni byiza ko hajyaho indyo yuzuye kandi ikungahaye ku ntungamubiri zuzuye amata adahuje amata akwiranye n’umuntu ku giti cye kandi akanayobora imicungire y’ibimenyetso.
Ubushakashatsi kuri Dairy-Endometriose Ihuza
Ubushakashatsi buherutse gukorwa bugamije kumenya isano iri hagati yo gukoresha amata na endometriose. Ubushakashatsi bwasohotse mu kinyamakuru Human Reproduction bwagaragaje ko abagore banywa amata arenga atatu y’amata ku munsi bafite ibyago byinshi byo kwandura endometriose ugereranije n’abarya munsi ya rimwe bakorera ku munsi. Ubundi bushakashatsi bwasohotse mu kinyamakuru cyo muri Amerika cyitwa Obstetrics and Gynecology bwagaragaje ko gufata cyane amata, cyane cyane amata na foromaje, bishobora kuba bifitanye isano n’impanuka nyinshi zo kwandura endometriose. Icyakora, ni ngombwa kumenya ko ubu bushakashatsi budashyiraho umubano utaziguye n’ingaruka, kandi hakenewe ubundi bushakashatsi kugira ngo dusobanukirwe neza uburyo bushoboka bw’iri shyirahamwe. Nubwo hari ibimenyetso bike, ibyagaragaye biratanga ubumenyi bwuruhare rw’amata muri endometriose kandi birashobora gutuma hakorwa ubushakashatsi mubushakashatsi buzaza.
Banza ubaze muganga wawe.

Ni ngombwa kugisha inama abashinzwe ubuzima mbere yo kugira icyo uhindura ku mirire cyangwa imibereho yawe, cyane cyane niba wasuzumwe cyangwa ukeka ko ushobora kuba ufite endometriose. Muganga wawe arashobora gutanga inama yihariye ukurikije amateka yubuzima bwawe, ibimenyetso, nibikenewe byihariye. Bazashobora gusuzuma ibimenyetso bya siyansi biriho ubu, basuzume imikoranire iyo ari yo yose na gahunda yawe yo kuvura, kandi bakuyobore mu gufata ibyemezo byuzuye bijyanye nimirire yawe ndetse no kurya amata. Kujya inama na muganga wawe byemeza ko impinduka zose zimirire wakoze zikorwa muburyo bwizewe kandi bukwiye, ukurikije ubuzima bwawe muri rusange.
Mu gusoza, nubwo muri iki gihe nta bimenyetso bifatika bihuza ikoreshwa ry’amata na endometriose, ni ngombwa ko abantu bafite ubu burwayi batekereza kandi bagenzura uko bafata amata muri gahunda yuzuye yo kuvura. Uburambe bwa buri muntu hamwe na endometriose burashobora gutandukana, kandi gushyira mubikorwa imirire bishobora kugira ingaruka zitandukanye kuri buri muntu. Birasabwa kugisha inama inzobere mu buvuzi kugira ngo ziyobore kandi zikomeze gukora ubushakashatsi ku isano iri hagati ya endometriose no kunywa amata.
Ibibazo
Haba hari isano ya siyansi hagati yo kurya ibikomoka ku mata no gukura cyangwa kwiyongera kw'ibimenyetso bya endometriose?
Hariho ibimenyetso bike bya siyansi byerekana isano iri hagati yo kurya ibikomoka ku mata no gukura cyangwa kwiyongera kw'ibimenyetso bya endometriose. Ubushakashatsi bumwe bwerekanye isano iri hagati yo gufata amata menshi no kongera ibyago byo kwandura endometriose, mu gihe andi yasanze ntaho bihuriye. Ni ngombwa kumenya ko ibisubizo ku giti cy’ibikomoka ku mata bishobora gutandukana, kandi hakenewe ubushakashatsi bwinshi kugira ngo habeho isano isobanutse ya siyansi. Kimwe no guhitamo imirire iyo ari yo yose, ni byiza ko abantu barwaye endometriose bumva imibiri yabo kandi bakagisha inama inzobere mu by'ubuzima kugira ngo bagire inama ku giti cyabo.
Nigute kurya amata bigira ingaruka kumisemburo ya hormone kubantu barwaye endometriose?
Kurya ibikomoka ku mata birashobora kugira ingaruka ku misemburo ya hormone ku bantu barwaye endometriose bitewe no kuba hari imisemburo ikomoka ku mata. Ubushakashatsi bumwe bwerekana ko iyi misemburo ishobora kugira uruhare mu kutaringaniza imisemburo no gutwika umubiri, ibyo bikaba bishobora kwangiza ibimenyetso bya endometriose. Nyamara, ubushakashatsi burakenewe cyane kugirango wumve neza ingaruka ziterwa no gukoresha amata kurwego rwa hormone nibimenyetso kubantu barwaye endometriose. Birasabwa ko abantu barwaye endometriose bakurikirana ibimenyetso byabo kandi bakagisha inama inzobere mu buzima kugira ngo bamenye uko ibikomoka ku mata bishobora kugira ingaruka ku miterere yabo.
Hariho ibicuruzwa byamata byihariye bishobora gutera ibimenyetso bya endometriose?
Hariho ibimenyetso bike bya siyansi byerekana ko ibikomoka ku mata byihariye bishobora gutera ibimenyetso bya endometriose. Bamwe mu bagore barwaye endometriose barashobora gusanga ibikomoka ku mata menshi y’amata bikabije ibimenyetso byabo, bikaba bishoboka bitewe na estrogene. Nyamara, ibyiyumvo byumuntu ku giti cye hamwe n’imyitwarire y’amata birashobora gutandukana cyane, bityo rero ni ngombwa ko buri muntu yumva umubiri we kandi akamenya imbarutso iyo ari yo yose binyuze mu nzira yo kugerageza no kwibeshya. Kugisha inama inzobere mu buzima cyangwa inzobere mu bijyanye n’imirire zishobora kandi gutanga ubuyobozi bwihariye ku gucunga ibimenyetso bya endometriose binyuze mu guhitamo imirire.
Haba hari ubushakashatsi cyangwa ubushakashatsi bwerekana ko gukuraho ibikomoka ku mata mu mirire bishobora kunoza ibimenyetso bya endometriose?
Hariho ibimenyetso bike bya siyansi byerekana ko gukuraho ibikomoka ku mata mu mirire bishobora kunoza ibimenyetso bya endometriose. Ubushakashatsi bumwe bwerekanye isano iri hagati yo kurya amata no kongera umuriro, ibyo bikaba biranga endometriose. Nyamara, ubushakashatsi burakenewe cyane kugirango wumve neza ingaruka zamata kubimenyetso bya endometriose. Ni ngombwa ko abantu barwaye endometriose bagisha inama inzobere mu buzima mbere yo kugira icyo bahindura ku mirire yabo.
Ni ubuhe buryo butandukanye bwo kurya ibiryo bikungahaye kuri calcium kubantu bafite endometriose bahitamo kwirinda ibikomoka ku mata?
Bimwe mubindi byokurya bikungahaye kuri calcium kubantu bafite endometriose birinda ibikomoka ku mata harimo imboga rwatsi rwatsi nka kale na epinari, almonde, imbuto za sesame, tofu, sardine, hamwe n’amata akomeye atari amata, nka amande cyangwa amata ya soya. Ihitamo rirashobora gufasha gufata calcium ihagije kugirango ifashe ubuzima bwamagufwa, udashingiye kubicuruzwa byamata.





